Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Toscana”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 1:
{{Infobox Region of Italy
| name = Toscana
|official_name Italian_name = Toscana
| region_coa = Coat of arms of Tuscany.svg
|Italian_name = Toscana
|region_coa coa_size = Coat of arms of Tuscany.svg= 60px
|coa_size map = Tuscany in Italy.svg
|map flag = ItalyFlag Regionsof Tuscany Map.pngsvg
|flag flag_link = Flag of Tuscany.svg
|flag_link capital = Firenze
|capital area = Florence22990,18
|area area_source = 22990
|area_source area_percent = 7,6
|area_rank population = 5th3749430
|area_percent pop_percent = 7.6,2
|population pop_ref = 3701243
|pop_rank pop_date = 9th2015
|pop_percent citizenship_it = 6.290%
| citizenship_ref = <ref>{{cite web| url=http://demo.istat.it/str2007/query.php?lingua=ita&Rip=S3&Reg=R09&Pro=P000&Com=&paese=A9999&submit=Tavola| title=Statistiche demografiche ISTAT| accessdate=10 March 2010}}</ref>
|pop_ref =
| citizenship_ro = 2,22%
|pop_date = ngày 30 tháng 9 năm 2008 |provinces =
| citizenship_al = 1,87%
|GDP = 99.1
| citizenship_chn = 1,16%
|GDP_year = 2006
|GDP_percent provinces =
| GDP = 106,1<ref>{{cite web| url=http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&init=1&language=en&pcode=tgs00003&plugin=1 |title=Eurostat - Tables, Graphs and Maps Interface (TGM) table |publisher=Epp.eurostat.ec.europa.eu |date=2012-04-02 |accessdate=2012-11-07}}</ref>
|Website = [http://www.regione.toscana.it/ www.regione.toscana.it]
|leader_title GDP_year = 2008
|leader GDP_percent = [[Claudio Martini]]
| GDP_per_capita = 28500<ref name="GDP">{{cite web|url=http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=STAT/11/28&type=HTML|title=European Commission - PRESS RELEASES - Press release - Regional GDP per inhabitant in 2008 GDP per inhabitant ranged from 28% of the EU27 average in Severozapaden in Bulgaria to 343% in Inner London|publisher=}}</ref>
|leader_party = [[Partito Democratico|Đảng Dân chủ]]
|ruling_party1 GDP_cap_year = 2008
| Website = {{URL|www.regione.toscana.it}}
|ruling_party2 =
|NUTS leader_title = ITC
| leader = [[Enrico Rossi (politician)|Enrico Rossi]]
|iso region =
| leader_party = [[Article 1 – Democratic and Progressive Movement|MDP]]
| ruling_party1 =
| ruling_party2 =
| NUTS = ITE
| iso region =
}}
'''Toscana''' ({{IPA-it|toˈskaːna|pron}}) là một [[vùng của Ý|vùng]] ở [[Trung Ý]] với diện tích chừng {{convert|23000|km2|sqmi|abbr=off}} và dân số khoảng 3,8 triệu người (2013). Thủ phủ vùng là [[Firenze]] (''Florence'' trong [[tiếng Pháp]]).
'''Toscana''' ({{lang-it|Toscana}}) một [[vùng hành chính (Ý)|vùng]] của [[Ý]]. Thủ phủ là [[Florence]]. Có 6 địa danh được liệt kê vào [[di sản thế giới]] [[Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hiệp Quốc|UNESCO]]: trung tâm lịch sử [[Florence]] (1982), trung tâm lịch sử [[Siena]] (1995), quảng trường [[Giáo đường Pisa]] (1987), trung tâm lịch sử [[San Gimignano]] (1990), trung tâm lịch sử [[Pienza]] (1996) và [[Val d'Orcia]] (2004).
 
Toscana nổi tiếng với phong cảnh xinh đẹp, truyền thống văn hóa, lịch sử và di sản nghệ thuật. Nơi đây được xem là cái nôi của sự [[Phục Hưng Ý]]<ref>Burke, P., ''The European Renaissance: Centre and Peripheries'' (1998)</ref> và là quê nhà của nhiều dân vật ảnh hưởng trong nghệ thuật và khoa học, đi kèm với những bảo tàng nổi tiếng như [[Uffizi]] và [[Palazzo Pitti]]. Toscana còn được biết đến nhờ [[rượu vang]], như [[Chianti]], [[Vino Nobile di Montepulciano]], [[Morellino di Scansano]] và [[Brunello di Montalcino]].
== Văn hoá ==
=== Ẩm thực ===
[[File:Salumi e vino lucchese.JPG|thumb|right|235px|Đồ ăn Toscana: Các loại vang và pho mát khác nhau, cùng với các loại salami và thịt nguội]]
Tính đơn giản là đặc điểm chính của [[Ẩm thực Ý|Ẩm thực Toscana]]. [[Legume]], bánh mì, pho mát, các loại rau, nấm và hoa quả tươi được sử dụng. [[Dầu ô liu]] được làm từ ô liu Moraiolo, [[Leccino]] và Frantoiano. [[Nấm cục]] trắng từ [[San Miniato]] xuất hiện vào tháng 10 và 11. Thịt bò chất lượng tốt nhất đến từ [[thung lũng Chiana]], đặc biệt là bánh mì được biết đến là bánh mì [[Chianina]] được sử dụng cho [[bít tết Florentine]]. [[Thịt lợn]] cũng được sản xuất.<ref>Piras, 221-239.{{Clarify|date=January 2010}}</ref>
 
Toscana là một vùng du lịch trứ tiếng ở cả trong và ngoài nước [[Ý]], với các điểm du lịch chính theo số khách năm 2014 là [[Firenze]], [[Pisa]], [[Montecatini Terme]], [[Castiglione della Pescaia]] và [[Grosseto]].<ref name="ilgiunco.net">{{cite web|url=http://www.ilgiunco.net/2015/10/08/la-maremma-regina-del-turismo-solo-le-citta-darte-la-superano-castiglione-presenze-record/|title=La Maremma regina del turismo. Solo le città d'arte la superano. Castiglione presenze record|date=8 October 2015|publisher=}}</ref> Làng [[Castiglione della Pescaia]] là điểm du lịch ven biển được thăm quan nhiều nhất.<ref name="ilgiunco.net"/> Ngoài những nơi trên, [[Siena]], [[Lucca]], vùng [[Chianti]], [[Versilia]] và [[Val d'Orcia]] cũng vang danh toàn cầu và nổi tiếng toàn giới du lịch.
Rượu vang là sản phẩm nổi tiếng và phổ biến của Toscana. [[Chianti]] là loại vang nổi tiếng nhất thế giới ở đây.
 
Bảy địa điểm ở Toscana được xác định là [[di sản thế giới]]: [[trung tâm lịch sử Firenze]] (công nhân năm 1982); [[Piazza dei Miracoli|quảng trường nhà thờ chính tòa Pisa]] (1987); trung tâm lịch sử [[San Gimignano]] (1990); trung tâm lịch sử [[Siena]] (1995); trung tâm lịch sử [[Pienza]] (1996); [[Val d'Orcia]] (2004); và [[Các dinh thự Medici|Các dinh thự và khu vườn Medici]] (2013). Toscana có hơn 120 khu bảo tồn thiên nhiều. Năm 2012, Firenze là thành phố được viếng thăm nhiều thứ 89 thế giới, với trên 1,834 triệu khách du lịch.<ref>{{cite web| url=http://blog.euromonitor.com/2014/01/euromonitor-internationals-top-city-destinations-ranking.html| last1=Bremner| first1=Caroline| last2=Grant| first2=Michelle| date=27 January 2014| accessdate=6 July 2014| title=Top 100 City Destinations Ranking| publisher=Euromonitor International}}</ref>
=== Các trung tâm nghệ thuật chính ===
[[File:Palazzo della Fraternita dei Laici.JPG|thumb|200px|[[Arezzo]]]]
[[File:Firenze - veduta da piazzale Michelangelo.jpg|thumb|200px|[[Florence]]]]
[[File:Cathedral and Campanary - Pisa 2014 (2).JPG|thumb|200px|[[Pisa]]]]
[[File:Duomo Prato 01.jpg|thumb|200px|[[Prato]]]]
[[File:03 Palazzo Pubblico Torre del Mangia Siena.jpg|thumb|200px|[[Siena]]]]
[[File:Palazzo Aldobrandeschi (Grosseto).jpg|thumb|200px|[[Grosseto]]]]
[[File:Tuscany - San Gimignano (5782967779).jpg|thumb|200px|[[San Gimignano]]]]
 
== Địa ==
Ở [[Arezzo (tỉnh)|tỉnh Arezzo]]:
[[File:Toscana Thornthwaite.png|thumb|right|200px|Khí hậu Toscana theo [[Khí hậu#Thornthwaite|phân loại khí hậu Thornthwaite]]
{{columns
|col1=
{{Legend2|#1e90ff|A:&nbsp;Im&nbsp;>&nbsp;100}}
{{Legend2|#87cefa|B:&nbsp;80&nbsp;<&nbsp;Im&nbsp;<&nbsp;100}}
{{Legend2|#d3d3d3|B<sub>1</sub>-B<sub>2</sub>:&nbsp;20&nbsp;<&nbsp;Im&nbsp;<&nbsp;80}}
|col2 =
{{Legend2|#d2b48c|C<sub>2</sub>:&nbsp;0&nbsp;<&nbsp;Im&nbsp;<&nbsp;20}}
{{Legend2|#ff7f50|C<sub>1</sub>:&nbsp;−33,3&nbsp;<&nbsp;Im&nbsp;<&nbsp;0}}
{{Legend2|#b22222|D:&nbsp;Im&nbsp;<&nbsp;−33,3}}
}}]]
 
Có dáng na ná hình tam giác, Toscana tiếp giáp với [[Liguria]] về phía tây bắc, [[Emilia-Romagna]] về phía bắc, [[Marche]] về phía đông bắc, [[Umbria]] và phía đông [[Lazio]] và phía đông nam.
* [[Arezzo]]
* [[Castiglion Fiorentino]]
* [[Cortona]]
* [[Lucignano]]
* [[Poppi]]
* [[Sansepolcro]]
 
Toscana có đường bờ biển với [[biển Liguria]] và [[biển Tyrrhenia]], và có một quần đảo là [[quần đảo Toscana]]. Vùng có diện tích chừng {{convert|22993|km2|sqmi}}. Được vây quanh và băng ngang bởi một số dãy núi, với ít đồng bằng, địa hình Toscana chủ yếu là đồi núi. Vùng đồi (diện tích {{convert|15292|km2|sqmi}}) chiếm gần 2/3 (66,5%) tổng diện tích Toscana, cộng với vùng núi (rộng {{convert|5770|km2|sqmi}}) chiếm 25% nữa. Đồng bằng chỉ chiếm 8,4% tổng diện tích {{mdash}}{{convert|1930|km2|sqmi}}{{mdash}}chủ yếu quanh thung lũng [[sông Arno]]. Nhiều thành phố của Toscana nằm dọc sông Arno, gồm thủ phủ [[Firenze]], [[Empoli]] và [[Pisa]].
Ở [[Florence|tỉnh Florence]]:
 
Khí hậu dịu ở khu vực ven biển, còn ở vùng nội địa thì nhiều mưa và thường có chênh lệch nhiệt độ đáng kể giữa mùa hè và đông,<ref name="ite1geo">{{cite web| url = http://circa.europa.eu/irc/dsis/regportraits/info/data/en/ite1_geo.htm | title = TOSCANA - Geography and history | accessdate = 9 March 2011}} Text finalised in March 2004 - Eurostat.</ref> mang đến cho vùng này chu kỳ rã đông làm giàu đất liên tục, giúp nó một thời là "rổ bánh mì" của [[Cộng hòa La Mã|La Mã cổ đại]].<ref>[[Military Channel]] ([[Discovery Network]]) documentary series ''Rome: Power and Glory'', episode "The Grasp of an Empire", copyright unknown, rebroadcast 11-12:00 hrs EDST, 2009-06-29.</ref>
* [[Florence]]
* [[Fiesole]]
* [[Certaldo]]
 
<gallery mode="packed" heights=130>
Ở [[Grosseto (tỉnh)|tỉnh Grosseto]]:
File:Sunflowers in bloom - Maremma Toscana - Italy - 25 June 2005.jpg|Đồng hướng dương ở [[Maremma]]
File:Tuscany landscape west of Siena.jpg|Khung cảnh gần [[Siena]]
File:Flickr - lo.tangelini - En vigilia.jpg|Cảnh quan đồi thoãi gần [[Val d'Orcia]]
File:Campagna empolese.jpg|Ruộng nho ở Toscana
File:Tuscany (34445300666).jpg|Thung lũng ở Toscana
</gallery>
 
== Dân cư ==
* [[Grosseto]]
{{Historical populations
* [[Massa Marittima]]
| type =
* [[Orbetello]]
| footnote = Source: [[Istituto Nazionale di Statistica|ISTAT]] 2011
* [[Pitigliano]]
|1861 |1920000
* [[Roselle, Italy|Roselle]]
|1871 |2124000
* [[Sorano]]
|1881 |2187000
* [[Sovana]]
|1901 |2503000
|1911 |2670000
|1921 |2810000
|1931 |2914000
|1936 |2978000
|1951 |3159000
|1961 |3286000
|1971 |3473000
|1981 |3581000
|1991 |3530000
|2001 |3498000
|2011 |3750000
|2017 |3742437
}}
 
Mật độ dân cư Toscana ({{convert|161|PD/km2}} năm 2008) thấp hơn trung bình toàn quốc ({{convert|198.8|PD/km2|abbr=on|disp=or}}). Đây là mật độ dân thấp ở các tỉnh Arezzo, Siena, và nhất là Grosseto ({{convert|50|PD/km2|abbr=on|disp=or}}). Mật độ dân cư cao nhất ở Prato ({{convert|675|PD/km2|abbr=on|disp=or}}), theo sau là Pistoia, Livorno, Firenze và Lucca. Về thành phố, đông đúc nhất là Firenze (trên {{convert|3500|PD/km2|abbr=on|disp=or}}), rồi Livorno, Prato, Viareggio, Forte dei Marmi và Montecatini Terme (tất cả đều có mật độ trên {{convert|1000|PD/km2|abbr=on|disp=or}}). Sự phân bố này bắt nguồn từ lịch sử-văn hóa, và, gần đây hơn, từ trình độ kinh tế trong vùng.<ref name="ite1geo" />
Ở [[Livorno (tỉnh)|tỉnh Livorno]]:
 
Theo đó, vùng thưa dân nhất thì hoạt động kinh tế chính là nông nghiệp kết.<ref name="ite1geo" />
* [[Campiglia Marittima]]
* [[Livorno]]
* [[Bibbona]]
* [[Bolgheri]]
* [[Piombino]]
* [[Populonia]]
* [[Suvereto]]
 
[[Người Ý]] chiếm 93% tổng dân số. Từ thập niên 1980, vùng này đã thu hút những làn sóng người nhập cư, nhất là từ [[Trung Quốc]]. Cũng có những cộng đồng người Anh và người Mỹ ở đây. {{As of|2008}}, ISTAT ước tính có 275.149 người nhập cư sinh ra ở ngoại quốc sống tại Toscana, tức 7% dân số.
Ở [[Lucca (tỉnh)|tỉnh Lucca]]:
 
== Hành chính ==
* [[Barga]]
Toscana được chia làm chín tỉnh và một thành phố trung tâm:
* [[Castelnuovo di Garfagnana]]
* [[Castiglione di Garfagnana]]
* [[Lucca]]
* [[Pietrasanta]]
* [[Villa Basilica]]
 
{{Image label begin|image=Tuscany Provinces Blank.png|width=250|float=none}}
Ở [[Massa-Carrara (tỉnh)|Massa<br />Carrara]]:
{{Image label small|x=0.58|y=0.35|scale=250|text=[[Thành phố trung tâm Firenze|Firenze]]}}
 
{{Image label small|x=0.77|y=0.45|scale=250|text=[[Arezzo (tỉnh)|Arezzo]]}}
* [[Massa-Carrara (tỉnh)|Massa và Carrara]]
{{Image label small|x=0.55|y=0.85|scale=250|text=[[Grosseto (tỉnh)|Grosseto]]}}
* [[Pontremoli]]
{{Image label small|x=0.65|y=0.65|scale=250|text=[[Siena (tỉnh)|Siena]]}}
* [[Fivizzano]]
{{Image label small|x=0.3|y=0.65|scale=250|text=[[Livorno (tỉnh)|Livorno]]}}
+ [[Fosdinovo]]
{{Image label small|x=0.4|y=0.5|scale=250|text=[[Pisa (tỉnh)|Pisa]]}}
 
{{Image label small|x=0.27|y=0.22|scale=250|text=[[Lucca (tỉnh)|Lucca]]}}
Ở [[Pisa (tỉnh)|tỉnh Pisa]]:
{{Image label small|x=0.45|y=0.27|scale=250|text=[[Pistoia (tỉnh)|Pistoia]]}}
 
{{Image label small|x=0.53|y=0.25|scale=250|text=[[Prato (tỉnh)|Prato]]}}
* [[Pisa]]
{{Image label small|x=0.1|y=0.1|scale=250|text=[[Massa-Carrara (tỉnh)|Massa-<br />Carrara]]}}
* [[San Miniato]]
* [[Volterra]]
* [[Vicopisano]]
 
ở [[Prato (tỉnh)|tỉnh Prato]]:
 
* [[Carmignano]]
* [[Poggio a Caiano]]
* [[Prato]]
 
Ở [[Pistoia (tỉnh)|tỉnh Pistoia]]:
 
* [[Pescia]]
* [[Pistoia]]
 
Ở [[Siena (tỉnh)|tỉnh Siena]]:
 
* [[Colle di Val d'Elsa]]
* [[Pienza]]
* [[Montepulciano]]
* [[Montalcino]]
* [[San Gimignano]]
* [[Siena]]
 
== Phân chia hành chính ==
Vùng này có diện tích 22.990 [[km²]], dân số thời điểm năm [[2008]] là 3,7 người. Vùng này có 10 tỉnh:
 
{{Image label begin|image=Tuscany Provinces Blank.png|width={{{width|250}}}|float={{{float|none}}}}}
{{Image label small|x=0.58|y=0.35|scale={{{width|250}}}|text=[[Firenze (tỉnh)|Firenze]]}}
{{Image label small|x=0.77|y=0.45|scale={{{width|250}}}|text=[[Arezzo (tỉnh)|Arezzo]]}}
{{Image label small|x=0.55|y=0.85|scale={{{width|250}}}|text=[[Grosseto (tỉnh)|Grosseto]]}}
{{Image label small|x=0.65|y=0.65|scale={{{width|250}}}|text=[[Siena (tỉnh)|Siena]]}}
{{Image label small|x=0.3|y=0.65|scale={{{width|250}}}|text=[[Livorno (tỉnh)|Livorno]]}}
{{Image label small|x=0.4|y=0.5|scale={{{width|250}}}|text=[[Pisa (tỉnh)|Pisa]]}}
{{Image label small|x=0.27|y=0.22|scale={{{width|250}}}|text=[[Lucca (tỉnh)|Lucca]]}}
{{Image label small|x=0.40|y=0.28|scale={{{width|250}}}|text=[[Pistoia (tỉnh)|Pistoia]]}}
{{Image label small|x=0.50|y=0.24|scale={{{width|250}}}|text=[[Prato (tỉnh)|Prato]]}}
{{Image label small|x=0.1|y=0.1|scale={{{width|250}}}|text=[[Massa-Carrara (tỉnh)|Massa<br />Carrara]]}}
{{Image label end}}
 
{| class="prettytablewikitable centeredsortable"
! style="background:#CCCCFF"|Tỉnh
! style="background:#CCCCFF"|Diện tích (km²)
! style="background:#CCCCFF"|Dân số
! style="background:#CCCCFF"|Mật độ (người/km²)
|-
! Tỉnh
| [[arezzo (tỉnh)|tỉnh Arezzo]]
! Diện tích (km²)
| 3,232
! Dân số
| 345,547
! Mật độ (người/km²)
| 106.9
|-
| [[firenzeArezzo (tỉnh)|tỉnhTỉnh FlorenceArezzo]]
| 3,514.232
| 983,073345.547
|106,9
| 279.8
|-
| [[Thành phố trung tâm Firenze]]
| [[grosseto (tỉnh)|tỉnh Grosseto]]
| 4,5043.514
| 225,142983.073
| 50.0279,8
|-
| [[livornoGrosseto (tỉnh)|tỉnhTỉnh LivornoGrosseto]]
| 1,2184.504
| 225.142
| 50,0
|-
| [[Livorno (tỉnh)|Tỉnh Livorno]]
| 1.218
| 340.387
| 279.5,4
|-
| [[luccaLucca (tỉnh)|tỉnhTỉnh Lucca]]
| 1,.773
| 389,.495
| 219.,7
|-
| [[massaMassa-Carrara (tỉnh)|tỉnhTỉnh Massa-Carrara]]
| 1,.157
| 203.449
| 175.,8
|-
| [[pisaPisa (tỉnh)|tỉnhTỉnh Pisa]]
| 2,.448
| 409,.251
| 167.,2
|-
| [[pistoiaPistoia (tỉnh)|tỉnhTỉnh Pistoia]]
| 965
| 289,.886
| 300.,4
|-
| [[pratoPrato (tỉnh)|tỉnhTỉnh Prato]]
| 365
| 246,.307
| 674.,8
|-
| [[siena (tỉnh)|tỉnh Siena]]
| 3,281
| 268,706
| 81.9
|-
| [[Siena (tỉnh)|Tỉnh Siena]]
| 3.821
| 268.706
| 81,9
|}
 
==Tham khảo==
{{tham khảo}}
 
== Tài liệu ==
{{refbegin}}
* {{Cite book| last1=Barker| given1=Graeme| surname2=Rasmussen| given2=Tom| year=2000| title=The Etruscans| place=Malden, MA| publisher=[[Wiley-Blackwell|Blackwell]]| isbn=0-631-22038-0| url=https://books.google.com/?id=00WT_S6r9OkC| ref=harv}}
* {{Cite book| last=Jones| given=Emma| year=2005| title=Adventure Guide Tuscany & Umbria| place=[[Edison, NJ]]| publisher=Hunter| isbn=1-58843-399-4| url=https://books.google.com/?id=8tKUyygkvjsC| ref=harv}}
{{refend}}
 
== Liên kết ngoài ==
Hàng 211 ⟶ 189:
* [http://apuaneat.it/ APUANEAT] Typical Products & Resorts Tuscany guide
 
{{Sơ khai Ý}}
{{Vùng của Ý}}
{{Commonscat|Tuscany}}
[[Thể loại:Toscana]]
[[Thể loại:Vùng của Ý]]
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Toscana”