Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Aztec”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Không có tóm lược sửa đổi
n replaced: hổ trợ → hỗ trợ, ]] and → và [[ using AWB
Dòng 10:
Từ thế kỷ 13, [[Thung lũng México]] là trung tâm của nền văn minh Aztec: nơi đây thủ đô của Tam Đồng Minh Aztec, thành phố [[Tenochtitlan]], được xây dựng trên những đảo nhỏ giữa [[hồ Texcoco]]. Tam Đồng Minh mở rộng ảnh hưởng ra ngoài thung lũng México, xâm chiếm các thành bang khác trên khắp Trung Bộ châu Mỹ. Ở đỉnh cao, văn hóa Aztec có một truyền thống [[thần thoại Aztec|thần thoại]] và [[tôn giáo Aztec|tôn giáo]] giàu có và phức tạp, cũng như tạo nên những thành tựu kiến trúc và kinh tế đáng kể. Năm 1521, [[Hernán Cortés]], cùng với những đồng minh bản địa, [[Tây Ban Nha xâm chiếm Đế quốc Aztec|xâm chiếm Tenochtitlan]] và đánh bại đội quân Tam Đồng Minh của [[Hueyi Tlatoani]] [[Moctezuma II]]. Sau đó, người Tây Ban Nha lập nên điểm dân cư mới ([[Thành phố Mexico]]) trên thủ đô của Aztec, từ đó tiếp tục tiến trình thuộc địa hóa châu Mỹ.
 
Văn hóa và lịch sử Aztec được nghiên cứu từ các chứng cứ khảo cổ tìm thấy ở những điểm khai quật như [[Templo Mayor]] tại Thành phố Mexico; từ những quyển [[bản thảo Aztec|bản thảo Aztec]]; từ sự chứng kiến tận mắt của những conquistador như [[Hernán Cortés]] và [[Bernal Díaz del Castillo]].
== Định nghĩa==
 
Dòng 19:
Văn hóa Aztec là văn hóa của người Aztec, nhưng vì nhiều dân tộc tại trung Mexico thời đó đều chia sẽ các đặc điểm văn hóa cơ bản, một phần của văn hóa Aztec không thể được xem là chỉ của riêng người Aztec. Vì cùng lý do mà "văn minh Aztec" nên được hiểu là một phần của nền văn minh [[Trung Bộ châu Mỹ]].<ref name="auto">{{harvnb|Smith|1997|pp=4–7}}</ref>
 
Văn hóa tại Trung Mexico bao gồm nghề trồng ngô, sự phân biệt giữa tầng lớp ''pipiltin'' (quý tộc) và ''[[macehualtin|macehualli]]'' (dân thường), đền thờ bách thần (với những vị thần như [[Tezcatlipoca]], [[Tlaloc]] andvà [[Quetzalcoatl]]), hai [[lịch Aztec|hệ thống lịch]] ''xiuhpohualli'' (365 ngày) và ''tonalpohualli'' (260 ngày). Với dân cư Tenochtitlan, có vị thần bảo hộ [[Huitzilopochtli]], kim tự tháp đôi, và nghệ thuật làm gốm.<ref name="auto"/>
 
=== Đế quốc Aztec ===
[[File:Aztec Empire 1519 map-fr.svg|thumb|300px|Lãnh thổ rộng lúc lớn nhất của Đế quốc Aztec.]]
 
[[Đế quốc Aztec]] mở rộng quyền lực của mình trong thời kỳ hậu cổ điển tại Trung Bộ châu Mỹ.<ref>{{harvnb|Smith|2001|pp=250–252}}</ref> Nó được thành lập năm 1427 như một liên minh giữa ba thành bang [[Tenochtitlan]], [[Texcoco (altepetl)|Texcoco]], và [[Tlacopan]], liên minh với nhau để cùng đánh bại thành bang [[Azcapotzalco]], mà trước đó thống trị [[Thung lũng México]]. Không lâu sau, Texcoco và Tlacopan chỉ còn có vai trò hổhỗ trợ, trong khi Tenochtitlan nắm quyền lãnh đạo thực sự.<ref>{{harvnb|Smith|1997|pp=49–58}}</ref>
==Tham khảo==
{{Tham khảo|2}}
Dòng 95:
{{thể loại Commons}}
{{Authority control}}
 
[[Thể loại:Aztec]]
[[Thể loại:Văn minh]]
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Aztec”