Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Nguyễn Quan Quang”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 1:
{{đang viết}}
'''Nguyễn Quan Quang''' ([[chữ Hán]]: 阮觀光, ?-?), có tài lạiliệu ghi là '''Nguyễn Quán Quang''' hay '''Trần Quán Quang''',<ref>[http://www.baobinhphuoc.com.vn/Content/chuyen-ve-nguyen-quan-quang-48521 Chuyện về Nguyễn Quán Quang]</ref> là một danh thần thời [[nhà Trần]]. Ông được biết nhiều với giai thoại đỗ Tam nguyên và sứ giả Đại Việt đối đáp với tướng [[Mông Cổ]]. Theo văn bia số 1 tại Văn miếu Bắc Ninh, thì ông là người đỗ [[Trạng nguyên]] khoa thi [[Bính Ngọ]] 1246, tức năm Thiên Ứng Chính Bình thứ 15 đời vua [[Trần Thái Tông]].<ref name=VB1>[http://www.hannom.org.vn/detail.asp?param=1340&Catid=560 Văn bia 1]</ref>
 
==Hành trạng ==
Dòng 14:
 
==Những dữ kiện mâu thuẫn==
Tuy nhiên trong [[Đại Việt sử ký toàn thư|Đại Việt Sử ký Toàn thư]] cũng như [[Khâm định Việt sử Thông giám cương mục|Khâm định Việt sử Thông giám Cương mục]] không thấy chép việc này. Về các khoa thi đầu đời Trần trước năm 1247, Đại Việt Sử ký Toàn thư chỉ chép: ''Trước đây, hai khóa [[Nhâm Thìn]] [1232] và [[Kỷ Hợi]] [1239] chia làm Giáp, Ất, chưa có chọn Tam khôi. Đến khoa này mới đặt [tam khôi].''<ref>[http://www.nomfoundation.org/nom-project/history-of-greater-vietnam/Fulltext/38-Thai-Tong-Hoang-De?uiLang=vn Quyển V - Kỷ nhà Trần: Thái Tông hoàng đế], tr. 15b.</ref> Sách Khâm định Việt sử Thông giám Cương mục chép có chi tiết hơn về khoa thi 1232: ''[1232]... Tháng 2. Thi khoa Thái học sinh. Trước kia, nhà Lý kén chọn học trò, chưa phân ra cấp bậc. Nay mới định người đỗ cao đỗ thấp theo cấp bậc tam giáp. Khoa ấy lấy [[Trương Hanh]], [[Lưu Diễm]] đỗ Đệ nhất giáp; [[Đặng Diễn]], [[Trịnh Phẫu]] đỗ Đệ nhị giáp; [[Trần Chu Phổ]] đỗ Đệ tam giáp.''<ref name=KDVS6>Khâm định Việt sử Thông giám Cương mục: Chính biên quyển VI.</ref> Nhưng sách này lại không ghi chép gì về khoa thì năm 1239. Cũng bắt đầu từ thời Trần, mới định ra lệ các nho sinh thi đỗ được bổ dụng trong triều đình. Sách Đại Việt Sử ký Toàn thư có chép: ''[1236]... Mùa thu, tháng 8, chọn các nho sinh đã thi đỗ vào chầu, sau làm định lệ.''<ref>[http://www.nomfoundation.org/nom-project/history-of-greater-vietnam/Fulltext/38-Thai-Tong-Hoang-De?uiLang=vn Quyển V - Kỷ nhà Trần: Thái Tông hoàng đế], tr. 9a.</ref> Sách Khâm định Việt sử Thông giám Cương mục cũng chép tương tự: ''[1236]... Tháng 8, mùa thu. Tuyển nho sinh đã thi đỗ vào hầu vua.''<ref name=KDVS6/> Ngoài ra các sách này đều không nhắc đến sự kiện nào về khoa cử ngoài một dòng vắn tắt: ''[1246]... Mùa thu, tháng 7, định lệ thi Tiến sĩ, cứ 7 năm 1 khoa.''<ref>[http://www.nomfoundation.org/nom-project/history-of-greater-vietnam/Fulltext/38-Thai-Tong-Hoang-De?uiLang=vn Quyển V - Kỷ nhà Trần: Thái Tông hoàng đế], tr. 15a.</ref>
 
NgayMãi dòngđến trướcnăm đó1247, sáchĐại nàyViệt cũngsử nhắc sựtoàn kiện:thư mới chép:''[1247]... Mùa xuân, tháng 2, mở khoa thi chọn kẻ sĩ. Ban cho [[Nguyễn Hiền]] đỗ Trạng nguyên, [[Lê Văn Hưu]] đỗ [[Bảng nhãn]]; [[Đặng Ma La]] đỗ Thám hoa lang. Cho 48 người đỗ Thái học sinh, xuất thân theo thứ bậc khác nhau.'''<ref>[http://www.nomfoundation.org/nom-project/history-of-greater-vietnam/Fulltext/38-Thai-Tong-Hoang-De?uiLang=vn Quyển V - Kỷ nhà Trần: Thái Tông hoàng đế], tr. 15a, 15b.</ref> Còn sự kiện liên quanCũng trong năm 1246này, Đạimột Việtkhoa Sửthi khác Toàncũng thưđược chỉmở chép vắn tắtra: ''[12461247]... Mùa thu, tháng 78, địnhthi lệcác thikhoa TiếnThông tam giáo. Ngô Tần (người Trà Lỗ) đỗ Giáp khoa, cứĐào 7Diễn, nămHoàng Hoan (người Thanh Hóa) và Vũ Vị Phủ (người Hồng Châu) cùng đỗ 1Ất khoa.''<ref>[http://www.nomfoundation.org/nom-project/history-of-greater-vietnam/Fulltext/38-Thai-Tong-Hoang-De?uiLang=vn Quyển V - Kỷ nhà Trần: Thái Tông hoàng đế], tr. 15a, 15b.</ref>
 
Về các khoa thi đầu đời Trần trước năm 1247, Đại Việt Sử ký Toàn thư chỉ chép:
''[1236]... Mùa thu, tháng 8, chọn các nho sinh đã thi đỗ vào chầu, sau làm định lệ.''<ref>[http://www.nomfoundation.org/nom-project/history-of-greater-vietnam/Fulltext/38-Thai-Tong-Hoang-De?uiLang=vn Quyển V - Kỷ nhà Trần: Thái Tông hoàng đế], tr. 9a.</ref> Sách [[Khâm định Việt sử Thông giám cương mục|Khâm định Việt sử Thông giám Cương mục]] cũng chỉ chép ''[1236]... Tháng 8, mùa thu. Tuyển nho sinh đã thi đỗ vào hầu vua.''<ref name=KDVS6>[http://www.avsnonline.net/library/ebooks/vn/lichsu/kdvstgcm/kdvstgcm11.html Khâm định Việt sử Thông giám Cương mục: Chính biên quyển VI]</ref>, nhưng có thể đây là các nho sinh đã thi đỗ khoa Thiên Ứng Chính Bình thứ nhất ([[1232]]).
 
''Trước đây, hai khoá Nhâm Thìn (1232) và Kỷ Hợi (1239) chia làm Giáp, Ất, chưa có chọn Tam khôi. Đến khoa này mới đặt [tam khôi].''<ref>[http://www.nomfoundation.org/nom-project/history-of-greater-vietnam/Fulltext/38-Thai-Tong-Hoang-De?uiLang=vn Quyển V - Kỷ nhà Trần: Thái Tông hoàng đế], tr. 15b.</ref>
 
 
''[1247] Mùa thu, tháng 8, thi các khoa Thông tam giáo. Ngô Tần (người Trà Lỗ) đỗ Giáp khoa, Đào Diễn, Hoàng Hoan (người Thanh Hóa) và Vũ Vị Phủ (người Hồng Châu) cùng đỗ Ất khoa.''
 
 
Tác giả Vũ Xuân Thảo trong bài ''Vài số liệu, tư liệu chưa chính xác trong cuốn "Những ông nghè ông cống triều Nguyễn"'' đăng trên tạp chí ''Xưa và Nay'' số 67, tháng 9 năm 1999 đã cho rằng [[Trạng nguyên Việt Nam|Trạng nguyên]] đầu tiên là Nguyễn Quan Quang, đỗ khoa Bính Ngọ (1246){{fact|date = ngày 7 tháng 1 năm 2013}}. Bia số 1 tại Văn miếu Bắc Ninh<ref name=VB1>[http://www.hannom.org.vn/detail.asp?param=1340&Catid=560 Văn bia 1]</ref> cũng ghi nhận như tác giả Vũ Xuân Thảo, nhưng năm này trong [[Đại Việt sử ký toàn thư|Đại Việt Sử ký Toàn thư]] cũng không thấy ghi chép gì.
 
Có tài liệu như ''Các nhà khoa bảng Việt Nam'' (dẫn theo Hồng Đức <ref>[http://toibiet.net/ai-la-vi-trang-nguyen-dau-tien-cua-dai-viet/ Ai là vị trạng nguyên đầu tiên của Đại Việt?]</ref>) lại tính Nguyễn Quan Quang là vị trạng nguyên đầu tiên: Phải tới khoa thi thứ 6 (khoa Đại tỉ thủ sĩ) vào năm Bính Ngọ (1246), niên hiệu Thiên Ứng Chính Bình thứ 15, đời vua Trần Thái Tông mới đặt danh hiệu Tam khôi (Trạng nguyên – Bảng nhãn – Thám hoa) và Nguyễn Quan Quang đã đậu Trạng nguyên, [[Phạm Văn Tuấn]] đậu Bảng nhãn, [[Vương Hữu Phùng]] đậu Thám hoa.
Hàng 46 ⟶ 35:
[[Thể loại:Người Bắc Ninh]]
[[Thể loại:Quan nhà Trần]]
[[Thể loại:Tam nguyên Việt Nam]]