Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Uttar Pradesh”

'''Uttar Pradesh''' là một [[Các bang và lãnh thổ Ấn Độ|bang]] ở phía Bắc [[Ấn Độ]], phía Bắc giáp [[Nepal]] , bang [[Uttaranchal]], bang [[Himachal Pradesh]]; về phía Tây giáp [[Haryana]] và [[Rajasthan]]; về phía Nam giáp bang [[Madhya Pradesh]]; về phía Đông Nam giáp [[Chhattisgarh]] và [[Jharkhand]]; về phía Đông giáp bang [[Bihar]]. Uttar Pradesh có diện tích 231.256 km².

 

Uttar Pradesh có hai vùng địa lý: cao nguyên đồng núi phía Nam (dãy Vindhya) và Đồng bằng sông Hằng. [[Sông Hằng]], một con sông linh thiêng nhất của người Hindu và có tầm quan trọng về thủy lợi, chảy qua bang Uttar Pradesh. Phần lớn mưa ở bang này từ tháng 6 đến tháng 10. Những vùng có độ cao hơn thì mát mẻ hơn những vùng đồng bằng.

 

Uttar Pradesh là bang đông dân nhất Ấn Độ với dân số năm 2001 là 166.052.859 người, mật độ dân số 689 người trên mỗi km². Khoảng 82% dân số là người [[Hindu]] và 17% là [[Hồi giáo]]. [[Tiếng Hindi]] là ngôn ngữ chính nhưng [[tiếng Urdu]] cũng được sử dụng rộng rãi bởi những người Hồi giáo. Thủ phủ của bang là thành phố [[Lucknow]]. Uttar Pradesh có 3 thành phố thánh của đạo Hindu: [[Mathura]], [[Varanasi]] và [[Ayodhya]]. Ayodhya được nhiều người theo đạo Hindu tin là nơi sinh của [[Rama]], hiện thân thứ 7 của thần [[Vishnu]]. Người theo Hồi giáo cũng xem thành phố này là thành phố thiêng do [[Babur]], vị hoàng đế đầu tiên của [[triều đại Mughal]], đã cho xây Nhà thờ Hồi giáo Babri ở đây trong [[thập biên]] 1500. Truyền thuyết dân gian cho rằng nhà thờ Hồi giáo này được xây để thay thế ngôi đền Hindu tưởng nhớ nơi sinh của Rama. Bạo lực nổi lên giữa người theo Hindu và người theo Hồi giáo năm 1992 khi những người theo đạo Hindu đã san bằng nhà thờ Hồi giáo trong một nỗ lực hồi phục lại ngôi đền Hindu. Ngôi đền lăng mộ nổi tiếng [[Taj Mahal]] (hoàn thành năm 1648) nằm ở bang Uttar Pradesh, ở thành phố [[Agra]].

 

Khoảng 78% dân số của Uttar Pradesh sống bằng nghề nông. Bang này là bang sản xuất [[lúa]], [[mía đường]] và các hạt có dầu lớn nhất Ấn Độ. Khoảng từ 10-13 triệu ha đất nông nghiệp được tưới tiêu bằng hệ thống thủy lợi. [[Kanpur]], nằm bên sông Hằng, là một trong những thành phố công nghiệp quan trọng nhất của Ấn Độ. Các ngành sản xuất gồm: bông, bột mỳ, dầu thực vật, xi măng, điện tử. s. Uttar Pradesh có hệ thống giao thông phát triển, bao gồm mạng lưới các đường bộ lớn, đường sắt, các sân bay ở các thành phố.

 

Uttar Pradesh có một cơ quan [[lập pháp]] bang lưỡng viện, bao gồm 108 nghị sỹ hội đồng lập pháp (''legislative council'') và 426 nghị sỹ hội nghị lập pháp (''legislative assembly''). Uttar Pradesh có nhiều nghị sỹ trong [[Quốc hội Ấn Độ]] hơn bất kỳ bang nào khác ở Ấn Độ với 85 ghế ở hạ viện [[Lok Sabha]] (Viện Nhân dân) và 34 ghế trong thượng viện [[Rajya Sabha]] (Hội đồng các bang). Nhiều [[thủ tướng Ấn Độ]] xuất thân từ Uttar Pradesh, bao gồm [[Jawaharlal Nehru]], [[Indira Gandhi]] và [[Rajiv Gandhi]].

 

Khu vực Uttar Pradesh ngày nay trước đây là một phần của Ấn Độ thuộc Anh gọi là [[Quận Bengal]]. Năm 1833 Quận Bengal được chia làm hai; một phần trở thành Quận Agra. Năm 1836, Quận Agra đã được đổi tên thành Tỉnh Tây Bắc. Năm 1877 Tỉnh Tây Bắc và Tỉnh Oudh đã được đặt dưới sự cai trị của một thống đốc. Năm 1902, hai tỉnh này đã trở thành Các tỉnh Liên hiệp Agra và Oudh (''United Provinces of Āgra and Oudh''). Năm 1931 tên gọi được gọi tắt thành Các tỉnh Liên hiệp (''United Provinces''). Khi Ấn Độ giành được độc lập năm 1947, các bang Rampur, Banaras và Tehri-Garwhal sáp nhập với Các tỉnh Liên hiệp và trở thành bang Uttar Pradesh năm 1950. Tháng 11 năm 2000, chính quyền trung ương Ấn Độ lập bang mới [[Uttaranchal]] từ phần Tây Bắc của Uttar Pradesh, làm giảm tổng diện tích của khu vực này đi 1/5.

 

 

[[ace:Uttar Pradesh]]

[[ar:أتر برديش]]

[[az:Uttar Pradeş]]