Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tôn giáo Đại Việt thời Lý”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
|||
Dòng 9:
==Phật giáo==
=== Phát triển ===
[[Phật giáo]] được truyền vào từ thời [[Bắc thuộc]], vẫn đóng vai trò ảnh hưởng lớn hơn cả. Kế tục từ thời [[nhà Đinh|Đinh]] – [[nhà Tiền Lê|Lê]], nhiều nhà sư tham gia tích cực vào việc triều chính. Sau khi lên ngôi, [[Lý Công Uẩn]] cho xây dựng nhiều chùa, phát hàng ngàn lạng vàng thuê thợ đúc chuông đặt trong các chùa.
Hàng 20 ⟶ 21:
Nối tiếp ý tưởng của cha ông, [[Lý Thánh Tông]] đã có ý định sáng lập ra phái Thiền Đảo Đường với nhiều nét của phương Nam, nhưng không thành. Dần dần hình thành sự hòa hợp giữa Phật giáo và Nho giáo<ref name="thq259">Trương Hữu Quýnh, Đinh Xuân Lâm, Lê Mậu Hãn, sách đã dẫn, tr 259</ref>.
=== Ảnh hưởng đầu thời Lý ===
So sánh ảnh hưởng của Phật giáo tới chính trị thời Lý với các thời kỳ mới giành lại độc lập như Ngô – Đinh - Tiền Lê, Hoàng Xuân Hãn cho rằng có sự khác biệt. Trước thời Lý, các vua xuất thân đều từ võ biền, ít kiến thức nên phải nhờ nhiều vào vai trò của các nhà sư trong mưu lược chính trị, điển hình như sư Khuông Việt nhà Đinh hay sư Vạn Hạnh nhà Tiền Lê. Sang thời Lý, các vua có học vấn cao hơn và triều thần cũng có nhiều người uyên bác hơn, do đó các nhà sư không còn ảnh hưởng chính trị như trước mà chỉ đóng vai trò giáo hóa hoặc giảng kinh<ref>Hoàng Xuân Hãn, sách đã dẫn, tr 418</ref>.
Tuy ảnh hưởng tới chính trị không nhiều nhưng vai trò giáo hóa tư tưởng của đạo Phật khá sâu sắc. Điều đó thể hiện ở phong tục, luật pháp thuần hậu hơn so với trước. Các vua Đinh - Tiền Lê ưa dùng hình phạt nặng, cực hình tàn nhẫn, sang thời Lý các vua dùng pháp luật khoan dung hơn: Lý Thái Tông tha Nùng Trí Cao và những người em từng có ý định tranh ngôi, Lý Thánh Tông tha vua Chiêm là Chế Củ và quan tâm cả tới tù nhân bị đói rét… Những việc làm đó không bị xem là sự giả dối về chính trị mà được coi là biểu hiện của lòng từ bi do ảnh hưởng từ đạo Phật<ref>Hoàng Xuân Hãn, sách đã dẫn, tr 423</ref>.
Trong phạm vi tín ngưỡng và kỹ thuật, các vị cao tăng vẫn rất được xem trọng. Vua và thái hậu thường mời các vị sư có tiếng vào trụ trì trong thành nội để giảng kinh như Viên Chiếu, Mãn Giác, Huệ Sinh, Chân Không, Giác Hải, Thông Biện, Không Lộ… Không chỉ giảng đạo, họ còn có khả năng chữa bệnh như Không Lộ, Đạo Tuệ, Nguyệt Học… Họ được vua, hoàng tộc và các quan văn võ xem trọng như bậc thầy<ref>Hoàng Xuân Hãn, sách đã dẫn, tr 418-419</ref>.
=== Ảnh hưởng cuối thời Lý ===
Từ thời Lý Thần Tông, các vua thường qua đời sớm, vua lên thay còn nhỏ, thái hậu buông rèm chấp chính. Sự sùng đạo Phật từ lúc này bị xem là trở thành mối dị đoan, bắt nhịp với đạo Giáo và tín ngưỡng cổ truyền<ref>Hoàng Xuân Hãn, sách đã dẫn, tr 420</ref>.
Tuy những mối dị đoan không làm ảnh hưởng tới chính trị, nhưng đủ làm bằng chứng về nhân tâm rối loạn, nhà chức trách bỏ phí thời gian vào việc hão huyền, việc thưởng phạt trong triều đình căn cứ vào những điều không chính đáng<ref>Hoàng Xuân Hãn, sách đã dẫn, tr 421</ref>.
== Nho giáo và Đạo giáo ==
| |||