Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Aztec”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Dòng 10:
Từ thế kỷ 13, [[Thung lũng México]] là trung tâm của nền văn minh Aztec: nơi đây thủ đô của Tam Đồng Minh Aztec, thành phố [[Tenochtitlan]], được xây dựng trên những đảo nhỏ giữa [[hồ Texcoco]]. Tam Đồng Minh lập thành Đế quốc Aztec và mở rộng ảnh hưởng ra ngoài thung lũng México, xâm chiếm các thành bang khác trên khắp Trung Bộ châu Mỹ. Nó bắt nguồn từ năm 1427 là một liên minh giữa các thành bang [[Tenochtitlan]], [[Texcoco]], và [[Tlacopan]]; những người này đã liên minh để đánh bại [[Tepanec]] của Azcapotzalco, trước đó đã chiếm ưu thế ở [[lưu vực sông Mêhicô]]. Ngay sau đó Texcoco và Tlacopan trở thành đối tác thứ yếu trong liên minh, và Mexica của Tenochtitlan trở thành lãnh đạo trên thực tế. Đế chế mở rộng quyền lực của mình bằng sự kết hợp giữa sự chinh phục thương mại và quân sự. Aztec không bao giờ là một đế chế thực sự kiểm soát lãnh thổ với các tiền đồn quân sự lớn trong các tỉnh đã chinh phục, mà dùng cách kiểm soát các quốc gia chư hầu của họ thông qua tạo ra các nhà cai trị thân thiện trong các thành phố chinh phục bằng cách xây dựng các liên minh hôn nhân giữa các triều đại cầm quyền và mở rộng hệ tư tưởng đế quốc tới các thành phố đã chinh phục được.<ref>{{harvnb|Smith|1997|pp=174–75}}</ref> Các thành phố chư hầu nộp cống cho hoàng đế Aztec, [[Huey Tlatoani]], theo một chiến lược kinh tế hạn chế giao tiếp và thương mại, khiến cho các chư hầu phải phụ thuộc vào trung tâm đế chế để có được các hàng xa xỉ phẩm.<ref>{{harvnb|Smith|1997|pp=176–82}}</ref> Mối quan hệ chính trị của đế chế đã tiến xa về phía nam Trung Bộ châu Mỹ, chinh phục các thành phố ở phía Nam như [[Chiapas]] và [[Guatemala]] và kéo dài từ Thái Bình Dương đến Đại Tây Dương. Đế chế này đã đạt tới cực thịnh vào năm 1519, ngay trước khi những kẻ chinh phục Tây Ban Nha dưới sự lãnh đạo của [[Hernán Cortés]], người đã [[Tây Ban Nha xâm chiếm Đế quốc Aztec|lật đổ đế chế Aztec]] bằng cách liên minh với kẻ thù truyền thống của người Aztec, [[Tlaxcalteca]]. Sau đó, người Tây Ban Nha lập nên điểm dân cư mới ([[Thành phố Mexico]]) trên thủ đô hoang tàn của Aztec, từ đó tiếp tục tiến trình thuộc địa hóa châu Mỹ.
 
Văn hóa và lịch sử Aztec được nghiên cứu từ các chứng cứ khảo cổ tìm thấy ở những điểm khai quật như [[Templo Mayor]] tại Thành phố Mexico; từ những quyển [[bản thảo Aztec]]; từ sự chứng kiến tận mắt của những conquistador như [[Hernán Cortés]] và [[Bernal Díaz del Castillo]]; đặc biệt từ những mô tả về văn hoá và lịch sử Aztec của [[thế kỷ 16]] và [[thế kỷ 17]] được các nhà truyền giáo Tây Ban Nha hoặc người Nahuatl viết bằng [[tiếng Tây Ban Nha]] hoặc tiếng Nahuatl, chẳng hạn như quy tắc Florentine nổi tiếng do linh mục [[dòng Phan Sinh]] Bernardino de Sahagún biên soạn với sự giúp đỡ của người Aztec. Ở thời điểm cực thịnh của nó, nền văn hoá Aztec có truyền thống [[thần thoại]] và [[tôn giáo]] phong phú, phức tạp, cũng như đạt được những thành tựu [[kiến trúc]] và [[nghệ thuật]] đáng chú ý.
Ở đỉnh cao, văn hóa Aztec có một truyền thống [[thần thoại Aztec|thần thoại]] và [[tôn giáo Aztec|tôn giáo]] giàu có và phức tạp, cũng như tạo nên những thành tựu kiến trúc và kinh tế đáng kể.
 
Văn hóa và lịch sử Aztec được nghiên cứu từ các chứng cứ khảo cổ tìm thấy ở những điểm khai quật như [[Templo Mayor]] tại Thành phố Mexico; từ những quyển [[bản thảo Aztec]]; từ sự chứng kiến tận mắt của những conquistador như [[Hernán Cortés]] và [[Bernal Díaz del Castillo]].
 
== Định nghĩa==