|
''Bài này nói về một số vị thần trong [[thần thoại Hy Lạp]], các nghĩa khác có liên quan "Titan" xem tại bài [[Titan (định hướng)]].''
{{Thần thoại Hy Lạp}}
Trong [[thần thoại Hy Lạp]]
Trong [[thần thoại Hy Lạp]], '''những thần khổng lồ Titan''' ([[tiếng Hy Lạp]]: Τιτάν, số nhiều Τιτάνες) là một nhóm các vị thần đầy sức mạnh thống trị suốt thời gian huyền thoại trước khi [[mười hai vị thần trên đỉnh Olympus]] chiếm vị trí tối cao. Các thần khổng lồ Titans khởi thủy bao gồm 12 người gắn liền với rất nhiều khái niệm như đại dương, trí nhớ, tầm nhìn và quy luật tự nhiên; sau đó, họ lại sinh ra các thần Titans khác, như là [[Prometheus (thần thoại)|Prometheus]] (Προμηθεύς) và [[Atlas (thần thoại)|Atlas]] (Ἄτλας). Họ được dẫn dắt bởi vị thần trẻ nhất trong các vị thần thuộc thế hệ đầu tiên, [[Cronus]] (Κρόνος), người đã lật đổ cha mình là [[Uranus (thần thoại)|Uranus]] (Ουρανος, hay "bầu trời"), với sự hỗ trợ của mẹ là [[Gaia (thần thoại)|Gaia]] (Γαία, hay "quả đất"). Các thần khổng lồ Titan cuối cùng lại bị [[mười hai vị thần trên đỉnh Olympus|các vị thần trên đỉnh Olympus]], dẫn đầu là [[Zeus]], soán ngôi trong [[Titanomachy]] ("Cuộc chiến với các thần khổng lồ Titan"), và rất nhiều người trong số họ đã bị cầm tù tại [[Tartarus]] (Ταρταρος), tận cùng của địa ngục.
== Trong Hesiod ==
Trong ''[[Thần phả]]'' của [[Hēsíodos|Hesiod]] mười hai thần khổng lồ Titan sau [[Hecatonchires]] (Έκατόνχειρες, hay "Trăm tay") và [[Cyclopes]] (Κύκλωφ, hay "Mắt tròn") là con của Uranus và Gaia:
Uranus:"Sau thấyđó, bà ăn nằm cùng Bầu trời và sinh ra [[ CronusOceanus| CronosOcean]] gớm ghiếc<nowiki/>c và quái dị đã đem giam hắn trong lòng đất. Cronoshắnos, được sự giúp đỡ của HecatonchiresHecatnchires và Cyclopes, sau này đã đánh bại cha mình, khiến ông ta và tự lên làm vua, lấy Rhea làm vợ và phong làm hoàng hậu. ▼:"Sau đó, bà ăn nằm cùng Bầu trời và sinh ra [[Oceanus]] với sóng cuộn từ đáy sâu, [[Koios]], [[Krios]], [[Hyperion (thần thoại)|Hyperion]], [[Iapetus (thần thoại)|Iapetus]], [[Tethys (thần thoại)|Tethys]], [[Theia]], [[Thémes (thần thoại)|Themis]], [[Rhea (thần thoại)|Rhea]], [[Mnemosyne]], [[Phoebe (thần thoại)|Phoebe]] với đầu đội vương miện vàng. Cuối cùng, bà hạ sinh [[Cronus|Cronos]] quỷ quyệt, người trẻ nhất và kinh khủng nhất trong các anh em Titan, và hắn ta căm ghét cha hắn."
Kể từ đó, các vị thần cũ không còn lưuRhea lại dấusinh vếtra củamột họthế trênh thếsống giới.sót Vàivì ngườiRheauấn trong họ như [[Mnemosyne]], [[Gaia (thần thoại)|Gaia]], Rhea, [[Hyperion (thần thoại)|Hyperion]], [[Thémes (thần thoại)|Themis]] và [[Metis (thần thoại)|Metis]] đã không chống lại đỉnh Olympus và trở thành những người đóng vai trò then chốt trong một hệ thống thống trị mới. Các vị thần khổng lồ Titan cũng để lại một số hậu duệ và một số trong họ cũng có thể được xem như là các thần khổng lồ Titan mà đáng chú ý nhất là các con trai của [[Prometheus (thần thoại)| Prometheusrometheus]], [[Epimetheus (thần thoại)|Epimetheus]], [[Atlas (thần thoại)|Atlas]] và [[Menoetius (thần thoại)|Menoetius]] .▼▲Uranus thấy [[Cronus|Cronos]] gớm ghiếc và quái dị đã đem giam hắn trong lòng đất. Cronos, được sự giúp đỡ của Hecatonchires và Cyclopes, sau này đã đánh bại cha mình, khiến ông ta và tự lên làm vua, lấy Rhea làm vợ và phong làm hoàng hậu.
Nhiều nguồn dữ liệu cổ đại khác cũng theo rất sát Hesiod chỉ với một khác biệt nhỏ: [[Apollodorus thành Athena ]] đã thêm [[Dione (thần thoại)| DioneApollodor]] là thần Titan thứ mười ba.▼Rhea lại sinh ra một thế hệ các vị thần mới cho Cronos, nhưng vì lo sợ rằng cuối cùng những đứa con này sẽ lật đổ mình, Cronos đã nuốt hết từng người một. Chỉ có Zeus là sống sót vì Rhea đã đưa cho Cronus một hòn đá quấn trong tã thay vì Zeus và đặt Zeus ở Crete trong sự bảo vệ của các [[Kouretes]].
Khi Zeus đến tuổi trưởng thành, Zeus đã đánh bại Cronos. Sử dụng một loại độc dược được pha chế bởi Metis, Zeus đã buộc Cronos phải nôn ra trở lại các anh chị. Một cuộc chiến giữa vị thần trẻ và các vị thần Titan nổ ra. Zeus được sự giúp đỡ của Hecatonchires, [[Gigantes]] và Cyclopes, những người mà thêm một lần nữa đã thoát ra khỏi Tartarus. Zeus chiến thắng sau một cuộc chiến dài và nhốt nhiều vị thần khổng lồ Titans trở lại Tartarus.
▲Kể từ đó, các vị thần cũ không còn lưu lại dấu vết của họ trên thế giới. Vài người trong họ như [[Mnemosyne]], [[Gaia (thần thoại)|Gaia]], Rhea, [[Hyperion (thần thoại)|Hyperion]], [[Thémes (thần thoại)|Themis]] và [[Metis (thần thoại)|Metis]] đã không chống lại đỉnh Olympus và trở thành những người đóng vai trò then chốt trong một hệ thống thống trị mới. Các vị thần khổng lồ Titan cũng để lại một số hậu duệ và một số trong họ cũng có thể được xem như là các thần khổng lồ Titan mà đáng chú ý nhất là các con trai của [[Prometheus (thần thoại)|Prometheus]], [[Epimetheus (thần thoại)|Epimetheus]], [[Atlas (thần thoại)|Atlas]] và [[Menoetius (thần thoại)|Menoetius]].
▲Nhiều nguồn dữ liệu cổ đại khác cũng theo rất sát Hesiod chỉ với một khác biệt nhỏ: [[Apollodorus thành Athena]] đã thêm [[Dione (thần thoại)|Dione]] là thần Titan thứ mười ba.
== Titanomachy ==
[[Apollodorus thành Athena|us thành Athena]] đã thêm [[Dione (thần thoại)|Dione]] là thần Titan thứ mười ba.
Người Hy Lạp cổ đại có rất nhiều các [[thơ|bài thơ]] nói về cuộc chiến giữa các vị thần và các Titan, thường được biết với tên [[Titanomachy]] ("Cuộc chiến chống các thần khổng lồ Titan"). Nổi trội hơn cả và tồn tại đến tận ngày nay là ''[[Theogony]]'' của [[Hēsíodos|Hesiod]]. Một thiên sử thi đã mất tên ''Titanomachy'', được cho là tác phẩm của nhà thơ mù của Thracia [[Thamyris]], người mà bản thân ông cũng là một nhân vật huyền thoại, đã được đề cập thoáng qua trong bài luận ''On Music'' vốn được cho rằng là của [[Plutarchus|Plutarch]]. Và các vị thần khổng lồ Titan cũng đóng vai trò nổi bật trong những bài thơ của [[Orpheus]]. Dù chỉ còn những đoạn nhỏ, ngắn của tác phẩm [[Orphic]] còn tồn tại, chúng vẫn cho thấy những khác biệt thú vị so với Hesiod.
|
