Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Đấu trường La Mã”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Không có tóm lược sửa đổi
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 13:
|
}}
'''Đấu trường La Mã''' (hay '''Đại hý trường La Mã''') được biết đến đầu tiên dưới cái tên ''Amphitheatrum Flavium'' theo [[tiếng Latinh]] hoặc ''Anfitea''{{coor title dms|41|53|24.61|N|12|29|32.17|E|region:IT_type:landmark}}''tro Flavio'' [[tiếng Ý]], sau này gọi là ''Colosseum'' hay ''Col«osseoColosseo'', là một đấu trường lớn ở thành phố [[Roma]]. Công suất chứa lúc mới xây xong là 50.000 khán giả. Đấu trường được sử dụng cho các [[võ sĩ giác đấu]] và nô lệ có nguồn gốc tù binh chiến tranh thi đấu và trình diễn công chúng. Đấu trường được xây dựng khoảng năm 70 và 7»272 [[sau Công Nguyên]] dưới thời hoàng đế [[Vespasian]]. Đây là công trình lớn nhất được xây ở [[Đế chế La Mã]] được hoàn thành năm 80 sau Công Nguyên dưới thời [[Titus]], với nhiều chỉnh sửa dưới thời hoàng đế [[Domitian]].<ref name="roth">{{Chú thích sách | first=Leland M. | last=Roth | year=1993 | title=Understanding Architecture: Its Elements, History and Meaning | edition =First | publisher=Westview Press | location=Boulder, CO | id=ISBN 0-06-430158-3 | pages=}}</ref>
 
Đấu trường Colosseum vẫn được sử dụng gần 500 năm với những bằng chứng ghi chép được về trận đấu thế kỷ 6 - rất lâu sau khi Đế chế La Mã sụp đổ năm 476. Ngoài sử dụng làm nơi đấu của võ sỹ, nơi đây còn được dùng làm biểu diễn công chúng, tập trận giả trên biển, săn thú, kịch cổ điển. Công trình này dẫn dần thôi được sử dụng làm nơi giải trí [[thời Trung Cổ]]. Sau này, đấu trường được sử dụng làm nhà ở, cửa hàng, tôn giáo, pháp đài...
Dòng 26:
Việc xây dựng Đấu trường Colosseum bắt đầu dưới thời Hoàng đế [[Vespasian]]<ref name=roth/> vào khoảng năm 70-72<ref>{{chú thích sách|title=The Colosseum|publisher=Harvard University Press|isbn=0-674-01895-8|page=2|url=http://books.google.com/?id=dBSCMu9juPcC&pg=PR7&dq=Colosseum+started#v=snippet&q=Colosseum%20AD%2072&f=false|coauthors=Hopkins, Keith and Beard, Mary|accessdate=ngày 19 tháng 1 năm 2011|year=2000}}</ref>, và hoàn thành vào năm 80 dưới thời [[Titus]].<ref>{{chú thích web|url=http://www.bbc.co.uk/history/ancient/romans/colosseum_02.shtml |title=BBC's History of the Colosseum p. 2 |publisher=Bbc.co.uk |date = ngày 22 tháng 3 năm 2011 |accessdate = ngày 16 tháng 4 năm 2012}}</ref> Sau đó nó được điều chỉnh dưới triều vua [[Domitian]] (81–96).<ref name="roth">{{chú thích sách| first=Leland M. | last=Roth | year=1993 | title=Understanding Architecture: Its Elements, History and Meaning | edition =First | publisher=Westview Press | location=Boulder, CO | isbn=0-06-430158-3 }}</ref> Địa điểm được lựa chọn là một khu đất bằng phẳng trên một sàn của thung lũng giữa [[Đồi Caeli]] và [[Đồi Esquiline]] và đồi [[Palatine]], mà giữa các đồi này có một dòng kênh chảy qua. Đến thế kỷ 2, khu đất đã có người ở dày đặc và bị bỏ hoang sau trận [[Đại hỏa hoạn thành Roma]] vào năm 64 sau Công nguyên tiếp sau đó [[Nero]] đã chiếm đoạt phần lớn đất của khu vực này làm lãnh địa riêng của mình. Ông ta đã cho xây dựng công trình ''[[Domus Aurea]]'' hoành tráng trên địa điểm này, phía trước nó ông ta tạo ra một hồ nhân tạo bao quanh bởi các sảnh đường, vườn và cổng. Công trình cống nước hiện hữu ''Aqua Claudia'' được mở rộng để cấp nước cho khu vực và [[Colossus of Nero|Colosseum of Nero]] đồng thiếc khổng lồ được xây gần cổng vào của Domus Aurea.<ref name="claridge">{{Chú thích sách | first=Amanda | last=Claridge | year=1998 | title=Rome: An Oxford Archaeological Guide | edition =First | publisher=Oxford University Press, 1998 | location=Oxford, UK | id=ISBN 0-19-288003-9 | pages=pp. 276-282}}</ref>
 
Khu vực này được chuyển đổi dưới thời Vespasian các vị kế nhiệm. Dù Colosseum được gì giữ, phần lớn Domus Aurea bị hư hại. Hồ nước bị lấp và khu đất được tái sử dụng cho công trình Flavian Amphitheatre mới. Các trường dạy đấu sỹ và các tòa nhà phụ trợ khác được xây dựng gần đấy bên trong khuôn viên của mặt bằng Domus Aurea trước đó. Theo những văn bản chạm khắc được xây lại được tìm thấy ở khu vực thì " hoàng đế Vespasian đã ra lệnh cho dựng giảng đường ( amphitheatre) này từ chiến lợi phẩm của dân chúng của ông". Người ta cho rằng điều này ám chỉ số lượng lớn gia tài mà những người La Mã đã cướp đoạt được sau khi chiến thắng ở [[Đại cách mạng Do Thái]] năm 70.
 
=== Thời Trung Cổ ===
Dòng 32:
Đấu trường La Mã đã có những sự thay đổi lớn trong thời kì Trung Cổ. Một nhà thờ nhỏ được xây dựng ở bên trong của đấu trường vào cuối thế kỉ 6, và sân đấu thì trở thành một nghĩa trang. Nhiều khoảng không bên dưới những bậc thang được sử dụng làm chỗ ở hoặc xưởng thủ công, và người ta tiếp tục thuê nhà ở đó cho tới tận thế kỉ 12.
 
Năm 1349, một trận động đất lớn đã làm sụp đổ toàn bộ phần tường bên ngoài của mặt phía nam. Một phần lớn lượng đá được sử dụng để xây dựng các cung điện, nhà thờ, trạm xá và các công trình khác, lớp Đá hoa|, đá cẩm thạch bọc bên ngoài được sử dụng cho các lò vôi, còn lõi sắt và đồng thì bị ăn cắp.
 
=== Hiện đạiÁ“” ===
Dòng 42:
[[Tập tin:Colosseum.jpg|nhỏ|trái|250px|Colisée (bên trong)]]
[[Tập tin:Colosseum-2003-07-09.jpg|phải|nhỏ|250px|Bên ngoài Colosseum.]]
Kích thước của Colosseo: cao 48m48 m, dài 189 m, rộng 156 m.<ref name="claridge"/>
 
Không giống như các đấu trường trước đó, công trình này là một cấu trúc đứng tự do, được xây trên một mặt đất bằng phẳng chứ không phải dựa vào đồi hay chỗ lõm tự nhiên. Tường bên ngoài thoạt đầu có chu vi 545 m và cần phải dùng 100.000 m<sup>3</sup> đá travertine được giữ với nhau bằng 300 tấn vòng kẹp sắt.<ref name="claridge" /> Nó có thể chứa tới 50.000 dến 80.000 người,<ref>William H. Byrnes IV (Spring 2005) "Ancient Roman Munificence: The Development of the Practice and Law of Charity". ''Rutgers Law Review'' vol. 57, issue 3, pp. 1043–1110.</ref><ref>{{chú thích web|url=http://www.bbc.co.uk/history/ancient/romans/colosseum_01.shtml |title=BBC's History of the Colosseum p. 1 |publisher=Bbc.co.uk |date = ngày 22 tháng 3 năm 2011 |accessdate = ngày 16 tháng 4 năm 2012}}</ref> và được thiết kế tốt đến nỗi mỗi người có thể ra khỏi tòa nhà này trong vòng mấy phút. Bí mật nằm trong việc sử dụng tài tình các mái vòm cuốn, các hành lang và các bậc lên xuống dẫn tới chỗ ngồi. Các mái vòm bên trên tầng trệt tạo ra 80 lối vào chỗ đông người, mỗi lối vào có đánh số giúp khách tìm thấy chỗ ngồi của họ. Một tấm vải bạt khổng lồ che nắng che mưa thường được căng ra bên trên để che nắng và trong các buổi trình diễn đêm, một đèn chùm bằng sắt khổng lồ treo lơ lửng bên trên đấu trường. Tuy nhiên, qua nhiều thế kỷ, nó đã bị hư hỏng do thiên nhiên tác động (động đất). Chu vi phía bắc của Đấu trường vẫn còn nguyên với dấu vết trùng tu của thế kỷ 19. Phần còn lại của Coloseo ngày ngày nay là bức tường gốc như lúc đang xây.
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Đấu_trường_La_Mã”