Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Zud”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
|||
Dòng 2:
Một '''zud''' hoặc '''dzud''' ([[tiếng Mông Cổ]]: зуд) là một thuật ngữ của [[người Mông Cổ]] đặt cho một [[mùa đông]] nghiêm trọng, trong đó số lượng lớn vật nuôi chết, chủ yếu là do đói do không thể ăn cỏ, trong các trường hợp khác là do trực tiếp từ cái lạnh. Có nhiều loại zud khác nhau, bao gồm zud "trắng", đó là một mùa đông cực kỳ nhiều tuyết, trong đó vật nuôi không thể tìm thấy thức ăn để bổ sung cho chính nó qua lớp tuyết phủ và rồi chết đói.
Một phần ba dân số Mông Cổ phụ thuộc hoàn toàn vào loại hình nông nghiệp chăn nuôi du mục phục vụ cho sinh kế của họ và zud khắc nghiệt có thể gây ra khủng hoảng kinh tế và các vấn đề về [[an ninh lương thực]] trong nước.
== Mô tả và giảm thiểu ==
Dòng 21:
== Mức độ và lịch sử ==
Không phải là không phổ biến khi zud làm chết đến hơn 1 triệu vật nuôi trong một mùa đông. Kỷ lục gần 7 triệu đầu gia súc bị mất năm 1944 đã không còn trong thế kỷ 21. Đáng chú ý, dao động bắc cực trong cả hai năm 1944–1945 và năm 2010 đã bị đẩy sâu hơn vào Trung Á kéo dài thời tiết cực lạnh kéo dài. Trong giai đoạn 1999–2000, 2000–2001 và 2001–2002, Mông Cổ chịu tác động của ba zud liên tiếp, trong đó số lượng vật nuôi bị mất là 11 triệu.<ref name="adb.org">, [http://www.adb.org/news/adb-approves-2-million-herders-hit-mongolian-climate-disaster ADB Approves $2 Million for Herders Hit By Mongolian Climate Disaster], ''Asian Development Bank'', April 11, 2016</ref>
Vào mùa đông 2009-2010, 80% lãnh thổ của Mông Cổ bị bao phủ bởi một lớp tuyết dày 200–600mm.<ref name="Report Feb 9 2010">{{Cite web|url=http://www.montsame.mn/index.php?option=com_news&mt=normal_news&tab=201002&task=news_detail&ne=799|title=Severe winter kills two million livestock|publisher=Montsame News Agency, Ulaanbaatar|date=2010-02-11|accessdate=2010-02-14}}</ref> Ở [[aimag]] Uvs, nhiệt độ rất thấp (nhiệt độ ban đêm −48° C / −54° F) kéo dài trong gần 50 ngày<ref>{{Cite web|url=http://www.montsame.mn/index.php?option=com_news&mt=normal_news&tab=201002&task=news_detail&ne=827|title=Ch. Khurelbaatar works in Uvs.|publisher=Montsame News Agency, Ulaanbaatar|date=2010-02-12|accessdate=2010-02-14|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100227020016/http://www.montsame.mn/index.php?option=com_news&mt=normal_news&tab=201002&task=news_detail&ne=827|archivedate=February 27, 2010}}</ref>. 9000 gia đình mất toàn bộ đàn vật nuôi trong khi có thêm 33.000 gia đình bị mất 50%.<ref>Branigan, Tania [//en.wikipedia.org/wiki/The_Guardian The Guardian] 21 July 2010 ''Mongolia: Winter of white death''</ref> Bộ Thực phẩm, Nông nghiệp và Công nghiệp nhẹ báo cáo 2.127.393 con gia súc bị mất vào ngày 9/2/2010 (188.270 con ngựa, bò nhà, lạc đà và 1.939.123 con dê và cừu).<ref name="Report Feb 9 2010">{{Cite web|url=http://www.montsame.mn/index.php?option=com_news&mt=normal_news&tab=201002&task=news_detail&ne=799|title=Severe winter kills two million livestock|publisher=Montsame News Agency, Ulaanbaatar|date=2010-02-11|accessdate=2010-02-14}}</ref> Bộ nông nghiệp dự đoán rằng thiệt hại về vật nuôi có thể đạt đến 4 triệu trước khi kết thúc mùa đông.<ref>{{Cite web|url=http://ubpost.mongolnews.mn/index.php?option=com_content&task=view&id=4376&Itemid=36|publisher=UBPost|title=Livestock Loss Could Reach Up to 4 Million By Spring|date=2010-02-05|accessdate=2010-02-14}}</ref> Nhưng đến tháng 5 năm 2010, Liên hợp quốc báo cáo rằng tám triệu, hay khoảng 17% toàn bộ gia súc của đất nước, đã bị chết.<ref name="NYT">{{cite news|last=Jacobs|first=Andrew|title=Winter Leaves Mongolians a Harvest of Carcasses|url=https://www.nytimes.com/2010/05/20/world/asia/20mongolia.html|accessdate=5 June 2011|newspaper=The New York Times|date=May 19, 2010}}</ref>
| |||