Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Homeros”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Thông tin sai sự thật |
n Đã lùi lại sửa đổi của Giwim (Thảo luận) quay về phiên bản cuối của Tuanminh01 |
||
Dòng 1:
{{1000 bài cơ bản}}
{{Thông tin nhà văn
| name = Hómēros
| image = Homer.jpg
| bgcolour = silver
| caption = Tượng Hómēros
| pseudonym =
| birth_date = Khoảng Thế kỷ 8 [[Công Nguyên|TCN]]
| birth_place = [[Hy lạp]]
| death_date =
| death_place =
| occupation = [[Nhà thơ]]
| genre =
| movement =
| magnum_opus = ''[[Iliad]]''
| footnotes =
}}
'''Hómēros''' ([[tiếng Hy Lạp]]: {{polytonic|Ὅ}}μηρος, [[tiếng Anh]]: '''Homer''' {{IPAc-en|ˈ|h|oʊ|m|ər}}, là tác giả của các tác phẩm ''[[Iliad]]'' ({{polytonic|Ἰλιάς}}) và ''[[Odyssey]]'' ({{polytonic|Ὀδύσσεια}}). Ông được coi là một trong những nhà thơ [[Hy lạp cổ đại]] xuất sắc nhất. Hai tác phẩm Iliad và Odyssey của ông đã có ảnh hưởng lớn đến văn chương hiện đại phương Tây.
Theo truyền thuyết thì ông bị mù và là một người hát rong tài năng. [[Herodotus]] ước tính rằng Homer sống 400 năm trước thời đại của ông, điều này đặt Homer vào khoảng 850 trước Công nguyên<ref>[[Herodotus]] 2.53</ref>. Trong khi nguồn khác cho rằng ông sống trong khoảng thời gian của [[cuộc chiến thành Troy]], tức là vào những năm đầu thế kỷ 12 trước Công nguyên.<ref>{{cite journal|author= Graziosi, Barbara|title=Inventing Homer|location=[[Cambridge]]|year=2002|pages=98–101}}</ref> Hầu hết các học giả sau này đặt Homer vào giai đoạn lịch sử thế kỷ 8 hoặc 7 trước Công nguyên.
Ảnh hưởng cơ bản của các thiên anh hùng ca Homer trong việc hình thành [[văn hóa Hy Lạp]] đã được công nhận rộng rãi, và Homer đã được mô tả như là người thầy của [[Hy Lạp]].<ref>{{chú thích sách| author= Heubeck, Alfred|coauthors= West, Stephanie; Hainsworth, J. B.|title=A Commentary on Homer's Odyssey|publisher=[[Oxford University Press]]|location= [[Oxford]]|year= 1988|page=3| isbn= 0-19-814047-9}}</ref> Các tác phẩm của Homer, trong đó khoảng một nửa là các bài hùng biện, đã cung cấp các bài mẫu về văn nói và văn viết có sức thuyết phục trong suốt thế giới Hy Lạp cổ đại và trung cổ. Các đoạn rời rạc của các tác phẩm Homer được ghi lại trong gần một nửa của tất cả các tác phẩm văn chương Hy Lạp được phát hiện trên [[giấy cói]].<ref>{{chú thích sách| author= Finley, Moses|title=The World of Odysseus|publisher=[[New York Review of Books]]|location= New York|year= 2002|pages=11–2| isbn=978-1-59017-017-5}}; Finley's figures are based upon the corpus of literary papyri published before 1963.</ref>
Hai tác phẩm nổi tiếng, ''[[Iliad]]'' và ''[[Odyssey]]'', của ông được ghi chép lại chính thức vào [[thế kỷ thứ 6 TCN]] theo lệnh của Bạo chúa (''[[Tyrannos]]'') [[Athena]] lúc bấy giờ là [[Peisistratos]]. Tác phẩm ''Iliad'' có nội dung dựa trên các thần thoại về [[Chiến tranh thành Troia|Cuộc chiến thành Troia]]. Còn nội dung của ''Odyssey'' là trường ca kể về cuộc phiêu lưu của nhân vật chính Odyssey và hành trình trở về quê hương gian nan của người anh hùng này.
==Giai đoạn lịch sử==
[[File:Townley Homer.jpg|thumb|left|Một phần của bản thảo từ thế kỷ 11, "the Townley Homer". Chữ viết phía trên và bên phải là các chú thích.]]
Đối với các học giả hiện nay, "''thời đại Homer''" không nói đến bản thân ông, mà nhắc đến một giai đoạn khi các sử thi như [[Illiad]] hay [[Odyssey]] được sáng tác. Mọi người đều đồng thuận rằng "''[[Iliad]]'''' '''và [[Odyssey]] được sáng tác từ khoảng thế kỷ thứ 8 trước Công nguyên. Iliad được sáng tác trước Odyssey, có thể chênh vài chục năm''"<ref>{{chú thích sách|author=Vidal-Naquet, Pierre|authorlink=Pierre Vidal-Naquet|title=Le monde d'Homère|publisher=Perrin|year= 2000|page=19}}</ref>. Điều này cho thấy với việc ra đời sớm hơn [[Hesiod]], [[Iliad]] đã trở thành tác phẩm lâu đời nhất của [[văn học phương Tây]].<ref>{{chú thích sách|author= M. L. West|title=Hesiod's Theogony|publisher=[[Oxford University Press]]|location=[[Oxford]]|year= 1966|pages=40, 46|isbn= 0-585-34339-X}}</ref>
Trong vài thập kỷ qua, một số học giả đã đặt thời điểm này vào thế kỷ thứ 7 trước Công nguyên. [[Oliver Taplin]] tin rằng kết luận của các nhà nghiên cứu hiện đại là Homer sống trong khoảng thời gian 750-650 trước Công nguyên.<ref>Oliver Taplin's chapter on Homer, ''The Oxford History of the Classical World'', Oxford University Press, 1993, p 50</ref> Một số người lập luận rằng những bài thơ được Homer viết dần dần trong một thời gian dài đến ngày bài thơ được công bố, thậm chí sau khi công bố một phần, bài thơ của ông mới được bổ sung các thành phần còn lại. Theo [[Gregory Nagy]], các bài thơ chỉ trở thành các tác phẩm cố định trong thế kỷ thứ 6 trước Công nguyên.<ref>{{cite journal|author= [[Gregory Nagy|Nagy, Gregory]]|title=Homeric Poetry and Problems of Multiformity: The "Panathenaic Bottleneck|journal=[[Classical Philology (journal)|Classical Philology]]|volume=96|year=2001|pages=109–119|doi=10.1086/449533}}</ref> Các câu hỏi về tính lịch sử của cá nhân Homer được biết đến như là "''vấn đề Homer''". Vấn đề này không được giải quyết do không có thông tin tiểu sử đáng tin cậy lưu truyền từ thời cổ đại.<ref>G. S. Kirk's comment that "Antiquity knew nothing definite about the life and personality of Homer" represents the consensus (Kirk, ''The Iliad: a Commentary'' (Cambridge 1985), v. 1).</ref> Những bài thơ của Homer thường được xem là đỉnh cao của nhiều thế hệ thông qua kể chuyện truyền khẩu, theo văn hóa thơ dân gian với niêm luật quy định chặt chẽ. Một số học giả, chẳng hạn như [[Martin West]], cho rằng "''Homer không phải là tên của một nhà thơ lịch sử cụ thể, mà là một cái tên hư cấu hoặc xây dựng nên''."<ref>{{cite journal|author= West, Martin|title=The Invention of Homer|journal=Classical Quarterly|volume=49|year=1999|issue=364}}</ref>
==Cuộc sống và huyền thoại==
[[Tập tin:William-Adolphe Bouguereau (1825-1905) - Homer and his Guide (1874).jpg|thumb|''Homer và người dẫn đường,'' của [[William-Adolphe Bouguereau]] (1825–1905), vẽ chân dung Homer tại [[Mount Ida]], với đàn chó vây quanh và được người chăn cừu Glaucus dẫn đường (dẫn chứng từ [[Pseudo-Herodotus]])]]
"Homer" là một cái tên Hy Lạp, được nhắc đến rộng rãi trong các vùng nói tiếng Aeolic<ref>{{chú thích sách|title=Homer: The Iliad|author= Silk, Michael|publisher=[[Cambridge University Press]]|location=[[Cambridge]]|year= 1987|page=5|isbn=0-521-83233-0}}</ref>, và mặc dù không có gì rõ ràng về ông, truyền thuyết đã cung cấp chi tiết về nơi sinh và nguồn gốc của Homer. Nhà văn châm biếm [[Lucian]], trong tác phẩm [[True History]], mô tả ông như một người [[Babylon]] tên là [[Tigranes]], sau đó đổi tên thành Homer khi bị trở thành "con tin" (homeros) của người Hy Lạp<ref>Lucian, ''Verae Historiae'' 2.20, cited and tr. Barbara Graziosi‚''Inventing Homer: The Early Reception of Epic'', Cambridge University Press, 2002 p. 127</ref>. Khi Hoàng đế [[Hadrian]] hỏi [[Oracle]] ở [[Delphi]] về Homer, các tiên nữ [[Pythia]] tuyên bố rằng ông là [[Ithacan]], con trai của [[Epikaste]] và [[Telemachus]] của tác phẩm [[Odyssey]]<ref>{{chú thích sách|first=Herbert W.|last=Parke|title=Greek Oracles|year=1967|pages=136–137 citing the ''[[Contest of Homer and Hesiod|Certamen]]'', 12|isbn=0-09-084111-5}}</ref>. Những chuyện này đã được đưa vào hàng loạt tiểu sử của Homer, viết từ thời Alexandria trở đi.<ref>There were seven in addition to an account of a bardic competition between Homer and [[Hesiod]]. F. Stoessl,'Homeros' in ''Der Kleine Pauly: Lexikon der Antike in fünf Bänden'', Deutscher Taschenbuch Verlag, München 1979, Bd. 2, p. 1202</ref><ref name=Kirk190>{{chú thích sách|first=G.S.|last=Kirk|authorlink=Geoffrey Kirk|title=Homer and the Epic: A Shortened Version of the Songs of Homer|publisher=Cambridge University Press|year=1965|location=London|pages=190|isbn=0-521-09356-2}}</ref>
Trong nhiều văn bản nhất được ghi lại, Homer được sinh ra trong khu vực [[Ionian]] của [[Tiểu Á]], ở [[Smyrna]], hoặc trên đảo [[Chios]], và chết trên đảo [[Cycladic]] của [[Ios]]<ref name=Kirk190/><ref>Homêreôn was one of the names for a month in the calendar of Ios. [[Henry Liddell|H.G. Liddell]], [[Robert Scott (philologist)|R. Scott]], ''A Greek-English Lexicon'', rev. ed. Sir [[Henry Stuart-Jones]], Clarendon Press, Oxford, 1968 ''ad loc''</ref>. Nhắc đến Smyrna được ám chỉ trong một huyền thoại nói tên gốc Homer là Melesigenes ("''sinh ra tại Meles''", một con sông chảy qua thành phố Smyrna), và mẹ của ông là nàng tiên [[Kretheis]]. Bằng chứng nội bộ từ những bài thơ của ông cho thấy bằng chứng ông rất quen thuộc với địa hình và địa danh của khu vực này của [[Tiểu Á]]. Ví dụ Homer đề cập đến đồng cỏ chim tại cửa [[Caystros]]<ref>''[[Iliad]]'' 2.459–63</ref>, một cơn bão ở vùng [[biển Icarian]]<ref>''Iliad'' 2.144–6</ref>, và nói rằng phụ nữ vùng [[Maeonia]] và [[Caria]] nhuộm [[ngà voi]] màu đỏ<ref>''Iliad'' 4.142</ref><ref>[[Barry B. Powell]], [http://scholar.lib.vt.edu/ejournals/ElAnt/V1N2/powell.html 'Did Homer sing at Lefkandi?'], ''Electronic Antiquity'', Vol. 1, No. 2, July 1993.</ref>.
Những liên quan của Homer đối với [[Chios]] có từ khi [[Semonides của Amorgos]], người đã trích dẫn một câu nói nổi tiếng trong Iliad (6,146) là do "''người đàn ông của Chios''" viết ra<ref>Semonides fr. 19 in the 2nd edition of West's ''Iambi et Elegi Graeci ante Alexandrum cantati'' (Oxford, 1989).</ref><nowiki>. Một nhóm thi sĩ cùng tên, được gọi là Homeridae (con trai của Homer), hoặc Homeristae ('</nowiki><nowiki/>''Homer nhái''<nowiki/><nowiki>') hình như đã tồn tại ở Chios, khi các nhà ngôn ngữ học truy tìm gốc gác của tên đó</nowiki><ref>"The probability is that 'Homer' was not the name of a historical Greek poet but is the imaginary ancestor of the Homeridai; such guild-names in -''idai'' and -''adai'' are not normally based on the name of an historical person". M. L. West, ''The East Face of Helicon: West Asiatic Elements in Greek Poetry and Myth,'' Clarendon Press, Oxford, 1997 p. 622. West conjectures a [[Phoenician alphabet|Phoenician]] prototype for Homer's name, "''*benê ômerîm''" ("sons of speakers"), ''id est'' professional tale-tellers.</ref>. Cũng có thể nhóm nhà thơ trên duy trì chức năng của họ như là những người hâm mộ chỉ chuyên đọc thơ Homer. [[Wilhelm Dörpfeld]] cho thấy rằng Homer đã đến thăm nhiều nơi và khu vực mà ông mô tả trong sử thi của mình, chẳng hạn như [[Mycenae]], [[Troy]] và các thành phố khác<ref>''"Troja und Ilion"'' and ''"Alt-Ithaka: Ein Beitrag zur Homer-Frage, Studien und Ausgrabungen aus der insel Leukas-Ithaka"''</ref>. Theo [[Diodorus Siculus]], Homer thậm chí đã đến thăm [[Ai Cập]]<ref>The Historical Library of Diodorus Siculus, Book I, ch. VI.</ref>.
Tên của nhà thơ đồng âm với từ ''ὅμηρος (hómēros''), nghĩa là ''"con tin"'' (hoặc ''"bảo lãnh"''), được hiểu theo nghĩa ''"người đi cùng, người bị buộc phải làm theo",'' hoặc, trong một số phương ngữ, ''"mù"''<ref>P. Chantraine, ''Dictionnaire étymologique de la langue grecque,'' Klincksieck, Paris, 1968, vol. 2 (3–4) p. 797 ''ad loc.''</ref>. Điều này dẫn đến nhiều người cho rằng ông là một con tin hoặc một người mù. Phong trào khẳng định ông bị mù có thể phát sinh từ ý nghĩa của các từ trong phương ngữ Iona, với động từ ''ὁμηρεύω (homēreúō'') có ý nghĩa riêng là "''hướng dẫn người mù''"<ref>H.G. Liddell, R. Scott, ''A Greek-English Lexicon'', rev. ed. Sir Henry Stuart-Jones, Clarendon Press, Oxford, 1968 ''ad loc''.</ref>, và các phương ngữ Aeolian của vùng [[Cyme]], với từ ''ὅμηρος (hómēros)'' đồng nghĩa với từ Hy Lạp chuẩn ''τυφλός (tuphlós)'', có nghĩa là ''<nowiki>'mù</nowiki>''<nowiki/>'<ref>Pseudo-Herodotus, ''Vita Homeri''1.3 in Thomas W. Allen, ''Homeri Opera'', Tomus V,(1912) 1946 p. 194. Cf. [[Lycophron]], ''Alexandra,'' l.422</ref>. Khẳng định Homer như một thi sĩ mù được ghi lại trong một số đoạn thơ trong [[Delian Hymn]], thơ dâng thần Apollo, bài thứ ba của tập thánh ca Homer. Các câu trích dẫn sau này ủng hộ quan điểm trên đã được [[Thucydides]] ghi lại<ref>[[Thucidides]], ''[[The Peloponnesian War]]'' 3:104</ref>. Nhà sử học Cymean Ephorus cũng có quan điểm tương tự, và ý tưởng này được khẳng định trong thời kỳ Hy lạp cổ với một từ nguyên ''ho mḕ horṓn'' ''(ὁ μὴ ὁρῶν: "người không nhìn thấy")''. Các nhà phê bình đã cho rằng Homer đã mô tả chính mình trong một phân cảnh của [[Odyssey]] nói về một thi sĩ mù, [[Demodocus]]<ref>Barbara Graziosi,''Inventing Homer: The Early Reception of Epic'', Cambridge University Press, 2002 p. 133</ref>, trong triều đình của vua [[Phaeacian]], người kể lại [[cuộc chiến thành Troy]] cho đến phần [[Odysseus]] bị đắm tàu<ref>Odyssey, 8:64ff.</ref>.
==Các tác phẩm được cho là của Homer==
[[Tập tin:Iliad VIII 245-253 in cod F205, Milan, Biblioteca Ambrosiana, late 5c or early 6c.jpg|thumb|300px|''Iliad''-thiên anh hùng ca của Homer, Cuốn VIII, dòng 245–53, Bản tiếng Hy Lạp, cuối thế kỷ 5, đầu thế kỷ 6 sau Công nguyên.]]
Người Hy Lạp trong thế kỷ thứ năm và sáu trước Công nguyên coi "Homer" là "toàn bộ truyền thống anh hùng thể hiện bằng thơ sử thi 6 chữ"<ref>Gilbert Murray, ''The Rise of the Greek Epic', 4th ed. ibid. p. 93</ref>. Như vậy, ngoài các tác phẩm Iliad và Odyssey, có những sử thi đặc biệt được viết theo một "quy mô lớn" cũng được tính cho Homer<ref>William G. Thalman, ''Conventions of Form and Thought in Early Greek Epic Poetry'', Johns Hopkins University Press, Baltimore and London, 1984 p. 119</ref>. Nhiều công trình khác đã được coi là của Homer trong thời cổ đại, bao gồm toàn bộ các tác phẩm sử thi thời đó. Chúng bao gồm những bài thơ khác về [[cuộc chiến thành Troy]], như [[Little Iliad]], các bài thơ [[Nostoi]], các sử thi [[Cypria]] và [[Epigoni]], cũng như những [[bài thơ Theban]] về [[Oedipus]] và con trai của ông ta. Các tác phẩm khác, chẳng hạn như tuyển tập các bài thánh ca Homer, sử thi ngắn [[Batrachomyomachia]] ("Cuộc chiến ếch chuột"), và sử thi [[Margites]] cũng được cho là của Homer, nhưng điều này hiện nay được cho là không phải. Hai bài thơ khác, [[Capture of Oechalia]] và [[Phocais]] cũng được cho là của Homer, nhưng câu hỏi ai là tác giả của các tác phẩm nhỏ trên thậm chí còn gây tranh cãi nhiều hơn so với câu hỏi ai là tác giả của hai sử thi lớn [[Illiad]] và [[Odyssey]].
==Nhân thân và quyền tác giả==
[[Tập tin:Homer by Philippe-Laurent Roland (Louvre 2004 134 cor).jpg|thumb|upright|Tượng Homer của Philippe-Laurent Roland (viện bảo tàng [[Louvre]])]]
Ý tưởng cho rằng Homer chỉ sáng tác hai thiên anh hùng ca xuất sắc [[Iliad]] và [[Odyssey]], không giành được sự đồng thuận cho đến nâm 350 trước Công nguyên<ref>Gilbert Murray: ''The Rise of the Greek Epic'', 4th ed. 1934, Oxford University Press reprint 1967 p. 299</ref>. Hầu hết các học giả đều đồng ý rằng [[Iliad]] và [[Odyssey]] đã trải qua một quá trình gọt dũa và tiêu chuẩn hóa từ các tác phẩm cũ hơn, bắt đầu từ thế kỷ thứ 8 trước Công nguyên. Vai trò quan trọng trong việc hiệu đính này có lẽ là do các bạo chúa [[Hipparchus]] tại thành [[Athens]] thực hiện thông qua việc thay đổi cách đọc thơ Homer tại [[lễ hội Panathena]]. Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng cải cách này phải có liên quan đến việc sáng tác ra một tác phẩm kinh điển hoàn toàn mới.
Vì không ai biết gì về cuộc đời của Homer, các nhà văn đã đùa rằng những sử thi trên "không phải do Homer viết, mà do một người đàn ông cùng tên viết ra."<ref>[http://psychclassics.yorku.ca/Baldwin/History/preface.htm#f4 Yorku.ca]</ref><ref>[http://www.worldwideschool.org/library/books/lit/literarystudies/LiteraryBlunders/chap7.html Worldwideschool.org]</ref> [[Samuel Butler]] lập luận dựa trên các chứng cứ văn học, đã khẳng định rằng một phụ nữ trẻ người [[Sicilia]] đã viết [[Odyssey]] (nhưng không phải là [[Iliad]])<ref>Butler, Samuel (1897) ''The authoress of the Odyssey: where and when she wrote, who she was, the use she made of the Iliad, and how the poem grew under her hands'' London: Longmans, Green</ref>. Ý tưởng này được [[Robert Graves]] tiếp tục theo đuổi trong cuốn tiểu thuyết [[Con gái của Homer]] và [[Andrew Dalby]] trong cuốn sách [[Tái khám phá Homer]]<ref>[http://chs.harvard.ed/chs/files/classics_issue3_ebbott.pdf Mary Ebbott "Butler's Authoress of the Odyssey: gendered readings of Homer, then and now," (Classics@: Issue 3).]</ref>.
==Các nghiên cứu về Homer và tác phẩm của ông==
==Lịch sử xung quanh tác phẩm Illiad==
== Liên kết ngoài ==
==Tham khảo==
{{tham khảo|2}}
{{sơ khai tiểu sử}}
{{thể loại Commons|Homer}}
[[Thể loại:Homer|*]]
[[Thể loại:Nhà thơ Hy Lạp cổ]]
[[Thể loại:Người khiếm thị]]
[[Thể loại:Văn học Hy Lạp]]
[[Thể loại:Bài cơ bản dài trung bình]]
[[Thể loại:Người Hy Lạp cổ đại]]
[[Thể loại:Mô tả thần thoại]]
| |||