Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Laurasia”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
D'ohBot (thảo luận | đóng góp)
n robot Thêm: no:Laurasia
Xqbot (thảo luận | đóng góp)
n robot Thêm: tr:Laurasia; sửa cách trình bày
Dòng 1:
[[HìnhTập tin:Laurasia-Gondwana.png|phải|nhỏ|250px]]
'''Laurasia''' là một [[siêu lục địa]] đã tồn tại gần đây nhất như là một phần của sự chia tách siêu lục địa [[Pangaea]] vào cuối [[Đại Trung Sinh]]. Nó bao gồm phần lớn diện tích đất đai tạo ra các châu lục ngày nay của [[Bắc bán cầu]], chủ yếu là [[Laurentia]] (phần lớn của [[Bắc Mỹ]] ngày nay), [[Baltica]], [[Siberi (châu lục)|Siberi]], [[Kazakhstania]] và các [[craton]] [[craton Hoa Bắc|Hoa Bắc]] và [[craton Hoa Đông|Hoa Đông]].
== Nguồn gốc ==
Mặc dù Laurasia được biết đến như là sự kiện của Đại Trung Sinh, nhưng ngày nay người ta cho rằng các lục địa (đã tạo ra Laurasia sau này) đã tồn tại như là một siêu lục địa dính liền sau sự chia tách của [[Rodinia]] vào khoảng 1 tỷ năm trước. Để tránh nhầm lẫn với siêu lục địa thuộc đại Trung Sinh thì siêu lục địa này được nhắc tới như là ''[[Proto-Laurasia]]'' (Laurasia nguyên thủy). Người ta cũng tin rằng Laurasia này đã không bị chia tách một lần nữa trước khi nó tái kết hợp với các lục địa phía nam để tạo ra siêu lục địa [[Pannotia]] vào cuối thời tiền Cambri, là siêu lục địa tồn tại đến đầu [[kỷ Cambri]].
== Chia tách và tái hình thành ==
Trong kỷ Cambri, Laurasia chủ yếu nằm quanh các vĩ độ xung quanh [[xích đạo]] và bắt đầu chia tách, với các lục địa [[Hoa Bắc (lục địa)|Hoa Bắc]] và [[Siberi (lục địa)|Siberi]] trôi dạt tới các vĩ độ xa về phía bắc hơn so với các vĩ độ mà các lục địa này chiếm giữ trong vòng 500 triệu năm trước đó. Vào [[kỷ Devon]], Hoa Bắc đã nằm gần [[vòng Bắc cực]] và nó là khu vực đất đai nằm xa nhất về phía bắc trên thế giới trong [[thời kỳ băng hà]] thuộc [[kỷ Than Đá]] vào khoảng 300 tới 280 triệu năm trước. Tuy vậy, hiện nay không có chứng cứ nào cho thấy có sự đóng băng ở cấp độ lớn đối với các lục địa miền bắc vào kỷ Than Đá. Thời kỳ lạnh giá này là sự nối ghép lại của Laurentia và Baltica với sự hình thành của [[dãy núi Appalaches]] và các trầm tích than đá lớn mà ngày nay là cơ sở chính của nền kinh tế cho những khu vực này, chẳng hạn như [[West Virginia]] và các phần của [[Anh]] và [[Đức]].
[[HìnhTập tin:Pangea animation 03.gif|trái|frame|Sự trôi dạt của các lục địa]]
Siberi chuyển động về phía nam và kết nối với [[Kazakhstania]], một khu vực lục địa nhỏ mà ngày nay người ta tin rằng đã được tạo ra trong [[kỷ Silur]] do hoạt động núi lửa gia tăng. Khi hai lục địa này kết hợp với nhau, Laurasia đã gần như được tái tạo, và vào đầu [[kỷ Trias]], craton Hoa Đông cũng đã tái kết nối với Laurasia đang tái phát triển do nó va chạm với [[Gondwana]] để tạo ra [[Pangaea]]. Do bị trôi dạt về phía nam từ các vĩ độ gần Bắc cực nên Hoa Bắc trở thành lục địa cuối cùng kết hợp với Pangaea.
== Phân chia cuối cùng ==
Vào khoảng 200 triệu năm trước, Laurasia bị phân chia thành các lục địa mà theo cách kết hợp tên gọi của chúng ta có tên gọi của siêu lục địa này: [[Laurentia|'''''Laur'''''entia]] (ngày nay là [[Bắc Mỹ]]) và [[đại lục Á-Âu|Eur'''''asia''''']] (ngoại trừ [[tiểu lục địa Ấn Độ]] và [[tiểu lục địa Ả Rập]]). Phần lớn các craton đã tạo ra Laurasia, như có thể thấy, vẫn gắn liền với nó ngày nay, mặc dù sự trôi dạt vẫn còn diễn ra ngày nay trong khu vực [[hồ Baikal]].
== Xem thêm ==
Dòng 66:
[[sv:Laurasien]]
[[tt:Лавразия]]
[[tr:Laurasia]]
[[uk:Лавразія]]
[[vo:Laurasiyop]]