Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Nguyên lý đột sinh”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
AlphamaEditor, Add categories, part of Category Project Executed time: 00:00:02.0521174 using AWB
Không có tóm lược sửa đổi
Thẻ: Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động
Dòng 2:
{{thiếu nguồn gốc}}
[[Hình:SnowflakesWilsonBentley.jpg|thumb|right|upright=1.20|Sự hình thành các mẫu hình thái [[bông tuyết]] [[fractal]] phức tạp là một ví dụ về sự đột sinh trong [[vật lí]].]]
'''Tính trồiĐột sinh''' (emergence) là một nguyên lí cũng như một quan điểm triết học được nhà vật lí nổi tiếng [[Robert Betts Laughlin]] ủng hộ. Khái niệm "'''Tính trồiĐột sinh'''" được [[GH Lewes]] đưa ra vào năm 1875. Lí thuyết '''Tính trồiĐột sinh''' nhằm phủ định sự quy giản luận (reductionism), sự quy giản luận có thể dễ hiểu là những giá trị "trống rỗng giả", những nguyên lý được coi là căn nguyên của những vấn đề, những khái niệm được coi là cốt lõi mà chưa thực sự tận cùng,ví dụ:[[electron]] là một hạt điểm mà bên trong nó không còn giá trị lượng tử nào của nó, hay [[photon]] không có khối lượng nghỉ...v..v.Và hệ quả của nó là những mô hình vũ trụ, sự lí giải các hiệu ứng vật lí,nguyên lí sự sống..v.v. Nhưng sự chưa đến tận cùng là quy giản luận, nên nếu các định luật vật lí vũ trụ là tương đối hoặc như các lớp khác nhau,kế thừa. Mỗi định luật sẽ sinh ra các mô hình hệ quả thì định luật ở lớp đó sẽ không thể lí giải một hiện tượng mà lớp định luật khác chi phối,gây nên nghịch lí,sự mâu thuẫn giữa những học thuyết, với thực nghiệm tạo nên sự bế tắc và sẽ làm nảy sinh ra mô hình hệ quả khác hoàn toàn khi lớp định luật ẩn dưới được phơi bày sẽ giải quyết sự bế tắc.Vì vậy, '''Tính trồiĐột sinh''' chỉ là một hệ quả của một định luật vật lí nào đó<ref>{{chú thích web | url = http://www.tiasang.com.vn/Default.aspx?tabid=77&News=924&CategoryID=32 | tiêu đề = Nguyên lý đột sinh với vật lý hiện đại | author = | ngày = | ngày truy cập = 22 tháng 12 năm 2015 | nơi xuất bản = | ngôn ngữ = }}</ref>.Như những suy luận logic của con người như nếu tồn tại đa vũ trụ,các vũ trụ đó tuy khác nhau nhưng phải tạo nên bởi một định luật hoặc các hạt cơ bản nào đó chung.Đó chính là sự quy giản luận dưới hệ quy chiếu vật lí con người biết.Và nó sẽ không còn đúng nữa khi ta nhìn ở một hệ khác,hoặc thậm chí là không thể hình dung nổi,hiểu nổi hay thấy được,đó là sự bất khả tri.Trong đời sống,ta dễ dàng thấy sinh học nghiên cứu về đời sống sinh vật và [[ADN]],[[ARN]] là các mô hình đại phân tử,trong khi hoá học nghiên cứu chủ yếu về các chất,tính chất nguyên tử,phản ứng hoá học.Tiếp đến vật lí thì còn sâu hơn(nghiên cứu những hạt hạ nguyên tử,thậm chí hạt quark..v...v.)
 
'''Lưu ý: '''Tính trồiĐột sinh'''''' không phủ nhận [[nguyên lí tối hậu]] mà nó chỉ chỉ ra các biểu hiện mang tính chất kế thừa từ tổ chức thang vi mô hơn sẽ cần được con người quan sát để hình thành [[kiến thức]] và lí giải nó (lí giải cũng chỉ là một biểu hiện mang tính đột sinh).Nếu nguyên lí tối hậu không đủ [[quan yếu]] với máy móc của con người để quan sát nó thì sẽ có hai khả năng là phủ định nó hoặc tin vào nó.Tóm lại,lí thuyết này muốn khẳng định sự tồn tại của nhiều nguyên lí vi mô hoặc vĩ mô sẽ không thể được phán xét rõ ràng mặc dù sự tồn tại đó có thể xảy ra.
 
==Trong triết học==