Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Táo bón”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
xóa các nguồn tự xuất bản
n clean up, replaced: → (24) using AWB
Dòng 1:
[[Tập tin:Constipation.JPG|nhỏ|phải|230px|Táo bón]]
'''Táo bón''' là trạng thái đi [[tiêu]] phân khô cứng, buồn đi mà không đi được, phải rặn mạnh, thời gian đi tiêu lâu hoặc nhiều ngày mới đi tiêu, trong điều kiện [[ăn]] [[uống]] bình thường, người bệnh có thể dễ dàng nhận ra táo bón qua các biểu hiện như ít đi cầu, đau bụng, đau đầu và đặc biệt là khó nhọc khi đi nhà xí.<ref name=autogenerated6>{{chú thích web | url = http://vtc.vn/321-175919/suc-khoe-gioi-tinh/cach-tri-tao-bon.htm | tiêu đề = Cách trị táo bón | author = | ngày = | ngày truy cập = 8 tháng 6 năm 2014 | nơi xuất bản = Báo điện tử VTC News | ngôn ngữ = }}</ref> Bệnh táo bón trên lâm sàng thấy rất nhiều, nhất là ở người già và người béo.<ref name=autogenerated3>{{chú thích web | url = http://suckhoedoisong.vn/2008919173956456p44c60/an-uong-tri-tao-bon.htm | tiêu đề = Ăn uống trị táo bón | author = | ngày = | ngày truy cập = 8 tháng 6 năm 2014 | nơi xuất bản = Báo Sức khỏe & Đời sống | ngôn ngữ = }}</ref> Táo bón lâu ngày là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến [[Trĩ (bệnh)|bệnh trĩ]]<ref>{{chú thích web | url = http://vnexpress.net/gl/cpm/benh-tri/2012/07/tao-bon-lau-ngay-gay-tri/ | tiêu đề = Táo bón lâu ngày gây trĩ - VnExpress | author = | ngày = | ngày truy cập = 8 tháng 6 năm 2014 | nơi xuất bản = [[VnExpress|VnExpress - Tin nhanh Việt Nam]] | ngôn ngữ = }}</ref>
 
Ở [[Việt Nam]], những năm gần đây, tình trạng táo bón trong giới thanh niên, đặc biệt là những người làm việc nơi công sở đang ngày càng tăng mạnh, số người bị táo bón ngày càng lớn. Nguyên nhân chủ yếu do áp lực công việc nặng nề, tâm lý căng thẳng quá mức, cộng thêm ít vận động, thể dục thể thao và phải ngồi lâu trong [[văn phòng]].<ref name=autogenerated1>{{chú thích web | url = http://dantri.com.vn/c7/s7-515482/4-loai-rau-cu-tri-chung-tao-bon.htm | tiêu đề = 4 loại rau củ trị chứng táo bón | author = | ngày = 7 tháng 9 năm 2011 | ngày truy cập = 8 tháng 6 năm 2014 | nơi xuất bản = [[Dân trí (báo)|Báo điện tử Dân Trí]] | ngôn ngữ = }}</ref>
 
== Triệu chứng ==
Triệu chứng chung của táo bón là khi quá 3 ngày chưa [[đại tiện]] hoặc đại tiện dưới 3 lần trong một tuần và có thể có từng cơn đau quặn bụng, phân rắn màu đen và hay von cục (dân dã gọi là cứt sắt), muốn đại tiện được thì phải rặn mạnh đến nỗi có lúc bật cả [[máu]] tươi, ở một số người có biểu hiện là khi đại tiện rồi mà vẫn cứ cảm giác vẫn còn phân trong ruột. Tuy chỉ là triệu chứng nhỏ không ảnh hưởng nhiều đến [[chất lượng cuộc sống]] nhưng táo bón gây nhiều phiền toái cho bệnh nhân.<ref name=autogenerated2>{{chú thích web | url = http://giaoduc.edu.vn/news/suc-khoe-720/luoi-van-dong-de-tao-bon-182546.aspx | tiêu đề = Lười vận động, dễ táo bón | author = | ngày = | ngày truy cập = 8 tháng 6 năm 2014 | nơi xuất bản = | ngôn ngữ = }}</ref>
 
== Nguyên nhân ==
{{sức khoẻ}}
Nguyên nhân có thể là triệu chứng khởi đầu của một bệnh lý thực thể nào đó tại đường tiêu hoá như bệnh của [[đại trường]] các bệnh toàn thân suy giáp trạng, tăng canxi máu, co thắt, nhu động giảm, phình đại trường... Bệnh ngoài đường ruột như [[ung thư]] gây chèn ép... hoặc bệnh toàn thân như chức năng [[tuyến giáp trạng|tuyến giáp]] giảm, nhiễm [[độc]] [[chì]], [[suy nhược cơ thể]], một số bệnh lý thần kinh như bệnh Parkinson, thần kinh tâm thần bị ức chế như lo nghĩ, tức giận, buồn phiền… tập quán sinh hoạt thiếu điều độ... Hoặc có thể do rối loạn chức năng vận chuyển của [[ruột]].<ref name=autogenerated2 />
 
Do thói quen ăn uống không khoa học, chế độ ăn nhiều đạm, ít chất xơ, ít vận động (thường xảy ra với người làm công tác [[văn phòng]]),<ref name=autogenerated7>{{chú thích web | url = http://vtc.vn/321-175919/suc-khoe/cach-tri-tao-bon.htm | tiêu đề = Cách trị táo bón | author = | ngày = | ngày truy cập = 8 tháng 6 năm 2014 | nơi xuất bản = Báo điện tử VTC News | ngôn ngữ = }}</ref> ăn uống không hợp lý (thiếu [[chất xơ]], uống ít [[nước]] làm cho phân cứng, khó thải ra ngoài), ít vận động, stress, do uống thuốc tây (một số thuốc có tác dụng phụ gây táo bón: thuốc ngủ, thuốc hạ huyết áp, thuốc chống trầm cảm, chống dị ứng, thuốc chữa dạ dày,…)
 
Lười đi cầu, nén hoặc nhịn việc đi cầu, do thói quen đi đại tiện không đều, bị mất ngủ, căng thẳng thần kinh, do gặp phải những vấn đề ở ruột, hoặc hút thuốc lá, uống quá nhiều [[trà]] và [[cà phê]].
 
[[Đông y]] cho rằng bí đi ngoài phần nhiều do đại tràng tích nhiệt, hoặc khí trệ, hoặc lạnh ngưng lại, hoặc âm dương khí huyết suy hư, khiến cho chức năng truyền dẫn của ruột già mất điều khiển. Ngoài ra, bế tắc của phế khí cũng có thể ảnh hưởng chức năng bài phân của đại tràng, cho nên Đông y lại có phương pháp thông qua tuyên thông phế khí để chữa trị bí đi ngoài.<ref name=autogenerated4>{{chú thích web | url = http://suckhoedoisong.vn/2008919173956456p0c60/an-uong-tri-tao-bon.htm | tiêu đề = Ăn uống trị táo bón | author = | ngày = | ngày truy cập = 8 tháng 6 năm 2014 | nơi xuất bản = Báo Sức khỏe & Đời sống | ngôn ngữ = }}</ref>
 
Đối với trẻ em, chứng táo bón ở trẻ trong độ tuổi đi học thường do chế độ ăn không đủ nước và chất xơ. Những trẻ ăn chế độ ăn đặc biệt với [[thức ăn nhanh]] – giàu chất béo (thịt rán, sữa trứng khuấy sẵn) và đường (kẹo, nước ngọt nhiều đường) có thể bị táo bón thường xuyên hơn. Ngoài ra, nứt hậu môn là một nguyên nhân phổ biến khác.
Dòng 21:
== Điều trị ==
{{bài thuốc}}
Táo bón cần quyết tâm điều trị để tránh gây là phiền phức trong cuộc sống, đặc biệt chú trọng đến chế độ ăn uống và lối sống khoa học, thường xuyên vận động, tập thể dục. Đối với trẻ bị táo bón nên điều trị sớm, tránh gây biến chứng sau này. Điều trị táo bón trẻ em là một quá trình lâu dài, toàn diện, đòi hỏi sự kiên nhẫn của cha mẹ, sự phối hợp của gia đình với bác sĩ nhi khoa và bác sĩ dinh dưỡng.<ref>{{chú thích web | url = http://vnexpress.net/gl/doi-song/benh-duong-ruot/2010/04/3ba1a81e/ | tiêu đề = 'Bé táo bón nên điều trị sớm, tránh gây biến chứng' - VnExpress Đời sống | author = | ngày = | ngày truy cập = 8 tháng 6 năm 2014 | nơi xuất bản = [[VnExpress|VnExpress - Tin nhanh Việt Nam]] | ngôn ngữ = }}</ref>
 
=== Chế độ ăn uống ===
* Nên ăn nhiều các thức ăn chứa nhiều [[chất xơ]] (xenlulose), như các loại [[rau]] và [[hoa quả]] tươi, các loại [[măng]]... Chất xơ không hòa tan (có trong rau cải, trái cây…) làm phân xốp, giảm rủi ro phát triển bệnh táo bón.<ref>{{chú thích web | url = http://www.thanhnien.com.vn/pages/20120729/5-ly-do-de-chon-thuc-pham-giau-chat-xo.aspx | tiêu đề = 5 lý do để chọn thực phẩm giàu chất xơ | author = | ngày = | ngày truy cập = 8 tháng 6 năm 2014 | nơi xuất bản = [[Thanh Niên (báo)|Thanh Niên Online]] | ngôn ngữ = }}</ref> Bổ sung nhiều rau, củ quả để tăng cường chất xơ do chất xơ trong thực phẩm làm khối lượng phân tăng lên đáng kể sẽ kích thích vận động đường ruột, lại có thể bảo lưu thủy phần, tránh phân quá khô.
[[Tập tin:Pasas.JPG|250px|nhỏ|phải|Mứt nho giúp trị táo bón]]
* Nên ăn [[nho khô]] là loại thực phẩm chứa nhiều chất xơ nên là món ăn công hiệu cho người bị táo bón.<ref>{{chú thích web | url = http://dantri.com.vn/suc-khoe/tien-dung-ma-bo-duong-nhu-nho-kho-420670.htm | tiêu đề = Tiện dụng mà bổ dưỡng như nho khô | author = | ngày = 8 tháng 9 năm 2010 | ngày truy cập = 8 tháng 6 năm 2014 | nơi xuất bản = [[Dân trí (báo)|Báo điện tử Dân Trí]] | ngôn ngữ = }}</ref> Nho khô có thể chữa táo bón cho trẻ em bằng phương pháp ép lấy nước cốt và cho trẻ uống tốt nhất vào [[buổi sáng]] để đi tiêu dễ dàng.<ref>{{chú thích web | url = http://hcm.eva.vn/lam-me/chua-tao-bon-cho-con-bangnho-kho-c10a146405.html | tiêu đề = Chữa táo bón cho con bằng...nho khô | author = | ngày = 31 tháng 7 năm 2013 | ngày truy cập = 8 tháng 6 năm 2014 | nơi xuất bản = Eva.vn | ngôn ngữ = }}</ref>
* Nên uống đủ [[nước uống]] 2 lít/ngày, giúp cho làm mềm [[phân]].
* Ăn một số loại thức ăn có tác dụng [[nhuận tràng]] như [[mật ong]], [[vừng,]] [[hạch đào]], [[bơ]], [[sữa trâu]], [[sữa bò]]...
* Khi đun nấu món ăn, có thể cho tăng một chút [[dầu ăn]], như [[dầu đậu]], [[dầu hạt cải]], [[dầu vừng]], [[dầu lạc]]...
* Ăn một số thức ăn chứa vitamin nhóm B một cách thích hợp, như các loại [[đậu]], [[thực phẩm|lương thực]] thô, [[khoai lang]], [[khoai tây]], [[đu đủ]]..., để thúc đẩy nhu động ruột. Một số loại hoa quả khác như [[củ cải (cây)|củ cải]], [[cải thảo]], [[bầu]] và [[giá đỗ]] cũng giúp trị táo bón.<ref name=autogenerated1 /> Ngoài ra quả mơ cũng giúp trị táo bón.<ref>{{chú thích web | url = http://www.thanhnien.com.vn/pages/20120621/an-mo-chong-tao-bon-benh-tim-va-mu-loa.aspx | tiêu đề = Ăn mơ chống táo bón, bệnh tim và mù lòa | author = | ngày = | ngày truy cập = 8 tháng 6 năm 2014 | nơi xuất bản = [[Thanh Niên (báo)|Thanh Niên Online]] | ngôn ngữ = }}</ref>
* Kiêng các thức ăn loại kích thích như [[rượu]] mạnh, [[trà]] đặc, [[cà phê]], [[hẹ]], [[tỏi]], [[ớt]], ít ăn các thức ăn tanh mặn vị đậm.<ref name=autogenerated4 />
* Uống một cốc [[sữa]] ấm trước khi đi ngủ. Điều này giúp cho cơ thể sẽ dễ dàng bài tiết ra những chất cặn bã để tiết ra bên ngoài vào sáng hôm sau. Trong trường hợp bị táo bón nặng, hãy hoà thêm 2 thìa cà phê [[thầu dầu]] vào trong cốc sữa.