Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Sinh con”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
|||
Dòng 1:
{{about|sinh đẻ của con người|sinh đẻ của động vật có vú|Đẻ}}
[[Image:Postpartum baby2.jpg|300px|phải|thumb|Đứa trẻ mới sinh và người mẹ.]]
'''Sinh con''', cũng được gọi là '''sinh đẻ''', '''vượt cạn''', '''sinh nở''', hoặc '''đẻ con''', là đỉnh điểm của quá trình [[thai nghén]] và [[sinh sản]] với việc đẩy một hay nhiều [[trẻ sơ sinh]] ra khỏi [[tử cung]] của người mẹ theo đường [[âm đạo]] hoặc dùng biện pháp [[mổ lấy thai]]<ref name=Mart2015>{{cite book|last1=Martin|first1=Elizabeth|title=Concise Colour Medical l.p.Dictionary|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-968799-2|page=375|url=https://books.google.ca/books?id=2_EkBwAAQBAJ&pg=PA375|language=en}}</ref>. Vào năm 2015 đã có khoảng 135 triệu ca sinh nở trên toàn cầu.<ref name=CIA2015>{{cite web|title=The World Factbook|url=https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/geos/xx.html|website=www.cia.gov|accessdate=30 July 2016|date=July 11, 2016}}</ref> Khoảng 15 triệu đứa trẻ sinh ra [[sinh non|trước 37 tuần thai nghén]]<ref>{{cite web|title=Preterm birth Fact sheet N°363|url=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs363/en/|website=WHO|accessdate=30 July 2016|date=November 2015}}</ref>, trong khi từ 3 đến 12% sinh [[sinh già|sau 42 tuần]].<ref>{{cite book|last1=Buck|first1=Germaine M.|last2=Platt|first2=Robert W.|title=Reproductive and perinatal epidemiology|date=2011|publisher=Oxford University Press|location=Oxford|isbn=978-0-19-985774-6|page=163|url=https://books.google.ca/books?id=by1lwSpfruQC&pg=PA163}}</ref> Trong [[Nước công nghiệp|các nước phát triển]], hầu hết các ca sinh nở xảy ra ở [[bệnh viện]],<ref>{{cite book|last1=Co-Operation|first1=Organisation for Economic|last2=Development|title=Doing better for children|date=2009|publisher=OECD|location=Paris|isbn=978-92-64-05934-4|page=105|url=https://books.google.ca/books?id=0Q_WAgAAQBAJ&pg=PA105}}</ref><ref>{{cite journal|last1=Olsen|first1=O|last2=Clausen|first2=JA|title=Planned hospital birth versus planned home birth.|journal=The Cochrane database of systematic reviews|date=12 September 2012|issue=9|pages=CD000352|pmid=22972043|doi=10.1002/14651858.CD000352.pub2|pmc=4238062}}</ref> trong khi ở [[Nước đang phát triển|các nước đang phát triển]] hầu hết sinh đẻ tại nhà với sự hỗ trợ của một [[bà đỡ truyền thống]]<ref>{{cite book|last1=Fossard|first1=Esta de|last2=Bailey|first2=Michael|title=Communication for Behavior Change: Volume lll: Using Entertainment–Education for Distance Education|date=2016|publisher=SAGE Publications India|isbn=978-93-5150-758-1|url=https://books.google.ca/books?id=PWElDAAAQBAJ&pg=PT138|accessdate=31 July 2016}}</ref>.
Cách sinh con thông thường nhất là đi qua âm đạo.<ref name=Mem2013>{{cite journal|last1=Memon|first1=HU|last2=Handa|first2=VL|title=Vaginal childbirth and pelvic floor disorders.|journal=Women's health (London, England)|date=May 2013|volume=9|issue=3|pages=265–77; quiz 276–7|pmid=23638782|doi=10.2217/whe.13.17|pmc=3877300}}</ref> Quá trình sinh con bình thường này được phân thành ba giai đoạn: rút ngắn và sự giãn nở của cổ tử cung, sự di chuyển và ra đời của [[trẻ sơ sinh]], và giai đoạn đẩy [[nhau thai]] ra ngoài.<ref>{{Chú thích web|title=Birth|url=http://www.encyclopedia.com/topic/birth.aspx#5|work=[[Columbia Encyclopedia|The Columbia Electronic Encyclopedia]]|publisher=[[Columbia University Press]]|year=2012|accessdate=2013-08-10 from Encyclopedia.com}}</ref> Giai đoạn đầu tiên thường kéo dài 12 đến 19 giờ, giai đoạn thứ hai là 20 phút đến 2 giờ, và giai đoạn thứ ba từ 5 đến 30 phút.<ref name=NIH2010/> Giai đoạn đầu tiên bắt đầu với đau bụng hoặc đau lưng co thắt kéo dài khoảng nửa phút và xảy ra đều đặn 10 đến 30 phút một lần.<ref name=Col2016>{{cite web |title= Birth |url= http://www.encyclopedia.com/topic/birth.aspx#5 |work= [[Columbia Encyclopedia|The Columbia Electronic Encyclopedia]] | edition = 6| publisher= [[Columbia University Press]] |year= 2016 |accessdate= 2016-07-30 |via= Encyclopedia.com}}</ref> Các cơn đau co thắt trở nên mạnh mẽ hơn và thường xuyên theo thời gian.<ref name=NIH2010>{{cite web|title=Pregnancy Labor and Birth|url=http://www.womenshealth.gov/pregnancy//childbirth-beyond/labor-birth.html|website=Women's Health|accessdate=31 July 2016|date=September 27, 2010}}</ref> Trong giai đoạn thứ hai có thể có sự thúc đẩy thai với các cơn co thắt.<ref name=NIH2010/> Trong giai đoạn thứ ba nên trì hoãn việc cắt rốn.<ref>{{cite journal|last1=McDonald|first1=SJ|last2=Middleton|first2=P|last3=Dowswell|first3=T|last4=Morris|first4=PS|title=Effect of timing of umbilical cord clamping of term infants on maternal and neonatal outcomes.|journal=The Cochrane database of systematic reviews|date=11 July 2013|volume=7|pages=CD004074|pmid=23843134|doi=10.1002/14651858.CD004074.pub3}}</ref> Một số phương pháp có thể giúp giảm đau khi sinh như kỹ thuật thư giãn, dùng [[thuốc giảm đau nhóm opioid]], và gây tê cột sống.<ref name=NIH2010/>
Dòng 27:
== Sinh thường qua đường âm đạo==
[[File:2920 Stages of Childbirth-02.jpg|thumb|
[[File:Stages of labor.webm|thumb|upright=1.3|Video mô tả các giai đoạn sinh thường]]
Con người là động vật cao cấp hai chân với thế đứng thẳng. Tư thế đứng thẳng này khiến cho trọng lượng của bụng dưới ép lên sàn vùng chậu, một cấu trúc phức tạp không chỉ đỡ trọng lượng này mà còn cho phép ba lối đi qua: [[niệu đạo]], [[âm đạo]] và [[trực tràng]]. Đầu và vai của đứa trẻ sơ sinh phải đi qua một trình tự cụ thể từng bước thì mới có thể đi qua được vòng khung xương chậu của người mẹ.
| |||