Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tháng Chín Đen (Jordan)”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 1:
{{Other uses}}
{{Use dmy dates|date=May 2016}}
{{Infobox military conflict
| conflict = BlackTháng SeptemberChín Đen<br />أيلول الأسود
| image =
| caption =
Hàng 15 ⟶ 13:
* [[File:Fatah Flag.svg|23px]] [[Fatah]]
* [[Mặt trận Nhân dân Giải phóng Palestine|PFLP]]
* [[Mặt trận Dân chủ Giải phóng PalestienPalestine|DFLP]]
<br />{{flag|Syria|1963}}
* [[File:Emblem of the Palestine Liberation Army.svg|23px]] [[Palestine Liberation Army|PLA]]
| combatant2 = {{flag|Jordan}} ([[LựcQuân lượng Vũ trangđội Jordan|JAF]])
| commander1 = {{flagicon|PLO}} [[Yasser Arafat]]<br />{{flagicon|PLO}} [[Khalil Al-Wazir]]<br />{{flagicon|PLO}} [[Abu Ali Iyad]]<br />{{flagicon|PLO}} [[George Habash]]<br /> {{flagicon|PLO}} [[Nayef Hawatmeh]]<br />{{flagicon|Syria|1963}} [[Salah Jadid]]
| commander2 = {{flagicon|Jordan}} [[King Hussein]] <br /> {{flagicon|Jordan}} [[Habis Al-Majali]] <br /> {{flagicon|Jordan}} [[Zaid ibn Shaker]] <br /> {{flagicon|Jordan}} [[Wasfi Al-Tal]] <br />{{flagicon|Pakistan}} [[Muhammad Zia-ul-Haq|Zia-ul-Haq]]
Hàng 26 ⟶ 24:
| casualties2 = '''Jordan''': 537 người chết<ref name="joca">{{cite web|url=https://www.jaf.mil.jo/Contents/Martyr_of_Dutyar.aspx|title=Duty Martyrs|work=JAF|accessdate=31 August 2017}}</ref>
}}
'''Tháng Chín đen''' ([[tiếng Ả Rập]]: أيلول الأسود, phiên âm là ''Aylūl Al-Aswad'') là một [[mâuxung thuẫnđột chính trị]] xảy ra tại [[Jordan]] giữa [[Lực lượng Vũ trang Jordan]] (JAF) với sự lãnh đạo của [[Vua Hussein]] và [[Tổ chức Giải phóng Palestine]] (PLO) dưới sự lãnh đạo của [[Yasser Arafat]], ban đầu xảy ra trong giai đoạn từ [[16 tháng 9]] đến [[27 tháng 9]] năm [[1970]], sau đó tiếp tục đến ngày [[17 tháng 7]] năm [[1971]].
 
Sau khi Jordan mất kiểm soát tại [[Bờ Tây]] vào năm [[1967]], những người chiến đấu của [[Palestine]] được biết đến là các [[fedayeen]] đã di chuyển các [[căn cứ]] [[quân sự]] đến Jordan và tăng cường tấn công [[Isreal]] và [[các khu vực có liên quan đến Israel]]. Một cuộc trả đũa của Israel nhắm vào doanh trại của PLO đặt tại [[Karameh]], một thị trấn của Jordan sát biên giới với Bờ Tây, đã thúc đẩy một cuộc chiến tranh toàn diện. Chiến thắng chung của Jordan và Palestine trong [[Trận Karameh]] năm [[1968]] đã thúc đẩy sự ủng hộ của [[Thế giới Ả Rập]] đối với các chiến binh Palestine ở Jordan. PLO đã phát triển sức mạnh tại Jordan và vào đầu năm 1970, nhóm này đã bắt đầu công khai sự lật đổ [[chế độ quân chủ Hashemite]]. Hành động với vai trò [[một nhà nước trong một nhà nước]], các chiến binh Palestine đã coi thường luật và quy định của quốc gia sở tại, và thậm chí còn nỗ lực ám sát vua Hussein đến hai lần. Những nỗ lực đó đã khiến cho các fedayeen chạm trán bạo lực đối với các lực lượng vũ trang của Jordan vào [[tháng 6]] năm 1970. Vua Hussein muốn hất cẳng những chiến binh đến từ Palestine ra khỏi quốc gia của mình, nhưng lại do dự vì ông không muốn nhìn thấy "sự thảm sát những người Palestine". Những hoạt động của PLO tại Jordan đã lên tới cực điểm khi [[vụ cướp máy bay tại Dawson's Field]] xảy ra vào ngày [[10 tháng 9]] năm 1970, khi mà các fedayeen đã cướp ba chiếc máy bay dân sự và đã kiểm soát nơi hạ cánh của chúng tại [[Zarqa]], đồng thời bắt cóc các công dân nước ngoài làm con tin, và sau đó thách thức sức ép của dư luận quốc tế. Hussein coi đó như là cọng rơm cuối cùng trên lưng con lừa và chỉ đạo quân đội của mình.{{sfn|Shlaim|2008|p=311-340}}
Hàng 32 ⟶ 30:
Vào ngày [[17 tháng 9]], các lực lượng vũ trang Jordan đã bao vây các [[thành phố]] với sự xuất hiện của PLO gồm [[Amman]] và [[Irbid]] và bắt đầu nã pháo vào các fedayeen, những người đã xác định ở trong các trại tị nạn của người Palestine. Ngày hôm sau, lực lượng từ [[Syria]] với sự tham gia của [[Quân Giải phóng Palestine]] đã bắt đầu tấn công lại Irbid, nơi mà các fedayeen tuyên bố đây là một thành phố "được giải phóng". Vào ngày [[22 tháng 9]], những người Syria đã rút lui sau khi quân đội Jordan đã ném bom vào các mặt đất hàng không làm cho Syria thiệt hại nặng nề, và sau khi máy bay tiêm kích [[Lực lượng Phòng không Israel]] cũng dội bom tấn công quân đội Syria như là sự ủng hộ cho Vua Hussein, kể cả khi họ không có sự hẹn trước. Sức ép được tạo ra bởi các quốc gia Ả Rập đã khiến cho Hussein tạm dừng cuộc chiến. Vào ngày [[13 tháng 10]], Hussein ký với Arafat một thỏa thuận để sắt đặt lại sự hiện diện của các fedayeen. Tuy nhiên, [[tháng 1]] năm 1971, các lực lượng vũ trang Jordan tấn công trở lại. Fedayeen đã bị đánh bật khỏi các thành phố, từng thành phố một, và rồi 2000 fedayeen đã đầu hàng sau khi bị bao vây tại một khu rừng tại [[Ajloun]] vào ngày [[17 tháng 7]], đánh dấu sự kết thúc của mâu thuẫn.{{sfn|Shlaim|2008|p=311-340}}
 
Jordan đã cho phép các fedayeen rời đến [[LebanonLiban]] qua Syria. Những chiến binh này trở thành những chiến binh của [[Nội chiến LebanonLiban]] vào năm [[1975]]. [[Tổ chức Tháng Chín Đen]] được thành lập trong cuộc xung đột. Tổ chức này đã tuyên bố nhận trách nhiệm trong vụ ám sát [[Thủ tướng]] Jordan [[Wasfi Al-Tal]] vào năm 1971 và công khai gây ra vụ [[thảm sát Munich]] năm [[1972]] đối với các vận động viên người Israel.
 
==Chú thích==
{{tham khảo|2}}
[[Thể loại:MâuXung thuẫnđột năm 1970]]
[[Thể loại:MâuXung thuẫnđột năm 1971]]
[[Thể loại:Tổ chức Giải phóng Palestine]]
[[Thể loại:ThậpChiến niêntranh 1970liên tạiquan tới Jordan]]
[[Thể loại:Chiến tranh baoliên gồmquan Jordantới Syria]]
[[Thể loại:Chiến tranh baoliên gồmquan Syriatới Palestine]]
[[Thể loại:ChiếnXung tranhđột baotrong gồmChiến tranh PalestineLạnh]]
[[Thể loại:1970Quaquốc tế Jordangiao của Liên Xô]]
[[Thể loại:1971 ở Jordan]]
[[Thể loại:Mâu thuẫn Chiến tranh Lạnh]]
[[Thể loại:Quan hệ quốc tế của Liên Xô]]
[[Thể loại:Nội chiến sau 1945]]