{{cquote|''Chiêu Văn Vương có lẽ là kiếp sau của người phiên lạc, nên giỏi tiếng các nước đó.''|||Trần Nhân Tông}}
Năm [[1280]], chúa đạo Đà Giang (là vùng [[Mộc Châu]] tỉnh [[Sơn La]] và [[Đà Bắc]] tỉnh [[Hòa Bình]] ngày nay<ref>Đất nước Việt Nam qua các đời, [[Đào Duy Anh]], trang 144.</ref>) là [[Trịnh Giác Mật]] nổi lên nổi lên cự lại triều đình. Cùng lúc đó [[nhà Nguyên]] đang sửa soạn đại binh đánh [[Đại Việt]]. Với nhu cầu cấp bách phải dẹp ngay mối bất hòa trong nước, vua Trần Nhân Tông phái Trần Nhật Duật trông coi đạo Đà Giang, chiêu dụ Trịnh Giác Mật đầu hàng.<ref name="chientranhvequoc1285"/> Hay tin, Giác Mật định ám hại ông nên sai người tới doanh trại của ông, đưa thưa cho ông: ''"Giác Mật không dám trái lệnh triều đình. Nếu ân chủ một mình một ngựa đến, Giác Mật xin ra hàng ngay"''. Các tướng can ngăn e Giác Mật tráo trở, ông chỉ nói nếu có như vậy triều đình sẽ cử một vương khác tới làm tướng, rồi ông một mình một ngựa đến trại Giác Mật, chỉ cho từ 5 đến 6 tiểu đồng theo hầu. Lúc Nhật Duật tới nơi, quân Giác Mật liền dàn thành hai ba lớp vòng vây, ai nấy đều mang gươm giáo. Ông vẫn ung dung tiến thẳng vào trại, nói chuyện với người bộ tộc bằng chính phong tục và ngôn ngữ của họ. Ông còn uống rượi bằng mũi và ăn bốc tay không với Trịnh Giác Mật. Người bộ tộc thấy vậy tỏ ra quý mến. Sau khi Nhật Duật về quân doanh, Giác Mật dẫn cả nhà đến xin quy phục.{{sfn|Nhiều tác giả|1993|p=187}}{{sfn|Quốc sử quán triều Nguyễn|1998|pp=220-223.}}
Việc Trần Nhật Duật "không mất một mũi tên mà bình được Đà Giang" khiến nhà Trần yên ổn được biên giới Tây Bắc để tập trung chống quân Mông Nguyên. Hoàn thành nhiệm vụ, Nhật Duật đưa Giác Mật và gia quyến vào Thăng Long, bái kiến nhà vua. Triều đình rất tán dương công lao của ông. Sau này, vua Nhân Tông tha Giác Mật về Đà Giang, giữ vợ con Mật ở lại kinh sư. Những người này được Trần Nhật Duật chăm nuôi chu đáo; ông còn xin vua phong cho họ tướng thượng phẩm và cử họ trông coi ao cá. Về sau triều đình cũng cho họ về nhà. {{sfn|Nhiều tác giả|1993|p=187}}<ref name="chientranhvequoc1285"/>
