Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Sông Cửu Long”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n →đầu |
n replaced: cả 4 → cả bốn , 2 nhánh → hai nhánh, 4 nhánh → bốn nhánh, 2 con → hai con using AWB |
||
Dòng 21:
:*[[Sông Hàm Luông]] (dòng chính lưu lượng lớn), chảy qua phía nam tỉnh [[Bến Tre]], ra '''[[cửa Hàm Luông]]''' (tên cổ là cửa biển Ngao Châu). Trước nửa cuối thế kỷ 19 sông Hàm Luông còn chia nhánh thành một phân lưu phụ ở phía tây nam, tên cổ là rạch An Vĩnh đổ ra cửa biẻn cổ tên là cửa biển Bân Côn, nằm ngay trước phía đông nam cửa biển Ngao Châu ngay trong vũng cửa biển Hàm Luông ngày nay (nên ngày nay chúng nhập làm một và gọi là cửa Hàm Luông).
:*[[Sông Cổ Chiên]] (dòng chính lưu lượng lớn), làm thành ranh giới tỉnh [[Bến Tre]] - [[Trà Vinh]] (tên cũ [[Vĩnh Bình]]), đổ ra biển bằng '''[[cửa Cổ Chiên]]''' và '''[[cửa Cung Hầu]]'''. Cửa Cung Hầu mới xuất hiện khoảng cuối thế kỷ 19 do xuất hiện các cù lao giữa cửa sông Cổ Chiên còn theo [[Đại Nam nhất thống chí]] thì chỉ gọi chung 2 của biển này là cửa Cổ Chiên.
*[[Sông Hậu]] chảy qua [[Châu Đốc]], [[Long Xuyên]] ([[An Giang]]), [[Vĩnh Long]], Thành phố [[Cần Thơ]], [[Châu Thành]] (Hậu Giang), [[Sóc Trăng]] và đổ ra biển trước kia có thời kỳ bằng
==Lịch sử==
[[Tập tin:NamKy6tinh-Taberd.jpg|trái|nhỏ|200px|Chín cửa sông Cửu Long trong An Nam Đại Quốc Họa Đồ của Taberd năm 1838 gồmː cửa Tiểu, cửa Đại, cửa Ba Ray, cửa Bãi Ngao, cửa Băng Côn, cửa Cổ Chiên (thuộc sông Tiền), cửa Vam Rây, cửa Cha Vang, cửa Ba Thắc (thuộc sông Hậu).]]
[[Tập tin:NamKyLucTinh1863.jpg|phải|nhỏ|200px|Các cửa sông Cửu Long trong bản đồ hành chính Nam Kỳ Lục tỉnh (Basse Cochinchine) năm 1863. Sông Hậu có tất cả
Theo An Nam Đại Quốc Họa Đồ của Taberd năm 1838, sông Cửu Long có 9 cửa lần lượt từ đông bắc xuống tây nam gồmː
* Cửa ''Tiểu'' - cửa ''Đại'', cửa Ba Ray (''Ba Lai''), cửa Bãi Ngao (''Ngao Châu'') - cửa Băng Côn (''Bân Côn'') (nay gộp thành cửa Hàm Luông), cửa ''Cổ Chiên'' (6 cửa đều thuộc sông Tiền).
Dòng 32:
Đại Nam nhất thống chí chỉ kể 7 cửa của sông Cửu Long gồm 6 cửa thuộc sông Tiền Giang và 1 cửa sông Hậu Giang (lần lượt từ đông bắc xuống tây nam là: cặp cửa Tiểu - cửa Đại, cửa Ba Lai, cặp cửa Ngao Châu - Bân Côn, cửa Cổ Chiên (đều thuộc sông Tiền), và cửa Ba Thắc của sông Hậu<ref>Đại Nam nhất thống chí, tỉnh Vĩnh Long, mục Núi sông,
quyển 29, trang 127-128.</ref>. Đại Nam nhất thống chí chépː
*''Sông Tiền Giang ở cách huyện Vĩnh Bình 6 dặm về phía tây bắc, phát nguyên từ sông Sa Đét tỉnh An Giang, qua thôn Tân Hội huyện Vĩnh Bình, là chỗ chia địa giới 2 tỉnh An Giang và Vĩnh Long. Lại chảy 34 dặm qua sông Đại Tuần, suốt đến Ba Lai, Mỹ Tho rồi chảy về phía nam đổ ra cửa Đại và cửa Tiểu, đây là chi lưu chính của sông Cái. Lại ở sông Đại Tuần chia thành ngã ba, một ngả qua phía đông tỉnh thành [Vĩnh Long], làm sông cái Long Thành, chảy 136 dặm về phía nam rồi đổ ra cửa biển Cổ Chiên. Một ngả qua thôn Phú Thuận sang phía đông 40 dặm làm sông cái Hàm Luông, lại chảy 123 dặm về phía nam đổ ra 2 cửa biển Bân Côn và Ngao Châu. Một ngả do bờ phía hữu sông Hàm Luông chảy xuống chia làm
*''Sông Hậu Giang ở cách huyện Vĩnh Bình 52 dặm về phía nam, nước sông này từ sông Châu Đốc tỉnh An Giang chảy qua phía bắc huyện Đông Xuyên đến rạch Trà Ôn. Đấy là chỗ phân địa giới giữa 2 tỉnh An Giang và Vĩnh Long, bờ phía tây là địa giới tỉnh An Giang, bờ phía đông là địa giới tỉnh Vĩnh Long. Sông đến đây thì chuyển sang phía nam, qua địa phận đạo Trấn Di, đổ ra cửa Ba Thắc. Nước sông chia chảy nhiều ngả, bao bọc cồn bãi, tưới tắm ruộng đồng, rất là lợi ích.''
[[Tập tin:NamKy1884.jpg|nhỏ|trái|Bản đồ Nam Kỳ thuộc Pháp năm 1884, Chín cửa sông chính của sông Cửu Long, lần lượt từ đông bắc xuống tây nam gồmː trên sông Tiền có 6 cửaː Tiểu, Đại, Ba Lai, Hàm Luông, Cổ Chiên và Cung Hầu, trên sông Hậu có 3 cửaː Định An, Ba Thắc (tức Ba Thắc (nhỏ)) và Tranh Đề.]]
| |||