Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Phong trào Giám lý”

 

==Thần học và giáo nghi==

Tín hữu Giám Lý, theo thần học Arminius, tin vào ý chí tự do của con người, qua [[ân điển]] tiên kiến của [[Thiên Chúa]], vì vậy bất đồng với thuyết tiền định, là thuyết được chấp nhận rộng rãi trong các giáo phái theo thần học Calvin như [[Giáo hội Trưởng Lão (Cơ Đốc)|Trưởng Lão]] và [[Cải cách]]. Tuy nhiên, tại những vùng chịu ảnh hưởng của tư tưởng Calvin như xứ [[Wales]], vẫn tồn tại các giáo hội Giám Lý theo Calvin.

 

 

==Giám Lý tại Anh Quốc==

Tại Anh, phong trào Giám lý luôn được biểu trưng với cơ cấu tập quyền, hội đoàn (''connexion''), tổ chức hội nghị hằng năm. Hội đoàn được chia thành nhiều hạt (''district''), đặt dưới quyền lãnh đạo của một chủ tọa (có thể là nam hay nữ). Hạt lại được chia thành các khu vực (''circuit'') đứng đầu là một mục sư chủ nhiệm (''superintendent minister''). Giám Lý ở nước Anh không thiết lập chức [[giám mục]].<ref>[http://www.methodist.org.uk/static/conf2005/co_60_whatsortofbishops_0805.doc What sorts of bishops?:Models of episcopacy and British Methodism]</ref> Các mục sư được bổ nhiệm vào những khu vực hơn là vào những nhà thờ riêng lẻ (mặc dù một số nhà thờ tại trung tâm các thành phố lớn, gọi là central hall, xem mình là ngang bằng một khu vực (nhà thờ Methodist Central Hall, đối diện [[Westminster Abbey]] tại trung tâm Luân đôn là một điển hình). Hầu hết các khu vực có số mục sư ít hơn số lượng nhà thờ, nên lễ thờ phụng thường được hướng dẫn bởi các truyền đạo địa phương (''local preacher''), hay bởi các mục sư hưu trí. Phong trào Giám Lý có ảnh hưởng lớn tại xứ Wales và [[Cornwall]], tại đây người dân không mấy thiện cảm với Giáo hội Anh.

 

 

==Truyền giáo đến Hoa Kỳ==

Từ cuối [[thập niên 1760]], đã có các người truyền đạo tình nguyện di cư đến Mỹ và thành lập những hội đoàn Giám Lý đầu tiên ở vùng đất mới. [[Philip Embury]] bắt đầu ở [[New York]]. Không lâu sau đó, Đại uý Webb thuộc quân đội Anh đến trợ giúp Embury, ông thành lập một hội đoàn ở [[Philadelphia]] đồng thời tìm đến các khu dân cư dọc bờ biển để thuyết giáo. Trong năm [[1770]], hai nhà truyền giáo, Richard Boardman và Joseph Pilmoor, được gởi đến từ Anh. Rồi [[Francis Asbury]] đặt chân đến nước Mỹ, ông bắt tay tái tổ chức các hoạt động của hội thánh thuộc khu vực trung [[Đại Tây Dương]] theo mô hình của Wesley, mặc dù nảy sinh một số bất đồng nội bộ. Việc những giáo sĩ đến thay thế các người truyền đạo địa phương đã gây bất bình cho một số nhà lãnh đạo hàng đầu trong cộng đồng tín hữu. Song, do bùng nổ chiến tranh và do yêu cầu của Wesley, tất cả giáo sĩ đều rời khỏi khu vực này. Khoảng năm [[1778]], khu vực trung Đại Tây Dương chỉ còn lại một giáo hạt. Nhưng Asbury từ chối ra đi, ông ở lại [[Delaware]] suốt trong thời kỳ khó khăn này.

 

 

==Giám lý tại Hoa Kỳ==

[[Thập niên 1730]] và [[thập niên 1740|1740]], bùng nổ ở Mỹ trong những khu định cư phong trào phục hưng tôn giáo gọi là [[Đại Tỉnh thức]]. Nhà thuyết giáo người Anh George Whitefield là người thủ giữ vai trò quan trọng trong phong trào. Ông tìm đến các khu định cư trên khắp đất nước để rao giảng Phúc âm với sức thuyết phục mạnh mẽ và khơi dậy các tình cảm tôn giáo.

 

 

==Các quốc gia khác==

Ước tính có khoảng 75 triệu tín hữu Giám Lý trên thế giới, mặc dù con số này đang trên đà sụt giảm nghiêm trọng, nhất là ở [[Bắc Mỹ]], khi nhiều thuộc viên Giám Lý ở đây có khuynh hướng gia nhập các giáo hội theo khuynh hướng truyền thống trong thần học.<ref>Cracknell and White (2005), [http://assets.cambridge.org/97805218/18490/frontmatter/9780521818490_frontmatter.pdf p. 'i' (frontmatter)]</ref> Phần lớn các giáo hội Giám Lý đều là thành viên của [[Hội đồng Giám Lý Thế giới]], trụ sở đặt ở [[Lake Junaluska, North Carolina]], [[Hoa Kỳ]].