Khác biệt giữa bản sửa đổi của “A-đề-sa”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Xqbot (thảo luận | đóng góp)
n robot Thay: bg:Атиша Дипанкара Шриджняна; sửa cách trình bày
Cheers!-bot (thảo luận | đóng góp)
n Robot: Sửa đổi hướng
Dòng 1:
{{Phật giáo Tây Tạng}}
[[Tập tin: Atisha.gif|nhỏ|trái|A-đề-sa, cũng gọi là Nhiên Đăng Cát Tường Trí]]
'''A-đề-sa''' (zh. 阿提沙, sa. ''atīśa'', ''atiśa'') là cách đọc theo âm [[Từ Hán-Việt|Hán-Việt]], dịch ý là "Người xuất chúng, xuất sắc", cũng được gọi là '''Nhiên Đăng Cát Tường Trí''' (zh. 燃燈吉祥智, sa. ''dīpaṅkaraśrījñāna'', bo. ''jo bo rje dpal ldan a ti sha'' ཇོ་བོ་རྗེ་དཔལ་ལྡན་ཨ་ཏི་ཤ་). Là một Đại sư người Đông Ấn ([[982]]-[[1054]]), đã đóng góp rất nhiều trong việc truyền [[Phật giáo]] sang [[Tây Tạng]]. Sư chuyên nghiên cứu các phương pháp phát triển [[Bồ-đề tâm]] (sa. ''bodhicitta''). Là Tổ của dòng Ma-kiệt-đa (sa. ''magadha'') và thuyết sư tại đại học [[Siêu Giới]] (sa. ''vikramaśīla''), Sư được mời qua Tây Tạng và sống ở đó 12 năm cuối đời mình. Sư là người sáng lập trường phái [[Ca-đương phái|Ca-đương]] (zh. 迦當派, bo. ''bka' gdams pa'' བཀའ་གདམས་པ་), gây ảnh hưởng rất lớn cho nền [[Phật giáo Tây Tạng]], nhất là dòng [[Cách-lỗ phái|Cách-lỗ]] (bo. ''gelugpa'' དགེ་ལུགས་པ་) của [[Tông-khách-ba]] (bo. ''tsong-kha-pa''). Đệ tử quan trọng nhất của Sư là Lạc-mẫu-đông (hoặc Đông-đốn, bo. ''`brom ston'' འབྲོམ་སྟོན་, [[1003]]-[[1064]]).
 
[[Thế kỷ 10|Thế kỉ thứ 10]] được xem là thời đại truyền pháp lần thứ hai từ [[Ấn Độ]] qua Tây Tạng, thông qua vương triều miền Tây. Ban đầu nhà vua cử sứ giả qua Ấn Độ thỉnh kinh, như dịch giả Lâm-thân Tang-pha (bo. ''rinchen sangpo'' རིན་ཆེན་བཟང་པོ་). Về sau nhà vua mời hẳn một Luận sư Ấn Độ và người đó là A-đề-sa. Năm [[1042]], Sư bước chân vào đất Tây Tạng, sống ở Netang và bắt đầu giáo hoá.
 
Trong tác phẩm ''[[Bồ-đề đạo đăng luận|Bồ-đề đạo đăng]]'' (sa. ''bodhipathapradīpa''), Sư trình bày toàn cảnh giáo pháp Đại thừa và chia hành giả theo ba căn cơ khác nhau: