Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Phục Hy”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
n replaced: 2 nhánh → hai nhánh using AWB |
||
Dòng 1:
[[File:Guo_Xu_album_dated_1503_(1).jpg|thumb|phải|350px|Phục Hy bấm quẻ, tranh thời [[nhà Minh]].]]
'''Phục Hy''' ([[chữ Hán]]: 伏羲), còn gọi là '''Phục Hi thị''' (伏羲氏), '''Mật Hy''' (宓羲), '''Bào Hy'''<ref name=trangtrinhpdq>{{harvnb|Phạm Đan Quế|2000|p=115}}</ref> (庖羲), '''Bao Hy''' (包羲), '''Hy Hoàng''' (羲皇), '''Hoàng Hy''' (皇羲) hoặc '''Thái Hạo''' (太昊), là một vị [[thần]] trong các thần tích Trung Hoa, ông thường được xem là người đầu tiên và đứng đầu trong các thuyết về [[Tam Hoàng Ngũ Đế]] của [[lịch sử Trung Quốc]].
Ngoài Phục Hy, danh sách Tam Hoàng thường còn có [[Thần Nông]] và [[Nữ Oa]]. Theo quan niệm cổ của người Trung Hoa, Phục Hy cùng với Nữ Oa vừa là anh em, vừa là vợ chồng, hai người thường được coi là thủy tổ của loài người trong thế giới quan của Trung Hoa.
Dòng 11:
== Truyền thuyết ==
{{xem thêm|Bá Nha - Tử Kỳ}}
Theo truyền thuyết Trung Hoa, ông sinh ra tại [[Thành Kỷ]] (成紀, nay có lẽ là [[Thiên Thủy]], [[Cam Túc]]) sau dời tới [[Trần Thương]] (陳倉). Đóng đô tại đất Trần [[Hoài Dương|Uyển Khâu]] (nay là [[Hoài Dương]], [[Hà Nam (Trung Quốc)|Hà Nam]]).
Theo [[Sơn hải kinh]], Phục Hy và [[Nữ Oa]] lại là một người bình thường sống ở một ngọn núi hư cấu mang tên [[Côn Lôn]]. Một ngày, họ đốt [[lửa]] ở
Theo truyền thuyết, ông còn là người đã kiến thuyết [[Bát quái]]<ref name=trangtrinhpdq/> (八卦). Phục Hy được cho là đã phát hiện cấu trúc Bát quái từ các dấu trên lưng một con [[Long mã]] (có sách viết là một con rùa) nổi tên từ dưới sông [[Lạc Hà (nam)|Lạc Hà]], một sông nhánh của [[Hoàng Hà]]. Cách sắp xếp Bát quái này đã sinh ra [[Kinh Dịch]] trong thời [[nhà Chu]]. Phát kiến này còn được cho là nguồn gốc của [[thư pháp]].
Dòng 19:
Sách ''Bạch hổ thông nghĩa'' (白虎通義) của [[Ban Cố]] ([[32]] – [[92]]), thời đầu của [[nhà Hán|nhà Hậu Hán]], đã viết về tầm quan trọng của Phục Hy như sau:
{{cquote|[[File:Nuwafuxi4.jpg|thumb|phải|150px|Tranh cổ Nữ Oa và Phục Hy.]]
Thời đầu sơ khai, xã hội còn chưa có đạo đức hay trật tự xã hội. Người chỉ biết đến mẹ, không biết cha. Khi đói, người ta tìm thức ăn, khi thỏa mãn, người ta vứt đồ còn lại. Họ ăn thịt cả lông, uống máu, và che thân bằng da thú và vỏ cây. Rồi Phục Hy đến, nhìn lên ngắm trời, nhìn xuống ngắm đất.
Ông hợp chồng với vợ, sắp đặt [[thuyết Ngũ hành|ngũ hành]], và đề ra luật lệ cho con người. Ông đề ra [[kinh Dịch|bát quái]], để thu tóm sự thống trị thiên hạ.|25px||Ban Cố. ''Bạch hổ thông nghĩa''. trích từ ''Kinh Dịch''.}}
Dòng 27:
== Danh sách quân chủ Phục Hy thị==
[[File:Ma-Lin-Fuxi-and-turtle.jpg|thumb|phải|200px|[[Tranh lụa]] về Phục Hy, thời [[nhà Tống]] bởi [[Mã Lân]].]]
Phục Hy dạy dân cày bừa, nuôi [[gia súc]], dùng [[lưới (dụng cụ)|lưới]] [[đánh cá]],<ref name=trangtrinhpdq/> nấu ăn và săn bắn bằng vũ khí [[sắt]]. Ông cùng [[Nữ Oa]] là hình tượng thể chế hóa hôn nhân và thực hiện buổi tế trời đầu tiên. Theo huyền sử thì Phục Hy ở ngôi vị khoảng 115 năm, truyền được 15 đời tổng cộng 1260 năm.
Sách [[Đế vương thế kỷ]] của [[Hoàng Phủ Mật]], người nước [[Tào Ngụy]] thời [[Tam Quốc]] và [[Tây Tấn]] nói rằng họ Phục Hy truyền tổng cộng 16 đời cụ thể như sau:
| |||