Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tiết độ sứ”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
|||
Dòng 1:
'''Tiết độ sứ''' (節度使) hay chính thức là Đô đốc đái sứ trì tiết ( Đô đốc mang cờ chỉ huy) là chức võ quan
==Tại Trung Quốc==
Giai đoạn đầu của nhà Đường, quân đội tổ chức theo chế độ phủ binh chế vào 43 Đô đốc phủ với [[Đô đốc]] đứng đầu. Chế độ phủ binh chế tuy có thể tiết kiệm chi phí và tránh việc xây dựng thế lực của tướng lĩnh quân đội nhưng tỏ ra yếu kém đối với việc đối phó với các mồi đe doạ lớn bên ngoài.
Chức vụ Tiết độ sứ bắt đầu năm 711, Đường Duệ Tông khi đó để đối phó với những cuộc tấn công của quân Thổ Phồn đã bỏ nhiệm Hạ Bạt Diên Tự làm Hà Tây tiết độ sứ, được trao cờ tiết, cai quản quân sự của Hà Tây đạo. Song tiết độ sứ lúc này vẫn chưa phải là chức vị chính thức. Năm 717, Đường Huyền Tông bổ nhiệm 10 tiết độ sứ cho các đạo : Thích Tây, Bắc Đình, Sóc Phương, Hà Bắc, Hà Đông, Phạm Dương, Lũng Hữu, Bình Lô, Kiến Nam, Lĩnh Nam. Lúc này, mỗi tiết độ sứ cai quản phạm vi rất rộng, từ chục châu đến vài chục châu. An Lộc Sơn kiêm tiết độ sứ ba đạo phía bắc đã chiếm đến 1/3 quân lực nhà Đường. Ban đầu, chỉ có các vùng biên viễn mới có tiết độ sứ. Nhưng sau loạn An Sử, do tình hình nội địa không ổn định và cũng để ban thưởng, nhiều vùng nội địa cũng bổ nhiệm tiết độ sứ; các tiết độ sứ lúc này bắt đầu kiêm luôn công việc hành chính, được quyền thu thuế, bổ nhiệm quan chức trong khu vực cai quản và dần trở thành lãnh chúa. Dưới triều Đường Hiến Tông, số lượng tiết độ sứ đã lên đến 48 dẫn đến phạm vi quản lý của tiết độ sứ không còn là đạo nữa mà chỉ còn vài châu đến hơn 10 châu Cuối thời Đường, các vùng cai quản của tiết độ sứ đã hoàn toàn trở thành các phiên trấn độc lập với triều đình góp phần dẫn đến sự sụp đổ hoàn toàn của nhà Đường.▼
Sang thời Tống, chức tiết độ sứ còn tồn tại song chỉ còn là chức vụ danh dự ban cho thành viên hoàng tộc.▼
▲
▲Sang thời Tống, tại Tống, Liêu, Kim chức tiết độ sứ còn tồn tại song chỉ còn là chức vụ danh dự thường ban cho thành viên hoàng tộc. Đến thời Nguyên thì chức tiết độ sứ không xuất hiện nữa.
==Tại Việt Nam==
===Thời [[Bắc thuộc]]===
Năm 717, nhà Đường bổ nhiệm tiết độ sứ Lĩnh Nam quản lý quân sự của 5 đô hộ phủ của Lĩnh Nam đạo bao gồm cả miền Bắc Việt Nam trong đó đóng tại Quảng Châu.
Năm 866, theo thỉnh cầu của Cao Biền, Đường Ý Tông đổi An Nam đô hộ phủ thành Tĩnh Hải quân ("quân" là đơn vị nội thuộc được xem trọng hơn đô hộ phủ có thể bổ nhiệm Tiết độ sứ) và Cao Biền được bổ nhiệm làm Tiết độ sứ đầu tiên.
Sử ghi lại tên các Tiết độ sứ người Trung Quốc tại Tĩnh Hải quân (chức danh đầy đủ là ''Tĩnh Hải quân Tiết độ sứ'') như sau (danh sách không đầy đủ)<ref>Theo ''Lịch sử Việt Nam'' - Viện sử học, 1992</ref>:
#[[Cao Biền]] (864 - 868). Từ 866 là Tiết độ sứ
#Cao Tầm (cháu Cao Biền) (868 - 878)
#Tăng Cổn (878 - 880)
| |||