Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Phút (góc)”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Sửa lỗi chính tả Thẻ: Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động |
n Đã lùi lại sửa đổi của 42.112.154.137 (Thảo luận) quay về phiên bản cuối của Hancaoto |
||
Dòng 1:
{{bài cùng tên|Phút (định hướng)}}
'''Phút góc''' hay '''phút cung''' (còn nói tắt là ''phút''; thuật ngữ [[tiếng Anh]]: ''minute of arc'', ''arcminute'', ''minute arc'', viết tắt: MOA) là đơn vị đo [[góc]]; 1 phút góc tương đương {{frac|1|60}} [[độ (góc)|độ]]. '''Giây góc''' hay '''giây cung''' (tiếng Anh: ''second of arc'' hay ''arcsecond'') là tiểu đơn vị của phút góc; 1 giây góc tương đương {{frac|1|60}} phút góc, tức {{frac|1|3600}} độ.<ref>{{chú thích sách |tựa đề=Star-Hopping: Your Visa to Viewing the Universe |họ =Garfinkle |tên =Robert A. |năm=1997 |nhà xuất bản=Cambridge University Press |isbn= 9780521598897 |trang=284}}</ref> Vì 1° được định nghĩa là bằng {{frac|1|360}} của vòng tròn nên 1 phút góc bằng {{frac|1|21600}} vòng, tức là {{frac|π|10800}} [[radian]]<ref>{{chú thích web| url =http://laws-lois.justice.gc.ca/eng/acts/w-6/FullText.html | title =Weights and Measures Act (R.S.C., 1985, c. W-6) | ngày truy cập =22 tháng 12 năm 2013 | nơi xuất bản=justice.gc.ca | ngôn ngữ =tiếng Anh }}</ref>; một giây góc bằng {{frac|1|1296000}} vòng, tức là {{frac|π|648000}} radian.
Đơn vị này được dùng trong các ngành cần thể hiện góc nhỏ, chẳng hạn [[thiên văn học]], [[đo thị lực]], [[nhãn khoa]], [[quang học]], [[hàng hải]],... Nếu cần đơn vị cho các góc nhỏ hơn nữa thì dùng thêm [[tiền tố SI]], chẳng hạn milli giây góc (''milliarcsecond'', viết tắt: mas).
== Ký hiệu và viết tắt ==
Ký hiệu chuẩn cho phút góc là dấu phẩy trên đơn ('''′'''), nhưng trong các văn bản chỉ dùng ký tự [[ASCII]] thì người ta dùng dấu nháy đơn ('). Phút góc cũng thường được viết tắt là ''arcmin'' hoặc ''amin'', đôi khi còn là <math>\hat{'}</math> (dấu phẩy trên đi kèm dấu mũ).
Ký hiệu chuẩn cho giây góc là dấu phẩy trên kép ('''′′'''), nhưng trong các văn bản chỉ dùng ký tự ASCII thì người ta dùng dấu nháy kép, hay còn gọi là dấu ngoặc kép ('''"'''). Giây góc cũng thường được viết tắt là ''arcsec'' hoặc ''asec''.
{|cellpadding=1 cellspacing=0 class="wikitable" style="margin: 0 auto"
|+ '''Hệ [[thập lục phân]] trong đo [[góc]]'''
|-
! scope="col" | Đơn vị!! scope="col" | Giá trị!! scope="col" | Ký hiệu!! scope="col" | Viết tắt (tiếng Anh)!! scope="col" | Quy đổi ra [[radian]] (xấp xỉ)
|-
! scope="row" | [[Độ (góc)|Độ]]
| {{frac|1|360}} vòng tròn || ° || deg||align="right"|17,4532925 mrad
|-
! scope="row" | Phút góc
| {{frac|1|60}} độ || ′ (dấu phẩy trên đơn) || arcmin, amin, am, <math>\hat{'}</math>, MOA||align="right"|290,8882087 µrad
|-
! scope="row" | Giây góc
| {{frac|1|60}} phút góc || ″ (dấu phẩy trên kép) || arcsec, asec, as||align="right"| 4,8481368 µrad
|-
! scope="row" | Milli giây góc
| {{frac|1|1,000}} giây góc || || mas||align="right"|4,8481368 nrad
|-
! scope="row" | Micro giây góc
| 10<sup>−6</sup> giây góc || || μas||align="right"|4,8481368 prad
|}
Lưu ý rằng còn có dạng thập phân phút góc, ví dụ 36° 27′,182.
== Ứng dụng ==
Phút góc và các tiểu đơn vị của nó được dùng trong [[bản đồ học]] và [[hàng hải]]. Độ dài tương ứng 1 giây góc đo tại bất kỳ kinh tuyến nào cũng xấp xỉ bằng một [[hải lý]] (1,852 km). Một giây góc ứng với khoảng 30 m. Khoảng cách này thay đổi dọc theo kinh tuyến vì [[geoit|Trái Đất]] có dạng hơi [[phỏng cầu dẹt|dẹt]]. [[Vĩ độ]] và [[kinh độ]] trong [[tọa độ địa lý]] thường cũng ở dạng độ, phút, giây. Bất cứ vị trí nào trên [[elipxôit tham khảo]] của Trái Đất cũng có thể được định vị chính xác bằng phương pháp này. Tuy nhiên, vì bản chất không được gọn ghẽ của [[cơ số]] 60 trong phút góc và giây góc nên thường thì người ta chỉ thể hiện tọa độ dưới dạng phân số hoặc dưới dạng số thập phân của độ, tất nhiên là phải chấp nhận sai số nhất định.
Hàng 5 ⟶ 38:
Ngành công nghiệp sản xuất [[súng cầm tay]] cũng như các tài liệu về loại vũ khí này cũng hay dùng đơn vị giây góc, cụ thể là khi liên quan đến độ chính xác của [[súng trường]]. Giây góc đặc biệt phổ biến trong giới xạ thủ đã quen với [[hệ đo lường đế quốc]] (hệ đo lường Anh) vì 1 giây góc tương ứng xấp xỉ 1 [[inch]] ở khoảng cách 100 [[yard]] - khoảng cách mang tính truyền thống tại các [[trường bắn]].
== Tham khảo ==
{{tham khảo}}
{{đơn vị SI}}
[[Thể loại:Đơn vị đo góc]]
| |||