Khác biệt giữa bản sửa đổi của “An Khánh Tự”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n clean up, replaced: Tràng An → Trường An (6) using AWB |
Không có tóm lược sửa đổi |
||
Dòng 2:
| tên = An Khánh Tự
| native name = 安慶緒
| tước vị =
| thêm = china
| hình =
| cỡ hình =
| ghi chú hình =
| chức vị =
| tại vị = [[757]] - [[759]]
| kiểu tại vị = Trị vì
| tiền nhiệm = <font color="grey">[[An Lộc Sơn]]</font>
| kế nhiệm = <font color="blue">[[Sử Tư Minh]]</font>
| vợ =
| thông tin con cái =
| con cái =
| tên đầy đủ = An Khánh Tự (安慶緒)▼
| kiểu
▲| tên đầy đủ = An Khánh Tự
| tước vị đầy đủ =
| niên hiệu = Tái Sơ (載初)<br /> Thiên Thành (天成)
|
| cha = [[An Lộc Sơn]]
| mẹ = Khang
| sinh = [[723]]
| mất = [[10 tháng 4]], [[759]]
| nơi mất = [[Trung Quốc]]
}}
'''An Khánh Tự''' ([[chữ Hán]]: 安慶緒;
Khi Cha ông An Lộc Sơn xưng Yên Đế, tỏ ra tự mãn và làm bất bình An Khánh Tự, dẫn đến việc ông giết cha cướp ngôi vào năm [[757]], chỉ 1 năm sau khi An Lộc Sơn xưng Hoàng đế. An Khánh Tự được các sử gia đánh giá là người tối tăm nhu nhược, ăn nói bừa bãi, năng lực kém cỏi không thể ngồi vị trí người cai trị<ref name="ReferenceA"/>.▼
== Theo cha chống Đường ==
An Khánh Tự là con thứ hai của [[An Lộc Sơn]],
Năm [[755]], An Lộc Sơn khởi binh chống nhà Đường, phát binh tràn xuống Hà Bắc. An Khánh Tự thường theo bên cạnh cha. Khi quân Yên chiếm được Trần Lưu thì [[Đường Huyền Tông]] giết chết Khang phu nhân mẹ của Khánh Tự và anh Khánh Tự là An Khánh Tông còn ở [[Trường An]].
Năm [[756]], An Lộc Sơn tự xưng là Yên Đế, đóng đô ở [[Lạc Dương]], sai An Khánh Tự làm tiên phong cùng [[Thôi Càn Hựu]] mang quân đi đánh [[Đồng Quan]] - cửa ngõ kinh thành [[Trường An]]. Trong lúc các tướng nhà Đường là [[Quách Tử Nghi]] và [[Lý Quang Bật]] đang chiếm ưu thế ở chiến trường [[Hà Bắc]], khiến quân Yên bị động, thì An Khánh Tự và Thôi Càn Hựu mắc kẹt trước ải Đồng Quan vì [[Kha Thư Hàn]] kiên cường phòng thủ. Nhưng Đường Huyền Tông nóng lòng muốn thắng bèn ép tướng
Ngày [[5 tháng 2]] năm [[756]], An Lộc Sơn xưng Hoàng đế Đại Yên, An Khánh Tự được phong làm '''Tấn vương''' (晉王).
== Giết cha cướp ngôi ==
[[An Lộc Sơn]] chiếm được hai kinh của
Ngoài ra, Lộc Sơn còn yêu quý con nhỏ là [[An Khánh Ân]] do vợ thứ Đoàn thị sinh ra nên có ý định bỏ An Khánh Tự. An Khánh Tự biết tin bất bình, bèn bàn với Nghiêm Trang và Lý Trư Nhi mưu giết cha giành ngôi. Đầu năm [[757]], An Khánh Tự sai Nghiêm Trang và Lý Trư Nhi cầm dao vào cung cấm, chém mạnh vào bụng Lộc Sơn. Lộc Sơn vươn tay vớ con dao để dưới gối nhưng không được, [[ruột]] đổ ra đầy giường mà
▲An Khánh Tự và các tướng truyền tin An Lộc Sơn ốm chết và xưng làm vua Yên.
== Thua mất hai kinh ==
An Khánh Tự lên ngôi ở [[Lạc Dương]], lấy hiệu là '''Tái Sơ'''. Đến [[tháng 10]] năm [[757]], ông đổi niên hiệu là '''Thiên Thành'''. Tuy nhiên, An Khánh Tự không đủ năng lực kế tục cha. Ông thiếu năng lực điều hành công việc, thiếu uy tín với tướng sĩ dưới quyền và không đủ tài năng cầm quân chống nhà Đường. Ngoài mặt trận, quân Yên liên tiếp thất bại.
Nghe theo lời [[Nghiêm Trang]], An Khánh Tự ở trong cung cấm, giao quyền điều hành cho Nghiêm Trang. Mãnh tướng [[Sử Tư Minh]] vốn là bạn thân của An Lộc Sơn tỏ ra coi thường An Khánh Tự, thường không nghe lệnh ông. Để lấy lòng Tư Minh, ông cho Tư Minh về Phạm Dương làm Tiết độ sứ, giao toàn quyền cai quản vùng căn bản của chính quyền Đại Yên.
Không lâu sau lực lượng nhà Đường được củng cố, bắt đầu phản công. [[Quách Tử Nghi]] mang đại quân tấn công [[Trường An]]. Tướng Yên là An Thủ Trung không chống cự nổi phải bỏ chạy. An Khánh Tự sai Nghiêm Trang mang quân từ Lạc Dương sang phía tây tiếp viện cho Trường An, gặp tàn quân Yên thua chạy về, tập hợp lại được 15 vạn người<ref>Trịnh Phúc Điền, Khả Vĩnh Quyết, Dương Hiệu Xuân, sách đã dẫn, tr 836</ref>. Nhưng viện binh Yên lại bị liên quân Đường - Hồi Hột đánh tan. Quân Yên thua to, Nghiêm Trang và các tướng dẫn tàn quân chạy về phía đông. An Khánh Tự được tin cánh quân chủ lực đi cứu Trường An bị đánh bại rất sợ hãi, dẫn 300 kỵ binh và 1000 bộ binh bỏ Lạc Dương chạy về Nghiệp Thành<ref>An Dương, Hà Nam, Trung Quốc</ref>. Ngày 18 tháng 10 năm 757, quân Đường tiến vào Lạc Dương.
Hàng 70 ⟶ 67:
Nghiệp Thành được giải vây. An Khánh Tự thế yếu suy kiệt, phải dâng biểu xưng thần với Sử Tư Minh, từ bỏ ngôi vua Yên. Sử Tư Minh lấy lời lẽ dụ ông, đề nghị đến doanh trại để kết làm hai nước anh em cùng chống nhà Đường. An Khánh Tự nghe theo, bèn đến doanh trại của Tư Minh. Tư Minh gặp An Khánh Tự bèn bắt giữ, kể tội giết cha, rồi giết chết ông.
▲An Khánh Tự được các sử gia đánh giá là người tối tăm nhu nhược, ăn nói bừa bãi, năng lực kém cỏi không thể ngồi vị trí người cai trị<ref name="ReferenceA"/>.
==Xem thêm==
| |||