Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Yên Dũng”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Dòng 35:
==Lịch sử==
Sách [[Đại Nam nhất thống chí]] cho biết vào [[nhà Trần|thời Trần]], huyện có tên là [[Cổ Dũng]] – lỵ sở đóng tại làng Cổ Dũng nằm ở phía nam. Thời [[nhà Minh|thuộc Minh]], huyện bị chia đôi: phía nam [[Nham Biền]], vẫn giữ tên Cổ Dũng, lỵ sở như cũ (nay là xóm Huyện, xã Tiến Dũng) còn phía bắc Nham Biền gọi là huyện [[Yên Ninh]], lỵ sở đặt tại Nội Hoàng (nay là xóm Huyện, thôn Chiền). Năm [[1419]], huyện Yên Ninh bị gộp vào Phượng Sơn, Long Nhỡn để thành huyện mới [[Phượng Nhỡn]].
Khi đất nước được giải phóng, dưới [[nhà Hậu Lê|thời Lê]], phần đất thuộc Yên Ninh cũ mới trở lại cùng huyện Cổ Dũng tạo ra huyện Yên Dũng, có 88 xã trại, lỵ sở đặt tại [[Như Thiết]], sau đó chuyển tới [[Sen Hồ]].
Huyện Yên Dũng vào thời Lê – Nguyễn thuộc phủ Lạng Giang trấn [[Kinh Bắc]], giáp giới với [[Yên Thế]], [[Yên Việt]], [[Bảo Lộc]], Phượng Nhỡn, [[Quế Dương]]. Cuối [[thế kỷ 19]], Yên Dũng có 11 tổng (Ngọc Cục, Tự Lạn, Thiết Sơn, Dĩnh Sơn, Mật Ninh, Hoàng Mai, Mỹ Cầu, Phúc Tằng, Tư Mai, Cổ Dũng) với 80 xã phường.
Dưới thời [[Đông Dương thuộc Pháp|Pháp thuộc]], sau khi lập tỉnh Bắc Giang (10-1895) Yên Dũng có các thay đổi sau:
– Tổng [[Ngọc Cục]] chuyển sang huyện Yên Thế. Năm tổng Đa Mai, Thiết Sơn, Mật Ninh, Dĩnh Sơn, Tự Lạn chuyển sang huyện Việt Yên. Tổng Phúc Tằng chia làm hai tổng Phúc Long và Phấn Sơn.
– Tổng [[Quang Biểu]], [[Hương Tảo]] từ [[Việt Yên]] chuyển sang huyện Yên Dũng.
Các đơn vị hành chính trên tồn tại được khoảng 20 năm (1895-1914). Tiếp đó lại thay đổi như dưới đây:
– Các xã Phúc Tằng, Điêu Liễn, Phúc Long, Thượng Phúc, Hùng Lãm chuyển sang tổng Hoàng Mai. Phường Á Lữ đưa sang tổng Thọ Xương huyện Phất Lộc. Xã Chuế Dương về tổng Quế Nham huyện Yên Thế. Xã Mỏ Thổ nhập vào tổng Thiết Sơn. Phường Tam Kỳ sang tổng Trí Yên, huyện Phượng Nhỡn.
– Lỵ sở của Yên Dũng vẫn đóng ở Sen Hồ.
Đến năm [[1924]], huyện Yên Dũng lại bị xáo trộn lớn:
– Tổng Mỹ Cầu cùng Đa Mai nhập vào phủ Lạng Giang. Ba tổng Phúc Long, Hoàng Mai, Quang Biểu chuyển về Việt Yên.
– Bốn tổng Phấn Sơn, Tư Mai, Cổ Dũng, Hương Tảo ở lại huyện Yên Dũng với 32 xã, huyện lỵ chuyển về phố Chợ Neo thuộc tổng Tư Mai.
[[Cách mạng tháng Tám|Cách mạng tháng 8-1945]] thành công, các tổng của Yên Dũng đổi thành liên xã hoặc xã mang tên mới. Trong khi cuộc kháng chiến chống Pháp đang diễn ra ác liệt, Tỉnh ủy Bắc Giang xét thấy sự cần thiết trong việc chỉ đạo thống nhất giữa khu du kích nam Lạng Giang với căn cứ du kích Yên Dũng, được Liên khu ủy Việt Bắc chấp thuận, ngày 6-9-1952 đã ra Quyết nghị số 06/NQBB/BG sáp nhập 5 xã thuộc nam Lạng Giang (Tân Dân, Trí Yên, Thái Sơn, Dĩnh Kế, Lan Mẫu) và 2 xã thuộc nam Lục Ngạn (Bắc Lũng, Yên Sơn) vào huyện Yên Dũng. Cùng thời gian đó, 2 xã Chí Minh, Tân Mỹ trở lại huyện nhà, đưa huyện Yên Dũng từ 9 xã ở tả ngạn sông Thương lên tới 16 xã ở cả hữu ngạn. Đến tháng 6-1956, 16 xã kể trên chia thành 25 xã như sau:
– 8 xã không đổi tên, không chia tách: Lan Mẫu, Yên Sơn, Bắc Lũng, Quang Trung, Yên Lư, Thái Sơn, Tân Mỹ, Chí Minh.
– 8 xã chia thành 17 xã, đổi tên: Phấn Dũng (Đồng Sơn, Tân Liễu), Mỹ Nội (Nội Hoàng, Tiền Phong), Đồng Tiến (Dũng Tiến, Đại Đồng), Đức Giang (Tiến Dũng, Đức Sơn), Đồng Việt (Đồng Việt, Việt Tiến), Trí Yên (Trí Yên, Hồng Phong), Tân Dân (An Đào Tràng, Tam Sơn, Xuân Phú), Dĩnh Kế (Hùng Tiến, Tân Tiến).
Ngày 21-1-1957, Thủ tướng Chính phủ ra Nghị định số 24-TTg trả lại 2 xã Yên Sơn, Bắc Lũng cho huyện Lục Nam mới thành lập. Ngày 17-5-1958, Bộ Nội vụ ra Quyết định số 172 chia Lan Mẫu thành 3 xã (Lan Mẫu, Đại Lâm, Lão Hộ), xã Hùng Tiến thành 2 xã (Dĩnh Kế, Dĩnh Trì), xã Quang Trung thành 2 xã (Quang Trung, Nham Sơn) và xã Thái Sơn thành 2 xã (Thái Sơn, Thái Đào) nâng Yên Dũng lên 28 xã. Ngày 27-2-1961, Thủ tướng Chính phủ lại ra Quyết định số 33/CP chuyển các xã Dĩnh Kế, Dĩnh Trì, Thái Đào, Đại Lâm về huyện Lạng Giang quản lý và chuyển xã Lan Mẫu về huyện Lục Nam quản lý. Từ đó, huyện Yên Dũng có 23 xã: Cảnh Thụy, Đồng Phúc, Đồng Sơn, Đồng Việt, Đức Giang, Hương Gián, Lãng Sơn, Lão Hộ, Nham Sơn, Nội Hoàng, Quỳnh Sơn, Song Khê, Tân An, Tân Liễu, Tân Mỹ, Tân Tiến, Thắng Cương, Tiến Dũng, Tiền Phong, Trí Yên, Tư Mại, Xuân Phú, Yên Lư.
Ngày 29-8-1994, thành lập thị trấn Neo - thị trấn huyện lị huyện Yên Dũng - trên cơ sở 3 thôn Tân An của xã Cảnh Thụy, thôn Phấn Lôi của xã Nham Sơn và thôn Bến Đám của xã Tân Liễu.
| |||