Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tâm sở”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n →‎Tham khảo: sửa chính tả 3, replaced: Từ Điển → Từ điển (2) using AWB
n replaced: tâm lí → tâm lý (3) using AWB
Dòng 1:
'''Tâm sở''' (zh. 心所, sa., pi. ''cetasika''), hoặc '''Tâm sở hữu pháp''' (sa. ''caittadharma''), là những yếu tố phụ thuộc vào [[Tâm]], gắn liền với một nhận thức (sa. ''vijñāna'') – nhận thức đây cũng được gọi là [[Tâm|Tâm vương]] (sa. ''cittarāja''), là hoạt động tâm thức chủ yếu – đang sinh khởi và khởi lên đồng thời với nhận thức đó. Việc phân tích và hệ thống hoá các tâm sở là một kì công của các Đại luận sư Ấn Độ. Các Tâm sở miêu tả tất cả những khía cạnh tâm trạng mà ai cũng có thể tự khám phá, tìm được nơi chính mình – có thể gọi là bản đồ tâm của con người.
==Cách phân loại theo Thượng toạ bộ==
Trong khi Kinh tạng tóm thâu mọi hiện tượng của sự sống dưới [[Ngũ uẩn]] sắc, thụ, tưởng, hành, thức thì [[A-tì-đạt-ma]] của Thượng toạ bộ đề cập 3 khía cạnh triết lí, phân tích tâm khi bàn đến những gì hiện hữu (sa. ''bhava''): '''Tâm''' (sa. ''citta''), '''Tâm sở''' và '''Sắc''' (sa. ''rūpa''). Tâm sở bao gồm Thụ (sa. ''vedanā''), Tưởng (sa. ''saṃjñā'') và 50 Hành (sa. ''saṃskāra''), tổng cộng là 52 tâm sở. Trong số này, 25 có tính chất tốt lành (thiện và trung tính về phương diện [[nghiệp (Phật giáo)|nghiệp]]), 14 là [[Bất thiện]] (sa. ''akuśala'') còn 13 bất định, nghĩa là có thể thiện, bất thiện hay trung tính tuỳ thuộc vào tâm (thức) mà chúng tương ưng.
==Cách phân loại theo Thuyết nhất thiết hữu bộ==
[[Thuyết nhất thiết hữu bộ]] (sa. ''sarvāstivādin'') chia các Tâm sở thành sáu loại theo ''[[A-tì-đạt-ma-câu-xá luận]]'' (sa. ''abhidharmakośa'') của [[Thế Thân]] (sa. ''vasubandhu'') và ''[[A-tì-đạt-ma phát trí luận]]'' (sa. ''abhidharmajñānaprasthāna-śāstra'') của [[Già-đa-diễn-ni tử]] (sa. ''kātyāyanīputra''), tổng cộng là 46 tâm sở (thuật ngữ trong ngoặc là Phạn ngữ ''sa''):
===Đại địa pháp===
10 Đại địa pháp (zh. 大地法, sa. ''mahābhūmikā-dharma''), chỉ mười tác dụng tâm tương ưng và đồng sinh khởi với tất cả Tâm vương:
#Thụ (受, ''vedanā''), thụ, lĩnh nạp. Có ba loại thụ, đó là: khổ thụ, lạc thụ, phi khổ phi lạc thụ;
#Tưởng (想, ''saṃjñā''), tưởng, tưởng tượng, đối cảnh mà chấp tướng sai biệt;