Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Núi lửa trên Io”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Dòng 40:
=== Phun trào trong vùng lõm ===
[[Tập tin:Io_Tupan_Patera.jpg|phải|nhỏ|Tupan Patera, một ví dụ về một vùng lõm núi lửa.]]
''Phun trào trong vùng lõm'' là các phun trào núi lửa xảy ra trong ''vùng lõm núi lửa'',<ref name="Radebaugh2001">{{Chú thích tạp chí|title=Paterae on Io: A new type of volcanic caldera? |journal=J. Geophys. Res. |last=Radebaugh |first=D. |pages=33005–33020 |volume=106 |date=2001 |doi=10.1029/2000JE001406 |bibcode=2001JGR...10633005R |display-authors=1 |last2=Keszthelyi |first2=Laszlo P. |last3=McEwen |first3=Alfred S. |last4=Turtle |first4=Elizabeth P. |last5=Jaeger |first5=Windy |last6=Milazzo |first6=Moses}}</ref> vùng thường có sàn phẳng bao quanh bởi những bức tường dốc. Vùng lõm núi lửa trên Io trông giống như [[hõm chảo]] trên Trái Đất, nhưng không rõ liệu chúng có được hình thành khi buồng dung nham rỗng bị sụp đổ như trên Trái Đất không. Một giả thuyết cho rằng chúng được tạo ra khi các [[mạch ngang]] (sill) của núi lửa bị làm lộ ra, với lớp vật liệu nằm bên trên bị thổi bay hoặc bị rơi vào trong mạch ngang.<ref name="Keszthelyi2004">{{Chú thích tạp chí|title=A Post-Galileo view of Io's Interior |journal=Icarus |last=Keszthelyi |first=L. |pages=271–86 |volume=169 |date=2004 |doi=10.1016/j.icarus.2004.01.005 |bibcode=2004Icar..169..271K |display-authors=1 |last2=Jaeger |first2=Windy L |last3=Turtle |first3=Elizabeth P |last4=Milazzo |first4=Moses |last5=Radebaugh |first5=Jani}}</ref> Một số vùng lõm có dấu hiệu của nhiều vụ sụp đổ đã xảy ra, tương tự như với hõm chảo trên đỉnh [[Olympus Mons]] trên [[Sao Hỏa]] hay [[Kīlauea]] trên Trái Đất, cho thấy rằng chúng có thể thỉnh thoảng được hình thành giống như các hõm chảo.<ref name="Radebaugh2001"/> Vì cơ chế hình thành của chúng vẫn chưa được chắc chắn, thuật ngữ mà [[Hiệp hội Thiên văn Quốc tế]] đặt cho chúng là tên La[[Tiếng tinhLatinh|Latinh]] ''patera'' (số nhiều là ''paterae''), thay vì tên gọi của hõm chảo. Không giống các hõm chảo hoặc các cấu trúc tương tự trên Trái Đất và Sao Hỏa, các vùng lõm thường không nằm ở đỉnh của các [[núi lửa hình khiên]] và rộng lớn hơn, với đường kính trung bình cỡ {{Convert|41|km}}.<ref name="Radebaugh2001"/> Độ sâu vùng lõm mới chỉ được đo cho một vài vùng lõm và thường sâu hơn 1&#x20;km.<ref name="Schaber1982">{{Chú thích sách|chapter=The Geology of Io |title=Satellites of Jupiter |publisher=[[Nhà xuất bản Đại học Arizona]] |first=G. G. |last=Schaber |editor1-first=David |editor1-last=Morrison |editor2-first=Mildred Shapley |editor2-last=Matthews |date=1982 |pages=556–97 |isbn=0-8165-0762-7}}</ref> Vùng lõm núi lửa lớn nhất trên Io là [[Loki Patera]] có bề ngang {{Convert|202|km}}. Dù cơ chế hình thành có như thế nào, hình thái và phân bố của nhiều vùng lõm núi lửa gợi ý rằng cấu trúc của chúng có tuân theo những quy tắc nhất định, với ít nhất một nửa được bao quanh bởi các [[đứt gãy]] hoặc núi non.<ref name="Radebaugh2001"/>
[[Tập tin:Pele_Io_I32.jpg|trái|nhỏ|Hình ảnh hồng ngoại cho thấy bức xạ nhiệt vào ban đêm từ hồ dung nham Pele.]]
Phun trào kiểu này có thể có hình dạng là các dòng dung nham chảy tỏa ra sàn của vùng lõm, hoặc ở hình dạng [[hồ dung nham]].<ref name="Lopes2004" /><ref name="Perry2003">{{Chú thích hội nghị|url=http://www.lpi.usra.edu/meetings/lpsc2003/pdf/1720.pdf |format=PDF |title=Gish Bar Patera, Io: Geology and Volcanic Activity, 1997–2001 |conference=[[Hội thảo Khoa học Mặt Trăng và Hành tinh]] XXXIV |location=[[Clear Lake City (Greater Houston)|Thành phố Clear Lake, Texas]] |last=Perry |first=J. E. |display-authors=etal |date=2003 |id=Abstract #1720}}</ref> Trừ các quan sát ở cự ly gần của tàu vũ trụ Galileo trong bảy lần bay qua Io, với các ảnh chụp khác, có thể khó phân biệt hồ dung nham với dòng dung nham phun tràn lên sàn vùng lõm, do không đủ độ phân giải và phát xạ nhiệt của hai hình dạng này tương tự nhau. Các vụ phun trào trong vùng lõm, ví dụ như vụ phun trào ở [[Gish Bar Patera]] vào năm 2001, có thể to rộng như những vụ phun trào tràn ra các vùng đồng bằng của Io.<ref name="Perry2003" /> Các đặc điểm giống như dòng chảy cũng đã được quan sát trong một số vùng lõm, như ở [[Camaxtli Patera]], gợi ý rằng các dòng dung nham có thể nổi lên sàn của các vùng lõm một cách định kỳ.<ref name="Keszthelyi2001">{{Chú thích tạp chí|title=Imaging of volcanic activity on Jupiter's moon Io by Galileo during the Galileo Europa Mission and the Galileo Millennium Mission |journal=J. Geophys. Res. |last=Keszthelyi |first=L. |pages=33025–33052 |volume=106 |date=2001 |doi=10.1029/2000JE001383 |bibcode=2001JGR...10633025K |display-authors=1 |last2=McEwen |first2=A. S. |last3=Phillips |first3=C. B. |last4=Milazzo |first4=M. |last5=Geissler |first5=P. |last6=Turtle |first6=E. P. |last7=Radebaugh |first7=J. |last8=Williams |first8=D. A. |last9=Simonelli |first9=D. P.}}</ref>
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Núi_lửa_trên_Io”