Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tia X”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
dịch thêm
n replaced: ( → ( using AWB
Dòng 1:
[[Tập tin:X-ray by Wilhelm Röntgen of Albert von Kölliker's hand - 18960123-02.jpg|nhỏ|phải|Hình ảnh [[chụp X quang]] tay người đeo nhẫn, chụp bởi [[Wilhelm Röntgen|Röntgen]]]]
'''Bức xạ X (bao gồm tia X hay X-ray)''' là một dạng của [[sóng điện từ]]. hầu hết tia X có dải [[bước sóng]] trong khoảng từ 0,01 đến 10 [[nanômét|nano mét]] tương ứng với dãy [[tần số]] từ 30 [[Petahertz]] đến 30 [[Exahertz]] (3×10<sup>16</sup> Hz to 3×10<sup>19</sup> Hz) và có năng lượng từ 120 [[electronvolt|eV]] đến 120 [[electronvolt|keV]]. Bước sóng của nó ngắn hơn tia [[tử ngoại]] nhưng dài hơn [[tia gamma]]. Trong nhiều ngôn ngữ, bức xạ X được gọi là bức xạ Röntgen,<ref>{{Cite web |title=X-Rays |url=http://missionscience.nasa.gov/ems/11_xrays.html |publisher=[[NASA]] |accessdate=November 7, 2012}}</ref> được đặt tên theo nhà khoa học Đức / Hà Lan [[Wilhelm Röntgen]], ngay sau khi ông khám phá ra một loại bức xạ mà chưa ai biết đến.<ref name="squires">Novelline, Robert (1997). ''Squire's Fundamentals of Radiology''. Harvard University Press. 5th edition. ISBN 0-674-83339-2.</ref>
 
== Các dải năng lượng ==
Dòng 26:
 
=== Tia X cứng và tia X mềm ===
Các tia X có năng lượng photon cao (trên 5-10 keV, bước sóng dưới 0,2-0,1 &nbsp;nm) được gọi là tia X cứng, những tia X có năng lượng thấp được gọi là tia X mềm.<ref name="Attwood">{{Cite book |author= Attwood, David |title= Soft X-rays and extreme ultraviolet radiation |publisher= Cambridge University |year= 1999 |isbn= 978-0-521-65214-8 |url= http://ast.coe.berkeley.edu/sxreuv/ |page= 2}}</ref> Do có khả năng đâm xuyên, các tia X cứng được sử dụng rộng rãi để nhìn thấy hình ảnh bên trong các vật thể, thường được dùng để chụp X quang trong y tế và kiểm tra hành lý tại an ninh sân bay. Thuật ngữ X-quang được sử dụng để chỉ một hình ảnh được tạo bởi tia X. Vì các bước sóng của tia X cứng tương đương với kích thước của các nguyên tử, nó rất hữu ích để xác định các cấu trúc tinh thể bằng tinh thể học tia X. Ngược lại, tia X mềm bị hấp thụ dễ dàng trong không khí; độ dài suy giảm khoảng 600 eV (~ 2 &nbsp;nm). Các tia X trong môi trường nước nhỏ hơn 1 micromet.<ref>{{Cite web |url=http://physics.nist.gov/cgi-bin/ffast/ffast.pl?Formula=H2O&gtype=5&range=S&lower=0.300&upper=2.00&density=1.00 |title=Physics.nist.gov |publisher=Physics.nist.gov |accessdate=2011-11-08}}</ref>
=== Tia Gamma ===
Không có sự đồng thuận về một định nghĩa phân biệt giữa tia X và tia gamma. Một thực tế phổ biến là để phân biệt giữa hai loại bức xạ dựa trên nguồn của chúng: tia X phát ra bởi các electron, trong khi các tia gamma được phát ra bởi hạt nhân nguyên tử.<ref name="Dendy">{{Cite book |last= Denny |first= P. P. |author2= Heaton, B. |title= Physics for Diagnostic Radiology |publisher= CRC Press |year= 1999 |location= USA |page= 12 |url= https://books.google.com/?id=1BTQvsQIs4wC&pg=PA12 |isbn= 0-7503-0591-6}}</ref><ref>{{Cite book |last= Feynman |first= Richard |authorlink= |author2=Leighton, Robert |author3=Sands, Matthew |title= The Feynman Lectures on Physics, Vol.1 |publisher= Addison-Wesley |year= 1963 |location= USA |pages= 2–5 |isbn= 0-201-02116-1}}</ref><ref>{{Cite book |last= L'Annunziata |first= Michael |author2=Abrade, Mohammad |title= Handbook of Radioactivity Analysis |publisher= Academic Press |year= 2003 |page= 58 |url= https://books.google.com/?id=b519e10OPT0C&pg=PA58&dq=gamma+x-ray |isbn= 0-12-436603-1}}</ref><ref>{{Cite book |last= Grupen |first= Claus |author2=Cowan, G. |author3=Eidelman, S. D. |author4=Stroh, T. |title= Astroparticle Physics |publisher= Springer |year= 2005 |page= 109 |isbn= 3-540-25312-2}}</ref> Định nghĩa này gặp một số vấn đề: các quá trình khác cũng có thể tạo ra các photon năng lượng cao, hoặc đôi khi phương pháp tạo ra không được biết. Một giải pháp thay thế phổ biến khác là phân biệt X và gamma trên cơ sở bước sóng ( tần số hoặc năng lượng photon),Với bức xạ ngắn hơn một số bước sóng tùy ý, chẳng hạn như 10<sup>−11</sup> m (0,1 [[Å]]), thì là bức xạ gamma.<ref>{{Cite book |editor= Hodgman, Charles |title= CRC Handbook of Chemistry and Physics, 44th Ed. |publisher= Chemical Rubber Co. |year= 1961 |location= USA |page= 2850}}</ref>
Phương pháp này chỉ định một photon cho một thể loại đã rõ, nhưng chỉ có thể xác định được nếu biết được bước sóng. Tuy nhiên, hai định nghĩa này thường trùng với nhau vì bức xạ điện từ phát ra bởi các tia X thường có bước sóng và năng lượng photon thấp hơn phóng xạ phát ra từ hạt nhân phóng xạ.<ref name="Dendy" />