Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Cơ quan Tình báo Trung ương (Hoa Kỳ)”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Không có tóm lược sửa đổi
Thay đổi cấu trúc tổ chức bài viết, xóa phần nhiệm vụ và quyền hạn do nội dung bị trùng và phần này cũng k có nội dung, thêm một số nội dung quan trọng
Dòng 48:
 
CIA có tổng hành dinh nằm ở Langley, [[Virginia]], một vài dặm về phía Tây Thủ đô [[Washington, D.C.|Washington, D.C]]. Nhân viên của cơ quan hoạt động từ các [[Đại sứ quán]] của Hoa Kỳ và nhiều địa điểm ở khắp thế giới.
 
Không giống như [[Cục Điều tra Liên bang|FBI]] với nhiệm vụ đảm bảo an ninh trong phạm vi lãnh thổ Hoa Kỳ, CIA không có lực lượng thực thị pháp luật trong nước mà chủ yếu tập trung vào hoạt động thu thập thông tin tình báo ở nước ngoài và bị gioi han việc thu thập thông tin tình báo bên trong nước.
 
Trước đạo luật [[IRTPA|cải tổ hệ thống tình báo vào chống khủng bố]] của Quốc hội Hoa Kỳ năm 2004, [[Giám đốc CIA]] là người đứng đầu trong Cộng đồng tình báo Hoa Kỳ; ngày nay, CIA dưới quyền của Giam đốc Tình báo Quốc gia.
 
Năm 2013, tờ ''[[Washington Post]] ''thông báo rằng CIA phần chia đều trong Chương trình Tình báo Quốc gia ''(National Intelligence Program - NIP), ''một tổ chức phi quân sự và là một phần của Quỹ Cộng đồng Tình báo Hoa Kỳ đã tăng 28% trong năm 2013, vượt quá phần chia bởi NIP đến các Cơ quan Quân sự như [[Cơ quan Trinh sát Quốc gia]] ''(National Reconnaissance Office - NRO) ''và [[Cơ quan An ninh Quốc gia]] ''(National Security Agency - NSA). ''CIA đã tăng cường trong việc đóng vai trò chủ động, bao gồm các chiến dịch bán quân sự mật. Một trong số các bộ phận lớn nhất của Cơ quan, [[Trung tâm Thông tin Chiến dịch]] ''(Information Operations Center - IOC) ''đã chuyển mục tiêu từ chống khủng bố sang các Hoạt động Điện tử Chủ động.
 
== Mục đích ==
CIA có ba hoạt động truyền thống chính thức:<ref>{{Chú thích web|url=http://www.businessinsider.com/17-agencies-of-the-us-intelligence-community-2013-5|title=17 agencies of the us intelligence community}}</ref>
CIA có ba hoạt động truyền thống chính thức: thu thập thông tin về chính phủ của các nước ngoài, công ty và cá thể; phân tích dữ liệu đó cùng với các Cơ quan thu thập tình báo khác của Hoa Kỳ với mục đích để cung cấp các đánh giá về Tình báo An ninh Quốc gia đến các quan chức cấp cao của Hoa Kỳ; và khi nhận được lệnh từ Tổng thống Hoa Kỳ, sẽ thực hiện và giám sát các hoạt động mật và các hoạt động chiến thuật bởi nhân viên của chính Cơ quan, bởi binh sĩ của Quân đội Hoa Kỳ hoặc là các đối tác của Cơ quan. CIA có thể làm tăng sức ảnh hưởng của chính trị tại các nước qua các bộ phận chiến thuật, ví dụ như là Bộ phận Hoạt động Đặc biệt.Cơ quan Tình báo Trung ương, với tiền nhiệm là [[Cơ quan Công tác Chiến thuật]] ''(Office of Strategic Services - OSS)'', thành lập trong [[Đệ nhị Thế Chiến]] để phối hợp các [[Hoạt động Nội gián Mật]] chống lại [[phe Trục]] cho [[Lực lượng Vũ trang Hoa Kỳ]]. [[Đạo luật An ninh Quốc gia năm 1947]] thiết lập ra CIA, với tư cách ''"Không phải là Cơ quan Cảnh sát hoặc Nhà nước, kể cả ở trong nước đến ngoài nước."''▼
* Thu thập thông tin về chính phủ của các nước ngoài, công ty và cá thể.
* Phân tích dữ liệu đó cùng với các Cơ quan thu thập tình báo khác của Hoa Kỳ với mục đích để cung cấp các đánh giá về Tình báo An ninh Quốc gia đến các quan chức cấp cao của Hoa Kỳ.
* Chịu sự chỉ đạo từ Tổng thống Hoa Kỳ, thực hiện giám sát các hoạt động mật và các hoạt động chiến thuật bởi nhân viên của chính Cơ quan, bởi binh sĩ của Quân đội Hoa Kỳ hoặc là các đối tác của Cơ quan.
▲CIA có ba hoạt động truyền thống chính thức: thu thập thông tin về chính phủ của các nước ngoài, công ty và cá thể; phân tích dữ liệu đó cùng với các Cơ quan thu thập tình báo khác của Hoa Kỳ với mục đích để cung cấp các đánh giá về Tình báo An ninh Quốc gia đến các quan chức cấp cao của Hoa Kỳ; và khi nhận được lệnh từ Tổng thống Hoa Kỳ, sẽ thực hiện và giám sát các hoạt động mật và các hoạt động chiến thuật bởi nhân viên của chính Cơ quan, bởi binh sĩ của Quân đội Hoa Kỳ hoặc là các đối tác của Cơ quan. CIA có thể làm tăng sức ảnh hưởng của chính trị tại các nước qua các bộ phận chiến thuật, ví dụ như là Bộ phận Hoạt động Đặc biệt.Cơ quan Tình báo Trung ương, với tiền nhiệm là [[Cơ quan Công tác Chiến thuật]] ''(Office of Strategic Services - OSS)'', thành lập trong [[Đệ nhị Thế Chiến]] để phối hợp các [[Hoạt động Nội gián Mật]] chống lại [[phe Trục]] cho [[Lực lượng Vũ trang Hoa Kỳ]]. [[Đạo luật An ninh Quốc gia năm 1947]] thiết lập ra CIA, với tư cách ''"Không phải là Cơ quan Cảnh sát hoặc Nhà nước, kể cả ở trong nước đến ngoài nước."''
 
Đã có các dư luận nhiều đáng kể về CIA liên quan đến an ninh và các thất bại chống lại các hoạt động [[nội gián]], thất bại trong việc phân tích thông tin tình báo, các mối lo về quyền con người, các cuộc điều tra và công bố tài liệu, làm ảnh hưởng đến ý kiến của công chúng và các Cơ quan hành luật, buôn lậu ma túy và nói dối với [[Quốc hội Hoa Kỳ]]. Những ý kiến khác, như từ kẻ ly khai [[Cộng sản]], Ion Mihai Pacepa, đã bảo vệ CIA khi nói ''"CIA cho đến nay là Tổ chức Tình báo tốt nhất thế giới," ''và tranh luận rằng các hoạt động của CIA nằm trong số các hoạt động được giám sát cẩn thận ở mức độ chưa từng thấy ở các Cơ quan Tình báo của thế giới.
Hàng 62 ⟶ 70:
* Phản gián, với [[Trung Quốc]], [[Nga]], [[Iran]], [[Cuba]] và [[Israel]] được mô tả là các mục tiêu ưu tiên.
* Tình báo mạng.
==Lịch sử==▼
CIA được thành lập năm [[1947]] theo [[Đạo luật An ninh Quốc gia năm 1947]] do Quốc hội thông qua và [[Tổng thống Hoa Kỳ]] [[Harry S. Truman]] ký ban hành, có tiền thân là [[Cơ quan Tình báo chiến lược]] (OSS) thời kỳ [[Chiến tranh thế giới thứ hai]]. Tổ chức OSS đã giải tán vào tháng 11 năm 1945 và các hoạt động được chuyển giao cho Bộ Ngoại giao và Bộ Chiến tranh. Do sự cần thiết của một hệ thống tình báo tập trung sau chiến tranh nên 11 tháng trước đó, vào năm 1944, [[William J. Donovan]], người khai sinh OSS, đã đệ tình lên Tổng thống [[Franklin D. Roosevelt]] một bản kế hoạch thành lập một tổ chức tình báo chịu sự giám sát trực tiếp của Tổng thống.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.cia.gov/about-cia/history-of-the-cia/index.html|title=Lịch sử của CIA trên trang web chính thức của CIA}}</ref>▼
 
Mặc dù gặp phải sự phản đối từ phía Bộ ngoại giao và [[Cục Điều tra Liên bang (Hoa Kỳ)|Cục Điều tra Liên bang]] nhưng Tổng thống Truman vẫn quyết định thành lập Khối Tình báo trung ương vào tháng 1 năm 1946. Sau đó theo Đạo luật An ninh Quốc gia năm 1947 (có hiệu lực từ ngày 18 tháng 9 năm 1947), Hội đồng An ninh quốc gia và Cơ quan Tình báo Trung ương chính thức ra đời. Thiếu tướng hải quân [[Roscoe H. Hillenkoetter]] là người đầu tiên được bổ nhiệm vào chức [[Giám đốc Tình báo Trung ương]].▼
[[Tập tin:CIA New HQ Entrance.jpg|nhỏ|trái|250px|Cổng chính tại tổng hành dinh mới của CIA]]▼
 
Năm 1949, điều lệ 81-110 được thông qua, cho phép cơ quan này được quyền sử dụng các thủ tục về mật vụ, tài chính và hành chính và được miễn khỏi hầu hết những hạn chế trong việc sử dụng ngân quỹ liên bang. Sắc lệnh này cũng cho phép CIA không cần công bố các thông tin về tổ chức, nhiệm vụ, văn tự, tiền lương, số lượng nhân viên. sắc lệnh này cũng bao gồm cả chương trình "PL-110" để lợi dụng những kẻ đào ngũ và một số cá nhân nước ngoài, đồng thời cung cấp tài chính họ. Năm 1949, cơ quan tình báo của Tây Đức [[Bundesnachrichtendienst]] dưới quyền lãnh đạo của Reinhard Gehlen, đã nằm trong sự điều khiển của CIA.▼
 
Năm 1950, CIA thành lập Tập đoàn Pacific, một trong những tổ chức kinh doanh đầu tiên của CIA. Cũng trong thời gian đó, Giám đốc Hillenkoetter lần đầu tiên phê chuẩn chương trình điều khiển nhận thức (mind control) mang tên Dự án BLUEBIRD. Năm 1951, hệ thống truyền thanh Columbia (CBS) bắt tay hợp tác cùng CIA. Sau đó, Tổng thống Truman quyết định đổi tên Dự án BLUEBIRD thành Dự án ARTICHOKE.▼
 
Trong những năm đầu mới đi vào hoạt động, CIA không chịu nhiều sự điều khiển từ các cơ quan khác của chính phủ. Tuy nhiên mọi chuyện đã thay đổi vào khoảng những năm 70, thời điểm xảy ra vụ [[Vụ Watergate|Watergate]].▼
 
==Tổ chức==
===Biểu tượng===
Hàng 95 ⟶ 91:
===Mối quan hệ với các cơ quan khác===
 
==Nhiệm vụ, quyền hạn==
==Ngân sách==
Hiện tại ngân sách của CIA vẫn được giữ kín. Tuy nhiên số tiền mà tổ chức này tiêu tốn hàng năm có thể lên tới nhiều tỷ đô la, một phần do quốc hội cung cấp, còn một phần là hoạt động kinh doanh và bán những thông tin tình báo của mình cho các cơ quan khác của nước Mỹ. Vào năm [[1997]], lần đầu tiên chính phủ Mỹ công khai các số liệu tổng hợp với mọi hoạt động liên quan đến tình báo (trong đó CIA chỉ là một phần) với ngân sách khoảng 22,6 tỉ USD trong năm tài chính 1997. Ngân sách tình báo của những năm khác vẫn được giữ bí mật.
▲==Lịch sử==
Bài chi tiết: [[Lịch sử của Cơ quan Tình báo Trung ương Hoa Kỳ]]
 
CIA được thành lập vào ngày 26 tháng 7 năm [[1947]] theo [[Đạo luật An ninh Quốc gia năm 1947]] do Quốc hội thông qua và [[Tổng thống Hoa Kỳ]] [[Harry S. Truman]] ký ban hành, có tiền thân là [[Cơ quan Tình báo chiến lược]] (OSS) thời kỳ [[Chiến tranh thế giới thứ hai]].<ref name=":0" /> Vụ tấn công của đế quốc Nhật Bản trong trận Trân Châu Cảng cũng là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến quyết định thành lập CIA. Sau khi chiến tranh thế gioi II kết thúc, chính phủ Hoa Kỳ cũng cảm thấy sự cần thiết của một cơ quan đủ khả năng để phối hợp sức mạnh của các cơ quan tình báo và quân đội.
 
=== Kế thừa di sản của OSS ===
▲CIAChiến đượcthắng thànhcủa lậplực nămlượng [[1947]]biệt theokích [[Đạohải luậtquân AnAnh ninhtrong Quốcchiến giatranh nămthế 1947]]gioi doII Quốcđã hộikhiến thôngcho quatổng vàthống [[TổngFranklin thống HoaD. KỳRoosevelt]] [[Harrynghĩ S.đến Truman]]việc kýthành banlập hành,một cócơ tiềnquan thântình làbáo [[Cơtheo mô hình của cơ quan Tìnhtình báo chiếnhải lượcngoại Anh [[MI6]]. (OSS)Việc thờinày kỳdẫn [[Chiếnđến tranhviệc thếthành giớilập thứtổ hai]]chức OSS. Tổ chức OSS đã giải tán vào tháng 11 năm 1945 và các hoạt động được chuyển giao cho Bộ Ngoại giao và Bộ Chiến tranh. Do sự cần thiết của một hệ thống tình báo tập trung sau chiến tranh nên 11 tháng trước đó, vào năm 1944, [[William J. Donovan]], người khai sinh OSS, đã đệ tình lên Tổng thống [[Franklin D. Roosevelt]] một bản kế hoạch thành lập một tổ chức tình báo chịu sự giám sát trực tiếp của Tổng thống.<ref name=":0">{{Chú thích web|url=https://www.cia.gov/about-cia/history-of-the-cia/index.html|title=Lịch sử của CIA trên trang web chính thức của CIA}}</ref>
 
▲Mặc dù gặp phải sự phản đối từ phía Bộ ngoại giao và [[Cục Điều tra Liên bang (Hoa Kỳ)|Cục Điều tra Liên bang]]<ref>''Sách "Factbook on Intelligence''. ''Central Intelligence Agency''." Xuất bản tháng 1992. trang 4–5.</ref> nhưng Tổng thống Truman vẫn quyết định thành lập Khối Tình báo trung ương vào tháng 1 năm 1946. Sau đó theo Đạo luật An ninh Quốc gia năm 1947 (có hiệu lực từ ngày 18 tháng 9 năm 1947), Hội đồng An ninh quốc gia và Cơ quan Tình báo Trung ương chính thức ra đời. Thiếu tướng hải quân [[Roscoe H. Hillenkoetter]] là người đầu tiên được bổ nhiệm vào chức [[Giám đốc Tình báo Trung ương]].
▲[[Tập tin:CIA New HQ Entrance.jpg|nhỏ|trái|250px|Cổng chính tại tổng hành dinh mới của CIA]]
 
=== Đạo luật về an ninh quốc gia ===
▲Năm 1949, điều lệ 81-110 được thông qua, cho phép cơ quan này được quyền sử dụng các thủ tục về mật vụ, tài chính và hành chính và được miễn khỏi hầu hết những hạn chế trong việc sử dụng ngân quỹ liên bang. Sắc lệnh này cũng cho phép CIA không cần công bố các thông tin về tổ chức, nhiệm vụ, văn tự, tiền lương, số lượng nhân viên. sắc lệnh này cũng bao gồm cả chương trình "PL-110" để lợi dụng những kẻ đào ngũ và một số cá nhân nước ngoài, đồng thời cung cấp tài chính họ. Năm 1949, cơ quan tình báo của Tây Đức [[Bundesnachrichtendienst]] dưới quyền lãnh đạo của Reinhard Gehlen, đã nằm trong sự điều khiển của CIA.
 
▲Năm 1950, CIA thành lập Tập đoàn Pacific, một trong những tổ chức kinh doanh đầu tiên của CIA. Cũng trong thời gian đó, Giám đốc Hillenkoetter lần đầu tiên phê chuẩn chương trình điều khiển nhận thức (mind control) mang tên Dự án BLUEBIRD. Năm 1951, hệ thống truyền thanh Columbia (CBS) bắt tay hợp tác cùng CIA. Sau đó, Tổng thống Truman quyết định đổi tên Dự án BLUEBIRD thành Dự án ARTICHOKE.
 
▲Trong những năm đầu mới đi vào hoạt động, CIA không chịu nhiều sự điều khiển từ các cơ quan khác của chính phủ. Tuy nhiên mọi chuyện đã thay đổi vào khoảng những năm 70, thời điểm xảy ra vụbiến cố chính trị [[Vụ Watergate|Watergate]].
 
== Các đời Giám đốc CIA: ==
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Cơ_quan_Tình_báo_Trung_ương_(Hoa_Kỳ)”