Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Cảnh Dương”

Xã Cảnh Dương có diện tích 1,49&nbsp;km², [[dân số]] năm [[2017]] là 10000 [[người]],<ref name=MS>{{chú thích web| url =http://mic.gov.vn/uploads/20100623/E124-2009%20(31-12)2-MSDVHCVN.xls | title =Mã số đơn vị hành chính Việt Nam | accessdate =ngày 10 tháng 4 năm 2012 | publisher =Bộ Thông tin & Truyền thông}}</ref> mật độ [[dân số]] đạt 5450 người/[[Kilômét vuông|km²]]. Bao gồm chín thôn: Tân Cảnh, Cảnh Thượng, Liên Trung, Trung Vũ, Yên Hải, Đông Cảng, Đông Dương, Đông Tỉnh, Thượng Giang.

[[Cảnh Dương]] là một làng quê địa linh nhân kiệt, có truyền thông lịch sử - văn hóa lâu đời, đã góp phần làm nên một trong "Bát danh hương" nổi tiêng của tinh Quảng Bình, được cách ngôn ghi nhận từ lâu đời: "Sơn, Hà, Cảnh, Thổ, Văn, Võ, Cổ, Kim" (Lệ Sơn, La Hà, Cảnh Dương, Thổ Ngọa, Văn La, Võ Xá, Cổ Hiền, Kim Nại). Bao thế hệ con người nơi đây đã kiên gan, bền chí vượt qua biết bao gian nan, thử thách, biên cố, thăng trầm của lịch sử để tạo lập và xây dựng nên quê hương Cảnh Dương như ngày nay.

Cảnh Dương nằm trên cửa biển phía hữu ngạn [[sông]] Roòn, con sông bốn mùa xanh biếc. Như bao làng quê khác của [[Tổ quốc]] [[Việt Nam]], Cảnh Dương có lịch sử từ ngày tạo lập quê hương cùng với nền [[văn hóa]] phong phú và truyền thống cách mạng kiên trung, truyền thống đó được bồi đắp theo chiều dài của thời gian, đứng vững trên nền đất hiền hòa, tươi đẹp và con người anh dũng, bất khuất, cần cù, bình dị. Từ trên mảnh đất này, tổ chức của [[Đảng Cộng sản Việt Nam]] đã ra đời và lãnh đạo nhân dân đánh giặc cứu nước, xây dựng quê hương ngày càng thêm giàu mạnh.

* '''''Vị trí địa lý:''''' Xã Cảnh Dương là một trong bảy xã vùng Roòn, phía bắc [[Quảng Trạch]], nằm ở 17°50' - 17°52' vĩ độ Bắc, 106°26'05" - 160°27' kinh độ Đông, diện tích 1,52 km². Phía bắc giáp sông Roòn, phía đông giáp biển Đông, phía nam giáp xã [[Quảng Hưng (định hướng)|Quảng Hưng]], phía tây giáp kênh [[Xuân Hưng]].

* '''''Khí hậu:''''' Chịu ảnh hưởng của khí hậu nhiệt đới gió mùa, Cảnh Dương mỗi năm có hai mùa rõ rệt, mùa khô từ tháng 2 đến tháng 8, mùa mưa từ tháng 9 đến tháng 2 năm sau; nằm trong vùng đất [[Miền Trung (Việt Nam)|miền Trung]] thường hứng chịu các trận mưa bão lớn, nạn cát bay, cát bổi, cát lở khi mùa bão, lũ làm cho thời tiết càng khắc nghiệt thêm.

* '''''Giao thông đường bộ:''''' Đường chính là quốc lộ 1A chạy qua đầu làng, cách Hà Nội 434 km về phía nam, cách thị xã [[Ba Đồn]] 17 km và thành phố Đồng Hới trên 50 km về phía bắc.

* '''''Giao thông đường thủy:''''' Nằm trên cửa biển hữu ngạn sông Roòn xuất phát từ dãy Hoành Sơn dài khoảng 30 km; với hai chi lưu: sông Hung Bàn (nay thuộc xã Quảng Hợp) - đây là sông Cái chảy từ vùng đổi núi Quảng Hợp về xuôi qua các xã [[Quảng Châu, Quảng Trạch|Quảng Châu]], [[Quảng Tùng]], [[Quảng Kim]], [[Quảng Phú]]; sông Thai ngắn hơn chảy từ Kim Long, xã [[Quảng Kim]] đổ về Phú Lộc, xã [[Quảng Phú, Quảng Trạch|Quảng Phú]], họp với sông Cả rồi đổ ra cửa biển. Sông Roòn (tức sông Loan) có nguồn lợi kinh tế quan trọng của Cảnh Dương và cả vùng Roòn, là mạch máu giao thông, trao đổi hàng hóa của các xã trong vùng. Nằm trong cửa ngõ Vịnh Bắc Bộ nên cửa biên Cảnh Dương cũng thuận lợi cho tàu bè giao lưu, buôn bán ra [[Bắc]] vào [[Nam]]. Từ Cảnh Dương ra cảng Hải Phòng vượt qua chặng đường 297 hải lý, từ Cảnh Dương vào Đà Nang vượt qua 174 hải lý. Biển Cảnh Dương là vùng biển có địa hình đa dạng, có cửa lạch, có bờ đá, có rạn ngầm, có đảo, có vịnh và có cả bãi ngang, được chia thành hai vùng rõ rệt: vùng biển san hô và vùng biển bãi ngang. Vùng biển san hô là vùng biển tiếp giáp chân dãy Hoành Sơn đổ ngầm ra biển. Ranh giói vùng biển san hô từ cửa lạch Roòn lên phía bắc. Vùng biển bãi ngang từ cửa lạch Roòn xuống đến cửa Gianh. Vùng biển san hô và vùng biển bãi ngang là nơi giao lưu, sinh sản, cư trú những loại đặc sản quý của biển cả, trở thành nguồn tài nguyên nuôi sống con người từ ngày tạo dựng lập nghiệp đến nay, các thế hệ con cháu về sau sẽ tiếp tục gắn bó, xây dựng cuộc sống tốt lành với vùng đất biển cả này.

* '''''Nghề nghiệp chủ yếu:''''' Nghề chài lưới là nghề cổ truyền của làng Cảnh Dương, được gọi là "Đại nghề", bỏi lưới là loại ngư cụ có sản lượng đánh bắt lớn, phạm vi hoạt động của lưới rộng, chủ động. Trong nghề lưới gồm có lưới rê, lưới rùng, lưới trủ; lưới rê là nghề chính, được những vị tiền khẩn và đổng khẩn mang theo từ quê cũ khi vào đây lập nghiệp và là nghề chài lưới đầu tiên ở cửa biển lạch Roòn, ỏ Quảng Bình chỉ người Cảnh Dương mới có nghề này. Nghề lưới rê có ữình độ tổ chức cao, quy ước chặt chẽ. Thuở trước, lưới rê chỉ có lưới bả, lưới gai, ngày nay lưới rê phát triển thành nhiều loại: rê khod, rê lộng, lưới ba, lưới tư, lưới cước, lưới ni lông; đánh cá nổi hoặc đánh cá đáy. Cùng nhiều nghề cá mới có năng suât cao như: đánh cá bằng đèn ánh sáng, lưới đánh tôm, lưới đánh mực, lưới vây; với ngư trường được mở rộng gồm hàng trăm thuyền gắn máy, tàu xa bờ đánh bắt cá bôn mùa, đã thu hút số đông lao động chính ở Cảnh Dương. Bằng nhiều phương tiện đánh bắt được cải tiến hiện đại, tàu công suât lớn đi biển dài ngày, mỗi năm Cảnh Dương đánh bắt được hàng nghìn tấn cá, tôm và nhiều đặc sản quý hiếm, làm giàu cho quê hương, đất nước. Ngoài nghề lưới, ở Cảnh Dương còn có nghề câu, nghề này dụng cụ đơn giản, nhưng về mặt kỹ thuật thì đòi hỏi cao hơn mới bắt được cá. Nghề câu có câu tay và câu vàng, câu chằng (loại câu có nhiều lưỡi câu). Nhiều gia đình Cảnh Dương có nghề câu "gia ữuyền" như: câu cá song, cá sủ, vạt ngứa, đom nhoài, chạy rựa, câu mực, dong chổi. Nghề thả bóng là một nghề kỹ thuật, nhử tôm vào rọ để bắt, gồm có "bóng hồng" (cá hổng) và "bóng tôm" (tôm hùm). Hiện nay còn có bóng ốc hương, bóng mực lá. Nghề mành rút là nghề "thả rạo" để nhử cá đến trú ẩn mà bắt, nghề này thường đánh cá vụ Nam. Ngoài ra, các nghề đánh te, lặn ruốc, đi kheo cũng là những nghề truyền thống. Sau năm 1995 có thêm nghề giả tôm cho hiệu quả kinh tế khá cao. Nghê' chế biên nuóc mắm ỏ làng Cảnh Duơng cũng đuợc phát triển rất sớm và nổi tiếng vói huơnghương vị thơm ngon ở miền Trung. Nổi tiếng là danh hiệu nước mắm Hàm Hương, "nước mắm ngự" công vua. Làng nghề nước mắm "Dân biết mặt, nước biết tên" từ buổi ây1. Nước mắm Cảnh Dương đã có mặt từ [[Cố đô Huế|Phú Xuân]] (Huê) đền [[Thăng Long]] (Hà Nội). Trong những năm đầu thế kỷ XX đến Cách mạng Tháng Tám 1945 là thời kỳ phát đạt của nghề chế biến nước mắm Cảnh Dương, mỗi năm sản xuất khoảng bốn triệu lít nước mắm của hơn 40 nhà chế biên cỡ lớn và vừa   . Với ngư trường có sản lượng cao và có các cửa sông lạch trong vùng là sông Gianh, sông Dinh, sông Nhật Lệ, sông Eo Áng ở Hà Tĩnh, Cảnh Dương có gần 100 hộ chuyên làm nghề chế biến nước mắm, còn phần đông các hộ gia đình ở Cảnh Dương đều có một đêh hai vại nước mắm gia dụng, khi thị trường đòi hỏi cũng pha chế làm hàng hóa đưa ra thị trường trao đổi. Nghề chế biến nước mắm là nghề làm kỹ thuật và thuộc lao động nặng nhọc "vào lò, ra chảo" phải qua nhiều công đoạn; con cá đánh bắt về phải qua ướp muối, dang nắng, nâu, lọc, màu, câ't giữ. Mỗi công đoạn có bí quyết kỹ thuật riêng mới tạo ra thành phẩm cuối cùng, đảm bảo chất lượng, màu sắc hấp dẫn. Nghề chế biến, buôn bán nuớc mắm lớn cần phải có vốn lớn để mua sắm nguyên liệu, phương tiện chế biến, cất giữ, chuyên chở. Đổng thời cũng đòi hỏi có đầu óc kinh doanh, quản lý giỏi. Nghề chế biến, buôn bán hải sản, đặc biệt là nghề chế biến nuớc mắm đã đưa lại nguồn lợi lớn, giúp người dân Cảnh Dương tạo dựng cuộc sống trù phú, giàu có, thịnh vượng. Nhưng trong thời kỳ thực hiện cơ chế tập trung vào các doanh nghiệp quốc doanh đã làm cho nghề chế biến nuớc mắm Cảnh Dương có phần bị mai một. Từ ngày đất nước đổi mói vói việc sản xuất, quản lý, phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, nghề chế biến nước mắm của làng Cảnh Dương đã được nhiều gia đình phục hổi trở lại. Người dân chài Cảnh Dương coi sông biên là đổng ruộng, nên "đường biển,/ là đặc trưng riêng của cư dân nơi đây. Từ truyền thống "dẫn đường đạo lộ, vận chuyển quân lương" mở ra thêm nghề vận tải thủy cho nhân dân làng biển Cảnh Dương. Trên những con thuyền buồm dáng đóng chắc chắn, có thể chịu được sóng to, gió lớn, thủy thủ Cảnh Dương có mặt khắp các biển, sông, rạch trong Nam, ngoài Bắc. Từ vận tải nhỏ lẻ ở các sông, luồng lạch trong tỉnh, đến khi yêu cầu vận tải trao đổi hàng hóa lớn tăng lên họ đã sáng lập ra vạn thuyền để quản lý điều hành, hỗ trợ, bảo vệ lân nhau khi gặp sóng to, gió lớn. Vạn thuyền ra đời là buớc khẳng định nghề hàng hải của làng Cảnh Dương đã trưởng thành, vươn lên, biết buôn bán đem lại nguồn lợi, sự phồn vinh cho cuộc sông. Chính truyền thông vận tải thủy của ông cha đã rèn luyện nên những thủy thủ tài ba của Cảnh Dương, để cống hiến, đóng góp cho hai cuộc kháng chiến chông thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, cũng như trong xây dựng chủ nghĩa xã hội. Việc đóng và sửa chữa thuyền, ghe là không thể thiếu khi phát triển nghề câu lưới, chế biến, buôn bán nước mắm và vận chuyên vì những nghề đó đều phải dựa vào thuyền, ghe làm phương tiện đi lại, chuyên chở hàng hóa. Đóng và sửa chữa thuyền, ghe trở thành nghề dịch vụ quan trọng. Ghe, thuyền làng biên Cảnh Dương phải đóng nhiều loại, theo chức năng, kích cỡ, trọng tải khác nhau. Với công việc 

Nghề buôn bán của làng Cảnh Dương khỏi phát từ nghề chê biên nước mắm, nghề vận tải thủy chở hàng vào Nam ra Bắc mà tạo thành. Phụ nữ Cảnh Dương là đội quân chủ lực trong trao đổi, buôn bán, giao lưu hàng hóa ở chợ Hôm của làng cũng như các chợ trong vùng Roòn. Họ là những người đòn gánh đè vai, chắt chiu lưng vốn, tạo lập nghề sinh sông, từ hàng hóa thủy sản tươi sống, chế biên của làng sản xuất, đền các loại hàng hóa nông sản, lâm sản của bà con trong vùng được các chị em Cảnh Dương chịu khó đi các chợ ữong huyện vừa bán, vừa mua về ữao đổi. Do đó, hàng hóa mua bán tại xã rất đa dạng, phong phú, dêdễ mua, dêdễ bán, kể cả các loại hàng bách hóa, hàng xén, các hàng quý hiếm từ Hà Nội, Nam Định, Hải Phòng, Huế, có cả hàng từ Sài Gòn, Phú Quốc, Phan Thiết đưa ra.