|
| photo_caption = Gran Cenote
| location = [[Tulum (khu tự quản)]], [[Quintana Roo]], [[Mexico]]
| depth = {{convert|101.2|m|sp=us}}<ref name="QRSS1">{{citechú thích web |publisher = [[Hội Hang động Quốc gia]] (NSS) |work= [[Khám phá hang động Quintana Roo]] |title =Danh sách hang dưới nước dài ở Quintana Roo Mexico |url = http://www.caves.org/project/qrss/qrlong.htm |date = {{Date|2017-05-01|mdy}} |accessdate = {{Date|2017-05-26|mdy}}}}</ref>
| length = dưới nước: {{convert|259.471|km|sp=us}}<ref name="QRSS1" /><br />tổng cộng: {{convert|346.740|km|sp=us}}<ref name="QRSS2">{{citechú thích web |publisher = National Speleological Society |work= Quintana Roo Speleological Survey |title = Dry Caves and Sumps of Quintana Roo Mexico |url = http://www.caves.org/project/qrss/qrdry.htm |date = {{Date|2017-01-01|mdy}} |accessdate = {{Date|2017-05-26|mdy}}}}</ref>
| survey =
| survey_format =
'''Sistema Sac Actun''' (từ [[tiếng Tây Ban Nha]] và tiếng [[Yucatec Maya]] có nghĩa là "Hệ thống Hang động Trắng") là một hệ thống hang động dưới nước nằm dọc theo bờ biển Caribê của [[bán đảo Yucatán]] với các nhánh hang chạy về phía bắc và phía tây của làng [[Tulum, Quintana Roo|Tulum]]. Việc thảm hiểm bắt đầu từ ''Gran [[Cenote]]'' {{convert|5|km|sp=us}} phía tây Tulum. Toàn bộ hệ thống hang động được khám phá nằm trong [[Tulum (khu tự quản)|khu tự quản Tulum]] (bang [[Quintana Roo]]), [[México]].
Vào đầu năm 2007, hang động dưới nước [[Sistema Nohoch Nah Chich]] được kết nối và chôn sâu vào Sac Actun làm cho nó là hệ thống hang động dưới nước được khảo sát dài nhất trên thế giới.<ref>{{citechú newsthích báo | author= John Roach | title=World's Longest Underground River Discovered in Mexico | date= {{Date|2007-03-05|mdy}} | publisher=[[National Geographic Society|National Geographic]] | url =http://news.nationalgeographic.com/news/2007/03/070305-cave-river.html | work =National Geographic News | accessdate= {{Date|2011-01-14|mdy}}}}</ref>
''Sac Actun'' dài 230,8 km (143,4 dặm) {{convert|230.8|km|sp=us}} (sau khi nối với ''Sistema Aktun Hu'' with {{convert|34|km|sp=us}} tháng 1 năm 2011) và đến thời điểm tháng 5 năm 2017 với chiều dài đã được khám phá là {{convert|259.5|km|sp=us}} chỉ bị qua mặt bởi [[Sistema Ox Bel Ha]] với chiều dài {{convert|270.2|km|sp=us}}.<ref name="QRSS1" /> Từ đầu năm 2007, hai hang động này thường xuyên soán ngôi nhau danh hiệu hệ thống hang động dưới biển sâu nhất Quintana Roo trên thế giới.<ref name="Gulden1">{{citechú thích web | author = Michael Poucher, Bob Gulden | title = World longest underwater caves | publisher = NSS | work = Geo2 Committee on Long and Deep Caves | url = http://www.caverbob.com/uwcaves.htm | date = {{Date|2017-03-21|mdy}} | accessdate = {{Date|2017-05-26|mdy}} }}</ref> Bao gồm các hang khô kết nối làm với ''Sistema Sac Actun'' với chiều dài 347,7 km (216,1 dặm) là hang động dài nhất ở Mexico và là hang động dài thứ hai thế giới.<ref name="Gulden2">{{citechú thích web | author = Bob Gulden | title = Worlds longest caves | publisher = NSS | work = Geo2 Committee on Long and Deep Caves | url = http://www.caverbob.com/wlong.htm | date = {{Date|2016-11-28|mdy}} | accessdate = {{Date|2017-05-26|mdy}}}}</ref>
==Di vật Thượng Thời đại đồ đá cũ ==
Vào tháng 3 năm 2008, ba thành viên của nhóm ''Proyecto Espeleológico de Tulum'' và đội thám hiểm ''Các nhà thám hiểm dưới nước toàn cầu'', Alex Alvarez, Franco Attolini và Alberto Nava đã khám phá một phần của Sistema Aktun Hu được biết đến như ''hố Hoyo Negro''<ref name="cindaqnewsletter_dec2010">{{cite journal |title=Cave Archeology of Early Americans | publisher=El Centro Investigador del Sistema Aquífero de Quintana Roo |journal=News from the Field. Winter 2011(pg 6) |url=http://www.cindaq.org/articulos/cindaqnewsletter_final.pdf|date=December 2010 |accessdate={{Date|2013-10-10|mdy}}}}</ref><ref name="NatGeoBlog2011">{{cite journal |author=Fabio Esteban Amador |title=Skull in Underwater Cave May Be Earliest Trace of First Americans | publisher=National Geographic |journal=NatGeo News Watch |url=http://newswatch.nationalgeographic.com/2011/02/18/skull_in_mexico_cave_may_be_oldest_american_found/ |date={{Date|2011-02-18|mdy}} |accessdate={{Date|2011-02-19|mdy}}}}</ref> Ở độ sâu 57 mét (187 ft), thợ lặn tìm thấy xác của một con [[mastodon]] cũng như ở độ sâu 43 m (141 ft) có một cái sọ người có thể là bằng chứng lâu đời nhất về nơi ở của con người trong khu vực này cho đến nay. <ref name="NatGeoBlog2011" /> Các xương bổ sung được lắp dựng lên và bộ xương được xác định sau đó là của một cô gái thiếu niên được gọi là [[Naia (bộ xương)|Naia]].<ref name="NatGeo14">{{citechú newsthích báo |url=http://news.nationalgeographic.com/news/2014/05/140515-skeleton-ice-age-mexico-cave-hoyo-negro-archaeology/ |title=Most Complete Ice Age Skeleton Helps Solve Mystery of First Americans |first=Glen |last=Hodges |newspaper=National Geographic |date =2014-05- ngày 14 tháng 5 năm 2014}}</ref>
==Tham khảo==
[[Thể loại:Hang động México]]
[[Thể loại:Lịch sử tự nhiên Quintana Roo]]
[[Thể loại:Di chỉ khảo cổ]]
| 