Nhất Cú Trí Giáo

Thiền Sư Nhất Cú Tri Giáo(一 句 知 教), là một thiền sư trung quốc, thuộc Tào Động Tông đời thứ 35. Sư sống vào thế kỷ 16-17, là đệ tử của thiền sư Tịnh Chu An Kiết. Sư là thầy, người đã truyền chánh pháp nhãn tạng của Tào động tông cho thiền sư Thông Giác Thủy Nguyệt. Sau này Thiền sư Thông Giác trở về Việt nam và sáng lập tông tào động tại Việt nam.

Cơ duyên& Hành đạo

Sư xuất gia và tham vấn Thiền với Thiền Sư Nhất Cú Tri Giáo. Cơ duyên hành đạo của sư được ghi lại như sau:

“ Sư thưa:- Ngồi vững trên sóng dứt bụi bặm, là ý chỉ thế nào?

Tịnh Chu đáp bằng bài kệ. Sư liền đảnh lễ.

Tịnh Chu hỏi:- Người hiểu được cái gì mà đảnh lễ?

Sư thưa:- Lửa to đốt núi, một đốm tự rơi.

Tịnh Chu bảo:

         - Lửa tàn tro lạnh khói hơi bặt

           Gió thổi trăng trong sương mù tan.

           Hãy nói khi ấy thế nào?

Sư thưa:- Không đáp được.

Tịnh Chu bảo:

         - Ngọn núi cần nhóm lửa

           Dưới mây gió thổi nhanh.

           Ý này thế nào ?

Sư đáp:- Tiếng chuông trống hòa nhau

           Nước sóng cồn theo vậy.

”

Sư được nhập chúng tu tập, sau sư được Thiền Sư Tịnh Chu truyền tâm ấn. Rồi sư về núi Phụng Hoàng ở Hồ Châu xiển dương Tào Động Tông. Sư khai đường dạy chúng, đạo pháp rất tinh nghiêm. Học giả bốn phương nghe danh qui tụ về rất đông.

Sau này, có một vị tăng tên Thông Giác người việt nam sang hồ châu yết kiến sư tu học và được truyền tâm ấn. Sau này Thông Giác đem Tào Động Tông truyền vào Việt Nam.

Sắp tịch, sư truyền pháp cho đệ tử Thông Giácqua bài kệ:

春色色草茸茸

萬宇枝條開切切。一莖楊發產重重

水浸月圓澄海底。山頭日出露巖峰

Xuân sắc sắc, thảo nhung nhung

Vạn vũ chi điều khai thiết thiết

Nhất hành dương phát sản trùng trùng

Thủy tẩm nguyệt viên trừng hải để

Sơn đầu nhật xuất lộ nham phong.

*Xuân sặc sỡ, cỏ như nhung

Khắp chốn ngàn cây bông trổ gấp

Một cành dương liễu nẩy trùng trùng

Trăng chìm đáy biển nước sóng lặng

Ðỉnh núi nhật lên bày chót cao.