Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Bất bạo động”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
ArthurBot (thảo luận | đóng góp)
n robot Thêm: ca:No-violència
Qbot (thảo luận | đóng góp)
n Qbot: Việt hóa
Dòng 1:
'''Bất bạo động''' là một triết lý hoặc chiến lược trong biến đổi xã hội trong đó không dùng đến bạo lực. Do đó, đấu tranh bất bạo động là chấp nhận một cách thụ động sự đàn áp của phía đối lập kể cả bằng vũ trang. Người tham gia đấu tranh bất bạo động có thể dùng nhiều phương pháp khác nhau để thay đổi [[xã hội]] bao gồm nhiều dạng tuyên truyền, giáo dục, thuyết phục, [[bất phục tùng]], hành động bất bạo động trực tiếp và phát biểu trên thông tin đại chúng.
 
[[Hình:Tenzin Gyatzo foto 1.jpg|thumbnhỏ|150px|Vị [[Đạt-lại Lạt-ma]] thứ 14 và đương nhiệm [[Tenzin Gyatso]]. Đạt-lại Lạt-ma cho rằng đấu tranh bất bạo động là con đường duy nhất với Trung Quốc. <ref>[http://news-service.stanford.edu/news/2005/november9/videos/77.html Dalai Lama brings message of nonviolence on campus visit]</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/7302661.stm Exiles question Dalai Lama's non-violence], BBC News, March 18, tháng 3 năm 2008</ref>]]
 
Trong lịch sử hiện đại, đấu tranh bất bạo động đã trở thành một công cụ mạnh mẽ cho sự phản đối. [[Mahatma Gandhi]] đã lãnh đạo cuộc đấu tranh bất bạo động kéo dài hàng thập kỷ để chống lại sự đô hộ của [[Anh]] ở [[Ấn Độ]] và cuối cùng giúp nước này giành độc lập vào năm 1947. Khoảng 10 năm sau, [[Martin Luther King]] áp dụng thành công phương pháp bất bạo động của Gandhi trong cuộc đấu tranh giành quyền bình đẳng cho [[người Mỹ da đen]]. Vào [[thập niên 1960]], [[César Chávez]], tổ chức một chiến dịch bất bạo động để phản đối chế độ đối với nông dân ở [[California]]. Chávez giải thích rằng “Bất bạo động không phải là không hành động. Nó không phải là sự hèn nhát hoặc yếu đuối. Nó là một việc khó khăn và đòi hỏi sự kiên nhẫn để giành chiến thắng.” Một phong trào bất bạo động gần đây là cuộc [[Cách mạng Nhung]], một cuộc cách mạng bất bạo động đã lật đổ chính quyền [[cộng sản]] ở [[Tiệp Khắc]] vào năm 1989. <ref>[http://archiv.radio.cz/history/history15.html RP's History Online - Velvet Revolution]</ref> Nó được coi là một trong những phong trào quan trọng nhất vào năm 1989.
Dòng 13:
 
===Bất bạo động triết học===
[[ImageHình:Mahayanabuddha.jpg|thumbnhỏ|rightphải|180px|[[Đức Phật]] dạy con người không dùng bạo lực.]]
Thương yêu kẻ thù là một triết lý cơ bản trong bất bạo động triết học. Mục đích của loại bất bạo động này không phải để đánh thắng kẻ thù mà chiến thắng bằng cách tạo ra sự yêu thương và thấu hiểu cho tất cả. Nguyên tắc này cũng tương đồng trong bất bạo động tôn giáo hay bất bạo động tinh thần và là giáo lý chính yếu trong [[các tôn giáo khởi nguồn từ Abraham]] ([[Hồi giáo]], [[Do Thái giáo]] và [[Cơ Đốc giáo]]) cũng như các tôn giáo Dharm ([[Ấn Độ giáo]], [[Phật giáo]], [[Kỳ Na giáo]] và [[Tích Khắc giáo]]) và các [[đa thần giáo]] khác. Các phong trào, nhà lãnh đạo hoặc người ủng hộ bất bạo động từng sử dụng nhiều triết lý căn bản trong tôn giáo cho cuộc đấu tranh của họ. Chẳng hạn như triết lý bất bạo động có trong [[bài giảng trên núi]] của chúa [[Giê-su]] rằng “nên thương yêu kẻ thù”, triết lý ''vô vi'' trong [[Đạo giáo]], triết lý trong võ thuật [[Aikido]], triết lý ''từ bi'' trong Phật giáo và nguyên tắc [[bất hại]] đối sinh vật trong Phật giáo, Kỳ Na giáo và vài giáo phái Ấn Độ giáo. Ngoài ra, tư tưởng tha thứ và không bạo lực còn có trong [[kinh Cô-ran]].
 
Dòng 22:
 
Đấu tranh bất bạo động được coi là chính trị quần chúng vì chúng từng được đông đảo quần chúng áp dụng trên khắp thế giới. Những cuộc đấu tranh gắn liền với tư tưởng bất bạo động là chiến dịch bất hợp tác do [[Mohandas Karamchand Gandhi]] lãnh để giành độc lập cho [[Ấn Độ]] và cuộc đấu tranh giành quyền bình đẳng cho [[người Mỹ da đen]] do [[Martin Luther King]] lãnh đạo và cuộc [[cách mạng Quyền lực Nhân dân]] ở [[Philippines]].
[[ImageHình:Salt March.jpg|thumbnhỏ|200px|[[Gandhi]] sử dụng vũ khí bất bạo động để chống lại sự đô hộ của [[Anh]]]]
 
==Phương pháp==
[[ImageHình:Martin Luther King - March on Washington.jpg|thumbnhỏ|[[Martin Luther King]]]]
Hành động bất bạo động thường thuộc ba loại sau: lên tiếng và thuyết phục, bất hợp tác và can thiệp.<ref name= "UN"> [http://www.un.org/events/nonviolence/2008/background.shtml United Nations International Day of Non-Violence],United Nations, 2008. see [[International Day of Non-Violence]].</ref>
===Lên tiếng và thuyết phục===
Dòng 35:
 
Chiến thuật phải được cân nhắc, có xem xét đến tình hình chính trị và đặc điểm văn hóa cũng như phải theo một chiến lược hoặc kế hoạch nhất định. [[Gene Sharp]], một nhà nghiên cứu chính trị và nhà đấu tranh bất bạo động, đã viết phương pháp đấu tranh bất bạo động, trong đó bao gồm một danh sách có 198 phương pháp đấu tranh.<ref>{{citation | url = http://peacemagazine.org/198.htm | title = The Methods of Nonviolent Actioin | last = Sharp | first = Gene | authorlink = Gene Sharp | year = 1973 | publisher = Peace magazine | accessdate = 2008-11-07}}</ref>
[[ImageHình:Albert Einstein portrait.jpg|thumbnhỏ|lefttrái|upright|[[Einstein]] là một người ủng hộ bất bạo động mạnh mẽ]]
Một phương pháp hiệu quả khác là làm cho dư luận đánh giá hành động của những người đàn áp khi những người này dùng bạo lực đàn áp một phong trào không bạo lực. Nếu như [[cảnh sát]] hoặc [[quân đội]] dùng bạo lực để dập tắt phong trào thì quyền lực đã chuyển từ tay những người đàn áp vào tay những người đấu tranh. Nếu những người đấu tranh vẫn giữ được trạng thái đó, quân sự và cảnh sát phải chấp nhận sự thật là họ không còn quyền lực đối với những người đấu tranh. Thông thường, sự sẵn sàng chịu đựng đàn áp sẽ tác động mạnh mẽ lên tinh thần và tình cảm của người đàn áp và làm cho họ không thể thực hiện hành vi bạo lực đó nữa.<ref>{{cite book | last = Sharp | first = Gene | authorlink = Gene Sharp | title = The Politics of Nonviolent Action | publisher = P. Sargent Publisher | date = 1973 | page = 657 | ISBN = 9780875580685}} </ref><ref>{{cite book | last = Sharp | first = Gene | authorlink = Gene Sharp | title = Waging Nonviolent Struggle | publisher = Extending Horizon Books | date = 2005 | page = 381 | ISBN = 0875581625}}</ref>