Khác biệt giữa bản sửa đổi của “D.Gray-man”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Lọc sạn lần 3 + Update
Update
Dòng 6:
| ja_kanji = ディー・グレイマン
| ja_romaji = Dī Gureiman
| genre = [[Phiêu lưu giả tưởng|Phiêu lưu]] [[Hành động viễn tưởng|hành động]], [[kỳ ảo]]<ref>{{cite web |url= https://www.viz.com/d-gray-man|title=The Official Website for D. Gray-man|publisher=Viz Media |accessdate=October 27, 2017}}</ref>, [[bi kịch]]<ref name="charagray"/><!-- Ghi chú: Sử dụng nguồn đáng tin cậy để xếp thể loại cho tác phẩm, không tự ý xếp loại. Đừng liệt kê quá 3 thể loại (per [[MOS:A&M]]). -->
}}
{{Infobox animanga/Print
Dòng 14:
| publisher_en = {{English manga publisher|AUS= [[Madman Entertainment]] |NA= [[Viz Media]] |UK= Viz Media}}
| demographic = ''[[Shōnen manga|Shōnen]]''
| magazine = {{Plainlist|
| magazine = [[Weekly Shōnen Jump]]'' <small>( 31 tháng 5, 2004 – 11 tháng 5, 2009)</small><br />''[[Jump Square]]'' <small>( 4tháng 11, 2009 –29 tháng 12, 2012)</small><br />''[[Jump Square#Jump SQ.Crown|Jump SQ.Crown]]'' <small>( 1 tháng 7, 2015 – Hiện tại)</small>
*''[[Weekly Shōnen Jump]]'' {{small|(31 tháng 5, 2004 – 11 tháng 5, 2009)}}
*''[[Jump Square]]'' {{small|(4 tháng 11, 2009 – 29 tháng 12, 2012)}}
*''[[Jump Square#Jump SQ.Crown|Jump SQ.Crown]]'' {{small|(1 tháng 7, 2015 – 2018)}}
*''Jump SQ.Rise'' {{small|(13 tháng 4, 2018 – nay)}}}}
| first = 31 tháng 5, 2004
| last =
Hàng 79 ⟶ 83:
Lấy bối cảnh ở thế kỷ 19 [[alternate history|hư cấu khác]], câu chuyện nói về một tổ chức của các pháp sư diệt quỷ (exorcist), tên Black Order, trong cuộc chiến chống lại gia tộc Noah để bảo vệ loài người, sự đầu thai của [[Noah]] và 12 tông đồ của mình, những người căm ghét loài người và chúa trời được dẫn dắt bởi [[Millennium Earl]]. Vũ khí chính mà các exorcist sử dụng để chống lại gia tộc Noah là các thánh vật có tên gọi Innocence. Innocence có rất nhiều hình dạng, từ những vật dụng thường ngày như đôi ủng hay đồng hồ tủ, đến những vũ khí như kiếm hay súng; nhưng dù dưới hình dạng nào đi nữa, mỗi Innocence sở hữu sức mạnh đặc trưng riêng và chỉ có khả năng hỗ trợ cho chủ nhân do chúng lựa chọn. Trong số 109 Innocence được ẩn giấu và phân tán khắp nơi trên thế giới, có một cái là [[Master/slave (technology)|master]] Innocence; bên nào tìm thấy được Innocence này trước đồng nghĩa với chiến thắng. Ngược lại với Innocence, vũ khí của gia tộc Noah được lấy từ nguồn sức mạnh gọi là Vật chất tối (Dark Matter). Dark Matter, trao cho các Noah [[siêu năng lực]], cùng khả năng tạo ra và điều khiểu ma quỷ (Akuma).
 
Nhân vật chính là [[Allen Walker]], thành viên mới của hội Black Order, người bắt đầu tập luyện để điều khiển Innocence của mình sau khi nó phá hủy Akuma từng là người nuôi dưỡng cậu thời thơ ấu, Mana. Truyện khởi đầu theo phong cách [[villain of the week|mỗi tuần một kẻ xấu]], khi Allen cùng đồng đội trong Black Order tìm kiếm Innocence đồng thời phải giao chiến với những con quỷ của Noah. Sau đó, Allen và bạn mình nhận lệnh truy tìm tông tích của exorcist General [[Danh sách nhân vật trong D.Gray-man#Cross Marian|Cross Marian]], người thầy mất tích của Allen. Cuộc tìm kiếm kết thúc với việc họ đánh cắp thành công thiết bị hỗ trợ đi lại của Noah, [[tàu Nô-ê]]; điều này là nhờ Allen thừa hưởng nhân cách của [[Danh sách nhân vật trong D.Gray-man#Nea D. Campbell|Nea D. Campbell]], thành viên thứ 14 bị lưu đày của gia tộc Noah mà Earl mong muốn đem trở lại. Trong [[story arc]] nói về cuộc nổi loạn thứ 3 của các Exorcist, nhân cách Nea bắt đầu chiếm lấy cơ thể Allen. Bị săn đuổi bởi cả Black Order, gia tộc Noah, và một Innocence trong hình dáng con người là [[Danh sách nhân vật trong D.Gray-man#Apocryphos|Apocryphos]], Allen quyết định ẩn thân để tìm cách ngăn chặn sự trỗi dậy của nhân cách Nea.
 
== Sản xuất ==
Hàng 87 ⟶ 91:
Con thuyền Noah xuất hiện trong truyện dựa theo [[khoa học giả tưởng]] nhiều hơn là yếu tố siêu nhiên như Akuma. Sau khi xác định được vai trò của con tàu Noah trong truyện, Hoshino quyết định sáng tác bản nhạc mà Allen chơi bằng piano để xây dựng lại con thuyền khi nó sắp bị phá hủy hoàn toàn. Cô đã yêu cầu sự giúp đỡ từ tòa soạn, một sinh viên tốt nghiệp đại học, nhưng cuối cùng lại quyết định sử dụng lời do tự mình sáng tác. Cô đổ lỗi việc này cho tính tự phụ của mình.<ref name="ínter"/>
 
Tư liệu để sáng tác ''D.Gray-man'' xuất hiện lần đầu trong [[Yomikiri|one-shot]] trước đó của Hoshino, ''Zone'', kể về việc Akuma, exorcist, và âm mưu hủy diệt thế giới của Millennium Earl. Mặc dù Allen Walker là nam, tính cách của cậu lại dựa trên nhân vật nữ chính của ''Zone''.<ref name="allen">{{cite book |title= D.Gray-man, Volume 1 |year= 2006|last= Hoshino |first= Katsura |publisher= [[Viz Media]]|page=61|isbn= 1-4215-0623-8 | authorlink =Katsura Hoshino}}</ref> [[Lavi (D.Gray-man)|Lavi]] thì lấy theo nhân vật chính diện trong bộ truyện mà ban đầu Hoshino dự định viết, ''Book-man''.<ref>{{cite book |title= D.Gray-man, Volume 4 |year= 2006|last= Hoshino |first= Katsura |publisher= [[Viz Media]]|isbn= 1-4215-0623-8 | authorlink =Katsura Hoshino}}</ref> Các nhân vật khác, như là Millennium Earl, [[Lenalee Lee]], và [[Danh sách nhân vật trong D.Gray-man#Komui Lee|Komui Lee]], đều dựa theo người thật nhưng Hoshino không xác định cụ thể họ là những ai; một số là các nhà khoa học nổi tiếng, số khác ví dụ như Komui thì lại lấy từ hình tượng sếp của Hoshino.<ref>{{cite book |title= D.Gray-man, Volume 1 |year= 2006|last= Hoshino |first= Katsura |publisher= [[Viz Media]]|page=112|isbn= 1-4215-0623-8 | authorlink =Katsura Hoshino }}</ref><ref>{{cite book |title= D.Gray-man, Volume 2 |year= 2006|last= Hoshino |first= Katsura |publisher= [[Viz Media]]|page=172|isbn= 1-4215-0623-8 | authorlink =Katsura Hoshino}}</ref><ref>{{cite book |title= D.Gray-man, Volume 1 |year= 2006|last= Hoshino |first= Katsura |publisher= Viz Media|page=152|isbn= 1-4215-0623-8 | authorlink =Katsura Hoshino}}</ref> Nhân vật Yu Kanda, lấy hình tượng của một [[samurai]], được tạo ra để tạo sự thay đổi cho bối cảnh nặng tính phương Tây của ''D.Gray-man''.<ref>{{Cite book|title=D.Gray-man Official Fanbook: Gray Ark|last=Hoshino|first=Katsura|date=June 4, 2008|publisher=[[Shueisha]]|isbn=978-4-08-874248-9|page=208|language=tiếng Nhật | authorlink =Katsura Hoshino}}</ref> Hoshino nhận thấy phần thiết kế của một vài nhân vật khá khó khăn khi mới bắt đầu truyện.<ref>{{cite book |title= D.Gray-man, Volume 1 |year= 2006|last= Hoshino |first= Katsura |publisher= [[Viz Media]]|page=112|isbn= 1-4215-0623-8 | authorlink =Katsura Hoshino}}</ref><ref>{{cite book |title= D.Gray-man, Volume 2 |year= 2006|last= Hoshino |first= Katsura |publisher= [[Viz Media]]|page=24|isbn= 1-4215-0623-8 | authorlink =Katsura Hoshino}}</ref> Năm 2011, tác giả sang thăm New York để làm nghiên cứu, và tin rằng thành phố này đã gây ảnh hưởng lớn đến tác phẩm của cô. Hoshino đến nhiều nghĩa trang, và bị ấn tượng mạnh bởi lời bình từ hướng dẫn viên của cô tại [[Ground zero|vùng số 0]] của [[Trung tâm Thương mại Thế giới]] (sau [[sự kiện 11 tháng 9]]). Cô nói rằng mình muốn ở lại New York lâu hơn để tìm thêm tư liệu cho bộ truyên.<ref name="charagray"/>
 
Sau khi bắt đầu ''D.Gray-man'', Hoshino đã cân nhắc tiếp tục sử dụng tên ''Zone'' và thậm chí còn nghĩ đến việc đặt tên ''Dolls'' hay ''Black Noah'' cho bộ truyện. Cô đã chọn "D.Gray-man" vì vài ý nghĩa của nó, thường là để chỉ "tình trạng" của Allen và các nhân vật chính khác.<ref>{{cite book |title= D.Gray-man, Volume 3 |year= 2006|last= Hoshino |first= Katsura |publisher= [[Viz Media]]|page=26|isbn= 1-4215-0625-4 | authorlink =Katsura Hoshino}}</ref> Mặc dù ý nghĩa của tựa truyện không hoàn được giải thích, Hoshino từng nói rằng "D" là viết tắt của "dear" (thân thương, gần gũi).<ref name="inter"/> Theo tác giả, phần lớn ý tưởng bộ truyện sinh ra trong khi cô ngủ trong bồn tắm suốt 6 tiếng đồng hồ.<ref>{{cite book |title= D.Gray-man, Volume 3 |year= 2006|last= Hoshino |first= Katsura |publisher= [[Viz Media]]|page=81|isbn= 1-4215-0625-4 | authorlink =Katsura Hoshino}}</ref> Trừ ngoại lệ của tập truyện thứ hai, khi cốt truyện của nó lại dựa theo một vở kịch [[Nō]] có tựa "Koi no Omoni".<ref>{{cite book |title= D.Gray-man, Volume 2 |year= 2006|last= Hoshino |first= Katsura |publisher= [[Viz Media]]|page=119|isbn= 1-4215-0624-6 | authorlink =Katsura Hoshino}}</ref>
 
Khi bộ manga chuyển từ phát hành hàng tuần thànhsang hàng tháng năm 2009, Hoshino biết về sự lo lắng của độc giả tới khả năng ngừng hẳn bộ truyện và đã trấn an rằng manga này vẫn sẽ tiếp tục.<ref>{{cite book |title= D.Gray-man, Volume 19 |year= 2010|last= Hoshino |first= Katsura |publisher= [[Viz Media]]|page=2|isbn=978-1-4215-3773-3 | authorlink =Katsura Hoshino}}</ref> Cô kể về quá khứ của Kanda bằng việc giới thiệu các Exorcist đời thứ 3, những nhân vật có liên quan đến cậu và Alma Karma. Trong bản thảo gốc của Hoshino, quá khứ của Kanda cón nhiều [[lỗ hổng (truyện)|lỗ hổng]]. Kịch bản viết lại, phiên bản được đăng có cảnh Kanda khi bé bước trên con đường toàn xác chết của những người từng quan tâm, chăm sóc cho cậu. Do nặng yếu tố bạo lực, bức vẽ bị thay thế bằng đoạn Kanda biết rằng Alma Karma đã giết tất cả những người đó. Khi các chương truyện được tổng hợp lại thành một tập, Hoshino đã thêm một chương nhỏ có cảnh các xác chết.<ref name="charagray"/>
 
Khi minh họa loạt truyện, Hoshino giao phó việc phân cảnh cho biên tập viên của mình, vì ban đầu công việc này khác phức tạp với cô bởi ''D.Gray-man'' là loạt truyện đầu tay của tác giả. Cô gặp khó khăn với việc phát hành hằng tuần của manga dẫn đến nhiều thay đổi bởi cách mà các cảnh truyện biến đổi trong giai đoạn này. Theo sau sự thay đổi của Hoshino sang định dạng phát hành threemestral, cô ứng dụng kỹ thuật số ngay từ giai đoạn phân cảnh truyện. Để sử dụng phong cách này, cô đã tham khảo một tác giả manga khác là [[Tite Kubo]], nổi tiếng với bộ truyện ''[[Bleach (manga)|Bleach]]'' người có phong cách tương tự với mình. Điều này cho phép cô thực hiện phần minh họa được chi tiết hơn và miêu tả khuôn mặt các nhân vật đặc trưng hơn.<ref>{{Cite book|title=D.Gray-man 公式ファンブック 灰色ノ記録 (ジャンプコミックス)|last=Hoshino|first=Katsura|date=August 4, 2017|publisher=[[Shueisha]]|isbn=978-4088808482|pages=216-230|language=Japanesetiếng Nhật|authorlink=Katsura Hoshino|trans-title=D.Gray-man Official Fan Book -Gray Log- (Gray's Memory)}}</ref>
 
Tác giả nhận thấy Lavi có rất nhiều người hâm mộ, đứng thứ 3 trong một cuộc bình chọn (chỉ sau Allen và Kanda) mặc dù cậu ít xuất hiện trong những phần sau của truyện, và cô hứa rằng Lavi sẽ trở lại. Ở arc truyện nói về Alma Karma, phần xuất hiện khá nhiều nhân vật, tác giả gặp nhiều khó khăn khi thực hiện; do đó, arc tiếp theo kể về việc Allen rời khỏi Black Order có ít nhân vật trong mỗi chương truyện hơn bởi sự khác nhau về bối cảnh truyện. Nhân vật Apocryphos xuất hiện để đưa ra gợi ý về Heart, một yếu tố truyện được mô tả sơ qua trước đây sẽ xuất hiện lại sau này.<ref name="charagray" /> Vì đối tượng độc giả của ''Jump Square'' (tạp chí mà manga đang phát hành) —lớn tuổi hơn là trẻ con—Hoshino nhận thấy Allen là nhân vật khó viết nhất. Cô không muốn những vấn đề của Allen ở các arc truyện gần đây dẫn đến việc biến cậu thành hình tượng một thiếu niên rắc rối, mà muốn khắc họa cậu là một người vui vẻ và có sự cân bằng giữa mạnh mẽ và u sầu.<ref>{{Cite book|title=CharaGray!|last=Hoshino|first=Katsura|date=July 4, 2011|publisher=[[Shueisha]]|isbn=978-4-08-870268-1|page=50|language=tiếng Nhật | authorlink =Katsura Hoshino}}</ref> Sau khi viết truyện có nội dung u ám như ''D.Gray-man'', Hoshino dự định sẽ sáng tác bộ truyện khác có không khí nhẹ nhàng hơn trong tương lai.<ref name="charagray">{{Cite book|title=CharaGray!|last=Hoshino|first=Katsura|year=2011|publisher=[[Shueisha]]|isbn=978-4-08-870268-1|pages=176–183|language=tiếng Nhật | authorlink =Katsura Hoshino}}</ref>
Hàng 112 ⟶ 116:
== Xuất bản ==
{{main article|Danh sách chương truyện D.Gray-man}}
Sáng tác và minh họa bởi Hoshino, manga ''D.Gray-man'' bắt đầu xuất bản trên tạp chí ''[[Weekly Shōnen Jump]]'' của [[Shueisha]] vào ngày 31 tháng 5 năm 2004.<ref name="DGrayManPub">{{cite web|url=http://jump.shueisha.co.jp/henshu/backnumber/2004/27.html|script-title=ja:本誌の内容 |publisher=[[Shueisha]]|language=tiếng Nhật |accessdate=March 9, 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080205071139/http://jump.shueisha.co.jp/henshu/backnumber/2004/27.html|archivedate=February 5, 2008|trans-title=The contents of this magazine}}</ref> Bộ truyện bị đình chỉ nhiều lần vì lí do sức khỏe của Hoshino.<ref>{{cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2005-11-07/d.gray-man-manga-ka-ill|title=D.Gray-man Manga-ka Ill|publisher=[[Anime News Network]]|date=November 7, 2005|accessdate=May 30, 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150711171146/http://www.animenewsnetwork.com/news/2005-11-07/d.gray-man-manga-ka-ill|archivedate=July 11, 2015}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2006-02-24/d.gray-man-on-hiatus-again|title=D.Gray-man on Hiatus&nbsp;... Again|publisher=[[Anime News Network]]|date=February 4, 2006|accessdate=May 30, 2008|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304121141/http://www.animenewsnetwork.com/news/2006-02-24/d.gray-man-on-hiatus-again|archivedate=March 4, 2016}}</ref> Việc xuất bản được nối lại vào ngày tháng 3 năm 2009.<ref>{{cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2009-02-15/katsura-hoshino-to-resume-d.gray-man-manga-on-march-9|title=Hoshino Katsura to Resume D.Gray-man Manga on March 9|date=February 15, 2009|publisher=[[Anime News Network]]|accessdate=February 15, 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161225023425/http://www.animenewsnetwork.com/news/2009-02-15/katsura-hoshino-to-resume-d.gray-man-manga-on-march-9|archivedate=December 25, 2016}}</ref><ref>{{cite web|url = http://jump.shueisha.co.jp/henshu/backnumber/2009/15.html|title = 本誌 2009年 No.15|publisher = [[Shueisha]]|language = Japanesetiếng Nhật|accessdate = March 10, 2009|archiveurl = https://web.archive.org/web/20090313005652/http://jump.shueisha.co.jp/henshu/backnumber/2009/15.html|archivedate = March 13, 2009|trans-title=Magazine No.15 in 2009}}</ref> Loạt truyện đăng trên trên tạp chí phát hành theo mùa ''[[Weekly Shōnen Jump#Akamaru Jump|Akamaru Jump]]'' vào ngày 17 tháng 8. Sau khi ra mắt trên ''Akamaru Jump'', ''D.Gray-Man'' xuất bản trở lại vào ngày 4 tháng 11 năm 2009 trên nguyệt san ''[[Jump Square|Jump SQ]]''.<ref name="JumpSquareSerial">{{cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2009-08-17/d-gray-man-to-move-to-jump-sq-after-year-hiatus|title=D. Gray-man to Move to Jump SQ. After 1/2-Year Hiatus|publisher=[[Anime News Network]]|date=August 17, 2009|accessdate=August 17, 2009|archiveurl=https://archive.is/20120722220156/http://www.animenewsnetwork.com/news/2009-08-17/d-gray-man-to-move-to-jump-sq-after-year-hiatus|archivedate=July 22, 2012}}</ref> Bộ manga tiếp tục bị gián đoạn vào ngày 29 tháng 12 năm 2012, và lại phát hành lại vào ngày 17 tháng 7 năm 2015 trên tạp chí phát hành theo quý ''[[Jump Square#Jump SQ.Crown|Jump SQ.Crown]]''.<ref name="JumpSQ.CrownSerial">{{cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/news/2015-07-03/d-grey-man-manga-relaunches-in-new-jump-square-crown-magazine/.90043|title=D-Grey Man Manga Relaunches in New Jump Square Crown Magazine|publisher=[[Anime News Network]]|date=July 3, 2015|accessdate=July 3, 2015 |archiveurl=https://archive.is/20150703173524/http://www.animenewsnetwork.com/news/2015-07-03/d-grey-man-manga-relaunches-in-new-jump-square-crown-magazine/.90043|archivedate=July 3, 2015}}</ref> Hiện tại, manga đã chuyển sang đăng trên tạp chí ''Jump Square Rise'' từ 13 tháng 4 năm 2018.<ref>{{cite web|url=https://7net.omni7.jp/detail/1207597128-1207597128|title=ジャンプSQ RISE2018 SPRING 2018年5月号|accessdate=March 31, 2018}}</ref><ref>{{cite web|last1=Sherman|first1=Jennifer|title=Twin Star Exorcists Spinoff Manga Ends in 1st Issue of New Jump SQ. Rise Magazine|url=https://www.animenewsnetwork.com/news/2018-04-16/twin-star-exorcists-spinoff-manga-ends-in-1st-issue-of-new-jump-sq-rise-magazine/.130438|publisher=[[Anime News Network]]|accessdate=May 13, 2018|date=April 16, 2018}}</ref>
 
Các chương riêng lẻ được phát hành dưới định dạng ''[[tankōbon]]'' bởi Shueisha. Volume hoàn chỉnh đầu tiên ra mắt vào ngày 9 tháng 10 năm 2004, và volume thứ 25, cũng là cuối cùng vào năm 2017, xuất hiện vào ngày 3 tháng 6 năm 2016.<ref>{{cite web|url=http://books.shueisha.co.jp/CGI/search/syousai_put.cgi?isbn_cd=4-08-873691-5&mode=1|title=D.Gray-man/1|language=tiếng Nhật |publisher=[[Shueisha]]|accessdate=April 4, 2008|archiveurl=https://archive.is/20130111183008/http://books.shueisha.co.jp/CGI/search/syousai_put.cgi?isbn_cd=4-08-873691-5&mode=1|archivedate=January 11, 2013}}</ref><ref>{{cite web|url=http://books.shueisha.co.jp/CGI/search/syousai_put.cgi?isbn_cd=978-4-08-880635-8|title=D.Gray-man/25|language=tiếng Nhật |publisher=[[Shueisha]]|accessdate=June 22, 2016|archiveurl=https://archive.is/20160530151501/http://books.shueisha.co.jp/CGI/search/syousai_put.cgi?isbn_cd=978-4-08-880635-8|archivedate=May 30, 2016}}</ref> Trong quá trình thực hiện từng volume, Hoshino ban đầu muốn bìa mỗi quyển tập trung vào một nhân vật khác nhau. Tuy nhiên, sau lần phát hành bộ tổng hợp thứ 9 của truyện, Hoshino đã đổi ý và thay vào đó bằng việc thử nhiều kiểu bìa truyện có hình ảnh của các nhân vật.<ref>{{Cite book|title=D.Gray-man|volume=10|last=Hoshino|first=Katsura|year=2008|publisher=[[Viz Media]]|isbn=978-1-4215-1937-1|page=126|authorlink=Katsura Hoshino)}}</ref>
Hàng 154 ⟶ 158:
=== Đánh giá và phê bình ===
====Manga====
Nhìn chung, bộ truyện nhận được nhiều đánh giá tích cực. Trong bài nhận xét về tập một của mình, Carlo Santos của [[Anime News Network]] nói rằng một vài điểm trong cốt truyện "xuất hiện không biết từ đâu ra" và tiềm năng của câu chuyện đã bị giới hạn lại chỉ vì một vài điểm yếu như là phần thiết kế khá chung chung. Tuy nhiên, ông lại thích nhiều điểm khác của manga như cốt truyện diễn tiến nhanh, cách trần thuật, và những câu chuyện quá khứ.<ref>{{cite web | title=Full Frontal Alchemy – Right Turn Only!!| url=http://www.animenewsnetwork.com/right-turn-only/2006-04-18|date=April 18, 2008 | publisher=[[Anime News Network]]| accessdate=August 12, 2008|archiveurl=https://archive.is/20120630070213/http://www.animenewsnetwork.com/right-turn-only/2006-04-18|archivedate=June 30, 2012}}</ref> Sheena McNeil từ Sequentialtart gọi đây là manga hay nhất từ năm 2006 dựa theo phần cốt truyện và dàn nhân vật.<ref>{{cite web|url=http://www.sequentialtart.com/reports.php?ID=4595&issue=2006-05-01 |title=D.Gray-Man Vol. 1 |last=McNeil |first=Sheena |date=May 1, 2006 |publisher=Squentialtart.com |accessdate=July 24, 2009 |archiveurl=https://archive.is/20120630070201/http://www.sequentialtart.com/reports.php?ID=4595&issue=2006-05-01 |archivedate=June 30, 2012 |deadurl=yes |df= }}</ref> A.E. Sparrow của [[IGN]] cũng bình phẩm về tập đầu tiên, so sánh các nhân vật phản diện của truyện với ba ác nhân trong ''[[Batman franchise media|Batman]]'' bởi sự tương đồng bất kể vai trò của họ. Sparrow cũng yêu thích nhân cách được hình thành từ quá khứ đau khổ của Allen.<ref>{{cite web | title=IGN: D. Gray-Man Vol. 1 Review| url=http://comics.ign.com/articles/702/702496p1.html| publisher=[[IGN]]| accessdate=August 12, 2008|archiveurl=https://archive.is/20120708073509/http://comics.ign.com/articles/702/702496p1.html|archivedate=July 8, 2012}}</ref> Gọi những tập đầu truyện là "tiểu thuyết nghiệp dư", nhà phê bình Leroy Douresseaux của comicbookbin.comCoolstreak Cartoons nhận thấy sự cải thiện rõ rệt sau từng tập trong cốt truyện và nghệ thuật của manga.,<ref name="ComicBookBinVol1">{{cite web|url=http://www.comicbookbin.com/dgraymanthreeinone001.html|title=D.Gray-man 3-in-1 Edition: Volume 1 manga review|last=Douresseaux|first=Leroy|date=January 18, 2014|publisher=Coolstreak Cartoons|accessdate=November 24, 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161124221630/http://www.comicbookbin.com/dgraymanthreeinone001.html|archivedate=November 24, 2016}}</ref> trong khi ''[[Otaku USA]]'' lại ấn tượng với sự đa dạng của nhiều yếu tố kinh dị, khoa học viễn tưởng, kỳ ảo trong truyện so với các manga khác đến mức khiến tác phẩm này không thể đại diện cụ thể cho bất kỳ thể loại nào mà nó thuộc.<ref>{{cite web|url=http://www.otakuusamagazine.com/d-gray-man-manga-omnibus-1/|title=D.Gray-Man Manga Omnibus 1|publisher=Otaku USA|date=August 22, 2013|accessdate=April 16, 2018|author=Davidson, Danica}}</ref> Ross Liversidge từ Anime Network Anh rất thích thú với ba tập đầu manga; Hoshino có khả năng "kể truyện xuất sắc" trong việc xây dựng kịch bản u ám, hài hước nhẹ nhàng cùng các nhân vật nổi bật.<ref name="UKAnime">{{cite web|url=http://www.uk-anime.net/manga/D.Gray-Man_1-3.html|title=MANGA REVIEW: D.Gray-Man 1-3|last=Liversidge|first=Ross|date=April 17, 2008|publisher=Coolstreak Cartoons|accessdate=February 14, 2017|archiveurl=https://archive.is/20170214161234/http://www.uk-anime.net/manga/D.Gray-Man_1-3.html|archivedate=February 14, 2017}}</ref> Theo Brian Henson của Mania Beyond Entertainment, loạt truyện dần trở nên tốt hơn theo thời gian; mặc dù một vài chi tiết trông có vẻ như là vay mượn từ tác phẩm khác, chúng cũng dần phát triển để có nét đặc trưng riêng biệt.<ref name="mania">{{cite web|title=D. Gray-man Vol.#05 Review |url=http://www.mania.com/d-grayman-vol05_article_83103.html |date=May 1, 2007 |author=Henson, Brian |publisher=Mania Beyond Entertaining |accessdate=September 6, 2008 |archiveurl=https://archive.is/20120910004305/http://www.mania.com/d-grayman-vol05_article_83103.html |archivedate=September 10, 2012 |deadurl=yes |df= }}</ref> Yussif Osman từ [[Japanator]] cho rằng những nhân vật của truyện là một trong các nhân vật có chiều sâu nhất từng thấy ở một manga ''shōnen'', lấy ví dụ về quá khứ Lavi và gia tộc Noah.<ref>{{cite web | title=Reflecting on Women in Anime and Manga| url=http://www.japanator.com/reflecting-on-women-in-anime-and-manga-34849.phtml|date=March 15, 2016 | publisher=[[Japanator]]| accessdate=October 7, 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161009191901/http://www.japanator.com/reflecting-on-women-in-anime-and-manga-34849.phtml|archivedate=October 9, 2016|author=Osman, Yussif}}</ref>
 
Các tập sau này cũng nhận được nhiều lời khen ngợi; Joseph Luster của ''[[Otaku USA]]'' đánh giá cao các cảnh chiến đấu trong truyện cũng như sự phát triển của nhân vật Allen.<ref>{{cite web|url=http://www.otakuusamagazine.com/Manga/News1/Catching-Up-with-D-GrayMan-1512.aspx|title=Catching Up with D. Gray-Man|last=Luster|first=Joseph|date=April 5, 2009|publisher=''[[Otaku USA]]''|accessdate=June 28, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160819200111/http://www.otakuusamagazine.com/Manga/News1/Catching-Up-with-D-GrayMan-1512.aspx|archive-date=August 19, 2016|dead-url=no}}</ref> Sự thật về việc Allen sẽ trở thành kẻ thù của của tổ chức và là [[Danh sách nhân vật trong D.Gray-man#Nea|Noah thứ 14]] nhận sự đón nhận tích cực từ Grant Goodman của Pop Culture Shock cùng Chris Beveridge của the Fandom Post. Tuy nhiên, Goodman phê bình sự lệ thuộc vào yếu tố hài hước hơn là tập trung vào chính kịch của các tập truyện đầu tiên.<ref>{{cite web | title=Manga Minis, 5/31/10|last=Goodman|first=Grant| url=http://www.popcultureshock.com/manga/index.php/reviews/manga-reviews/manga-minis-53110/| publisher=Pop Culture Shock| accessdate=June 10, 2016|date=May 19, 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120308055449/http://www.popcultureshock.com/manga/index.php/reviews/manga-reviews/manga-minis-53110/|archivedate=March 8, 2012 }}</ref><ref name="past">{{cite web | title= D.Gray-Man Vol. #20 Manga Review |last=Beveridge|first=Chris| url=http://www.fandompost.com/2011/05/19/d-gray-man-vol-20-manga-review/| publisher=The Fandom Post| accessdate=May 16, 2016|date=May 19, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110531130730/http://www.fandompost.com/2011/05/19/d-gray-man-vol-20-manga-review/|archive-date=May 31, 2011|dead-url=no}}</ref> Beveridge và Erkael của Manga News ấn tượng với quá khứ đầy bi kịch của Kanda.<ref name="past"/><ref>{{cite web | title= D.Gray-man Vol.20 |author=Erkael| url=http://www.manga-news.com/index.php/manga/critique/DGray-man/vol-20| publisher=Manga News|language=French| accessdate=June 13, 2016|archivedate=January 29, 2017|archiveurl=https://archive.is/20170129232719/http://www.manga-news.com/index.php/manga/critique/DGray-man/vol-20}}</ref> Douresseaux lại thích hoàn cảnh mà Allen phải đối mặt ở tập 21 (vì mối liên hệ của nhân vật này với Noah), và muốn thấy điều đó xuất hiện nhiều hơn thay vì đoạn Kanda chiến đấu với Alma Karma.<ref>{{cite web | title= D.Gray-Man Vol. #21 Manga Review |last=Douresseaux|first=Leroy| url=http://www.comicbookbin.com/dgrayman021.html| publisher=Coolstreak Cartoons| accessdate=June 1, 2016|date=November 19, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20150108184744/http://www.comicbookbin.com/dgrayman021.html|archive-date=January 8, 2015|dead-url=no}}</ref> Chris Kirby từ Fandom Post cảm thấy những bí ẩn xuất hiện xuyên suốt câu chuyện mang tính giải trí cao, nhưng vẫn than phiền về sự trì hoãn liên tục của Hoshino, khiến nhiều người hâm mộ thất vọng khi đề cập đến những sự kiện sắp xảy ra trong tương lai.<ref>{{cite web|url=http://www.fandompost.com/2015/01/15/d-gray-man-vol-24-manga-review/|title=D.Gray-Man Vol. #24 Manga Review |publisher=The Fandom Post|accessdate=February 16, 2017|date=January 15, 2015|author=Kirby, Chris}}</ref>
 
Phần nghệ thuật của Hoshino lại nhận được nhiều ý kiến trái chiều. Theo Casey Brienza từ ANN, tính đến tập 12, các cảnh chiến đấu "gần như không thể hiểu được" cũng như những phần minh họa còn lại. Cô miêu tả phong cách vẽ của Hoshino là phong cách "vừa có tính thẩm mỹ lại tràn đầy năng lượng, vừa vô cùng đẹp đẽ lại cực kỳ bạo lực" từng trở nên thịnh hành nhờ các nữ họa sĩ manga nổi lên từ tiểu văn hóa ''[[dōjinshi]]'' những năm cuối thập niên 1980 và đầu 1990, điển hình như [[CLAMP]] và [[Kōga Yun]]. Brienza còn bình phẩm về thiết kế nhân vật của Hoshino, tin rằng người hâm hộ từ bất kì giới tính nào cũng đều bị nó hấp dẫn.<ref name="ANNVol12">{{cite web|url=http://www.animenewsnetwork.com/review/d.gray-man/gn-12|title=D.Gray-man GN 12 – Review|last=Brienza|first=Casey|date=March 14, 2009|publisher=[[Anime News Network]]|accessdate=March 16, 2009|archiveurl=https://archive.is/20121206031256/http://www.animenewsnetwork.com/review/d.gray-man/gn-12|archivedate=December 6, 2012}}</ref> Douresseaux gọi nghệ thuật của Hoshino là "rất thời trang" và gợi nhớ lại các tác phẩm của [[Joe Madureira]], [[Kelley Jones]], cùng [[Chris Bachalo]].<ref name="ComicBookBinVol7">{{cite web|url=http://www.comicbookbin.com/dgrayman007.html|title=D.Gray-Man: Volume 7|last=Douresseaux|first=Leroy|date=October 22, 2007|publisher=Coolstreak Cartoons|accessdate=March 16, 2009|archiveurl=https://archive.is/20130102140310/http://www.comicbookbin.com/dgrayman007.html|archivedate=January 2, 2013}}</ref><ref name="ComicBookBinVol11">{{cite web|url=http://www.comicbookbin.com/dgrayman011.html|title=D.Gray-Man: Volume 11|last=Douresseaux|first=Leroy|date=November 22, 2008|publisher=Coolstreak Cartoons|accessdate=March 16, 2009|archiveurl=https://archive.is/20130102062523/http://www.comicbookbin.com/dgrayman011.html|archivedate=January 2, 2013}}</ref> Mô tả cảnh nền của cô vẽ là “lạnh lùng” và [[Lovecraftian|rùng rợn]], Douresseaux viết rằng Hoshino khiến các cảnh truyện trở nên hấp dẫn nhờ kết hợp các yếu tố gothic với bạo lực.<ref name="ComicBookBinVol7"/><ref name="ComicBookBinVol11"/> Brian Henson phê bình các thay đổi được thực hiện với phiên bản của Viz Media, như việc thay thế các hiệu ứng âm thanh trong bản tiếng Nhật bằng bản ít hấp dẫn hơn cùng phần dịch vụng về tên của các nhân vật.<ref name="mania"/>
Hàng 164 ⟶ 168:
Theo giám đốc của Funimation Entertainment và CEO [[Fukunaga Gen]], bộ phim rất nổi tiếng ở Nhật Bản và Mỹ.<ref name="funimation"/> Carl Kimlinger của Anime News Network nhận xét tập phim thứ nhất, cho rằng phim vay mượn nhiều ý tưởng nên "hoàn toàn không có yếu tố gì là nguyên bản" nhưng lại không nhàm chán.<ref>{{cite web | title=The Fall Anime Preview Guide| url=http://www.animenewsnetwork.com/feature/2006-10-22| publisher=[[Anime News Network]]| accessdate=August 29, 2008|archiveurl=https://archive.is/20120718073325/http://www.animenewsnetwork.com/feature/2006-10-22|archivedate=July 18, 2012}}</ref> Dù nhận định cách Allen sử dụng vũ khí chống lại Akuma trông có vẻ [[cliché|phi truyền thống]], Todd Douglass Jr. từ [[DVD Talk]] vẫn cảm thấy việc sử dụng chúng trong anime rất thú vị.<ref>{{cite web | title= D. Gray-Man: Season One, Part One |last=Douglass Jr.|first=Todd|date=March 31, 2009| url=http://www.dvdtalk.com/reviews/36999/d-gray-man-season-one-part-one/| publisher=[[DVD Talk]]| accessdate=August 9, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20140906042742/http://www.dvdtalk.com/reviews/36999/d-gray-man-season-one-part-one/|archive-date=September 6, 2014|dead-url=no}}</ref> Sandra Scholes của Active Anime cùng Kevin Leathers từ UK Anime Network yêu thích loạt phim và, cũng như Douglass, nhận thấy việc vay mượn chút ít từ các tác phẩm khác rất hấp dẫn. Cả hai đều đánh giá cao phần xây dựng nhân cách của Allen Walker.<ref>{{cite web | title=D. Gray-Man Season 1 Part 2|last=Scholes|first=Sandra| url=http://activeanime.com/html/2010/05/03/d-gray-man-season-1-part-2-2/| publisher=Active Anime| accessdate=May 19, 2016|date=May 3, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20160623235947/http://activeanime.com/html/2010/05/03/d-gray-man-season-1-part-2-2/|archive-date=June 23, 2016|dead-url=no}}</ref><ref name="uk">{{cite web | title=ANIME REVIEW: D.Gray-Man Series 1 Part 1|last=Leathers|first=Kevin| url=http://www.uk-anime.net/anime/D.Gray-Man_Series_1_Part_1.html| publisher=UK Anime Network| accessdate=May 16, 2016|date=January 25, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20160701121611/http://www.uk-anime.net/anime/D.Gray-Man_Series_1_Part_1.html|archive-date=July 1, 2016|dead-url=no}}</ref> Kimberly Morales của ''[[Anime Insider]]'' nói rằng chất lượng đồ họa của bộ phim không đồng nhất và mặc dù có cốt truyện hay, vai Kanda không phù với diễn viên lồng tiếng [[Travis Willingham]]. Tuy nhiên, Morales nhìn chung vẫn yêu thích bộ phim và dàn diễn viên lồng tiếng.<ref name="AnimationInsiderMorales">{{cite web|url=http://www.animationinsider.net/article.php?articleID=2071&document=3|title=D.Gray-man – Page 3|last=Morales|first=Kimberly|date=May 8, 2009|publisher=''[[Anime Insider]]''|accessdate=July 28, 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110527130446/http://www.animationinsider.net/article.php?articleID=2071&document=3|archivedate=May 27, 2011}}</ref> Tom Tonhat từ ''[[Escapist (tạp chí)| tạp chí Escapist]]'' tôn vinh dàn diễn viên nhờ cách họ truyền cảm hứng cho nhiều trang phục cosplay và nhấn mạnh đến tầm ảnh hưởng của nhân cách Earl khi đề cập đến việc người chết không thể được hồi sinh.<ref name="cosplay">{{cite web | title=Anime Review: D.Gray-Man, Season 1|last=Tonhat|first=Tom| url=http://www.escapistmagazine.com/articles/view/video-games/editorials/reviews/anime/6305-Anime-Review-D-Gray-Man-Season-1| publisher=''[[Escapist (magazine)|Escapist]]''| accessdate=May 16, 2016|date=July 25, 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20160611030134/http://www.escapistmagazine.com/articles/view/video-games/editorials/reviews/anime/6305-Anime-Review-D-Gray-Man-Season-1|archive-date=June 11, 2016|dead-url=no}}</ref>
 
Kevin Leathers của UK Anime phê bình việc phim thiếu các arc mang tính giải trí,<ref>{{cite web | title=ANIME REVIEW: D.Gray-Man Series 1 Part 2 |last=Rose|first=John| url=http://www.uk-anime.net/anime/D.Gray-Man_Series_1_Part_2.html| publisher=UK Anime Network| accessdate=June 3, 2016|date=June 4, 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160813162122/http://www.uk-anime.net/anime/D.Gray-Man_Series_1_Part_2.html|archivedate=August 13, 2016}}</ref> và Casey Brienza từ Anime News Network gọi bộ phim là bản chuyển thế nghèo nàn từ bộ manga.<ref>{{cite web | title=D.Gray-man DVD – Season One Part One |last=Brienza|first=Casey| url=http://www.animenewsnetwork.com/review/d.gray-man/dvd-season-one-part-one| publisher= [[Anime News Network]]| accessdate=November 26, 2016|date=May 4, 2009|archiveurl=https://archive.is/20120630070205/http://www.animenewsnetwork.com/review/d.gray-man/dvd-season-one-part-one|archivedate=June 30, 2012}}</ref> Mặt khác, ''[[Neo (tạp chí)|Neo]]'' lại thích diễn tiến của các tập phim dù cho một trong số đó bị gọi là "filler" khi những tập này nói về nhiều quá nhiều nhân vật cùng lúc.<ref>{{cite web|url=http://www.neomag.co.uk/art/anime-manga/review/1171/dgrayman-21|title=D.Gray-man 2:1|date=January 31, 2013|publisher=Neo|accessdate=April 10, 2018}}</ref> Diễn viên lồng tiếng Anh cho Allen, [[Todd Haberkorn]], nói rằng dù nhận được nhiều đánh giá tích cực, bộ phim lại có doanh số bán ra khá thấp; anh khuyên người hâm mộ nên mua bộ DVD của phim khi nó được tung ra để giữ cho bộ anime không bị dừng sản xuất.<ref>{{cite web | title=Mission: Watchable!|last=Haberkorn|first=Todd| url=http://www.teamhaberkorn.com/2011/11/07/mission-watchable/| publisher= Team Heaberkorn| accessdate=November 26, 2016|date=November 7, 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120118015208/http://www.teamhaberkorn.com/2011/11/07/mission-watchable/|archivedate=January 18, 2012| authorlink =Todd Haberkorn}}</ref>
 
Loạt anime tiếp theo, ''D.Gray-man Hallow'', là một trong các anime được mong đợi nhất mùa hè năm 2016 theo độc giả của Anime News Network và [[cổng thông tin điện tử]] tiếng Nhật [[goo (công cụ tìm kiếm)|goo]].<ref>{{cite web | title= ANN Readers: Food Wars! 2 is Summer 2016's Most Anticipated Show| url=http://www.animenewsnetwork.com/interest/2016-06-15/ann-readers-food-wars-2-is-summer-2016-most-anticipated-show/.103255| publisher=[[Anime News Network]]| accessdate=June 16, 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161114214144/https://www.animenewsnetwork.com/interest/2016-06-15/ann-readers-food-wars-2-is-summer-2016-most-anticipated-show/.103255|archivedate=November 14, 2016}}</ref><ref>{{cite web | title= Japanese Fans Rank Their Favorite Summer 2016 Anime| url=http://otakuusamagazine.com/Anime/News1/Japanese-Fans-Rank-Their-Favorite-Summer-2016-Anim-8141.aspx?fb_comment_id=1014546208662972_1015798351871091#f1aa116e00cd044| publisher=[[Otaku USA]]|date=August 29, 2016| accessdate=February 14, 2017|archiveurl=https://archive.is/20170214152059/http://otakuusamagazine.com/Anime/News1/Japanese-Fans-Rank-Their-Favorite-Summer-2016-Anim-8141.aspx?fb_comment_id=1014546208662972_1015798351871091%23f1aa116e00cd044|archivedate=February 14, 2017}}</ref> Vì chưa xem bộ phim gốc sau một thời gian dài, Alex Osborn của IGN đánh giá cao phần tóm tắt ngắn để gợi lại cốt truyện cho khán giả ở đầu tập một của bộ phim. Dù thích sự tương tác giữa các nhân vật chính, Osborn vẫn thấy bối rối khi sự thật về việc Allen sẽ trở thành Noah thứ 14 được tiết lộ và phải xem lại toàn bộ đoạn này để có thể nắm được nội dung.<ref>{{cite web | title=D.Gray-man Hallow Episode 1|last=Osborn|first=Richard| url=http://www.ign.com/articles/2016/07/05/dgray-man-hallow-episode-1-the-fourteenth-review| publisher=[[IGN]]| accessdate=November 25, 2016|date=July 5, 2016|archiveurl=https://archive.is/20160705030011/http://www.ign.com/articles/2016/07/05/dgray-man-hallow-episode-1-the-fourteenth-review|archivedate=July 5, 2016}}</ref> Trong bài nhận xét sau này, Osborn nói rằng anh bị ấn tượng bởi sự xuất hiện lần đầu của Noah thứ 14 trong cơ thể Allen; dù cho điều này khá "khó chịu", nó vẫn góp phần cho sự phát triển nhân vật.<ref name="hallowthree">{{cite web | title=D.Gray-man Hallow Episode 3: "It'll Be Fine If I Wash My Face" Review|last=Osborn|first=Richard| url=http://www.ign.com/articles/2016/07/18/dgray-man-hallow-episode-3-itll-be-fine-if-i-wash-my-face-review| publisher=[[IGN]]| accessdate=July 18, 2016|archivedate=July 20, 2016| dead-url=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160720182129/http://www.ign.com/articles/2016/07/18/dgray-man-hallow-episode-3-itll-be-fine-if-i-wash-my-face-review}}</ref> Anne Laurenroth nhấn mạnh sự phát triển của nhân vật Kanda trong ''Hallow'', cụ thể là trận chiến với Alma Karma và việc cậu quay về Tổ chức ở cuối phim.<ref>{{cite web | title=D.Gray-man Hallow Episode 9|last=Lauenroth|first=Anne| url=http://www.animenewsnetwork.com/review/d.gray-man-hallow/episode-9/.105933| publisher=[[Anime News Network]]| accessdate=August 30, 2016|date=August 30, 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161031083203/http://www.animenewsnetwork.com/review/d.gray-man-hallow/episode-9/.105933|archivedate=October 31, 2016}}</ref><ref name="finalhallow"/> Laurenroth nhận thấy phần đồ họa của ''Hallow'' nghèo nàn và rời rạc nhưng, mặc dù không khí hầu hết các tập khá tệ, khoảnh khắc cuối phim lại rất tươi sáng.<ref name="finalhallow">{{cite web | title=D.Gray-man Hallow Episode 13|last=Lauenroth|first=Anne| url=http://www.animenewsnetwork.com/review/d.gray-man-hallow/episode-13/.106954| publisher=[[Anime News Network]]| accessdate=October 31, 2016|date=September 28, 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161221110851/http://www.animenewsnetwork.com/review/d.gray-man-hallow/episode-13/.106954|archivedate=December 21, 2016}}</ref> Manga Tokyo đề cao triết lý đạo đức của câu chuyện khi Allen bị chính tổ chức mình tham gia bắt giam và phải nhờ tới sự giúp đỡ từ những đồng minh của Millennium Earl để sinh tồn. Tuy nhiên, người phê bình cảm thấy khán giả cần thêm nhiều thông tin hơn những gì mà câu chuyện đem lại.<ref>{{cite web|url=https://manga.tokyo/anime-seasons/d-gray-man-hallow-episode-11-review/|title=D.Gray-man Hallow Episode 11 Review: Hidden One|publisher=Manga Tokyo|author=Karavasilis, Thanasis|accessdate=April 19, 2018}}</ref><ref>{{cite web|url=https://manga.tokyo/anime-seasons/d-gray-man-hallow-episode-10-review/|title=D.Gray-man Hallow Episode 10 Review: Sinner in Despair|publisher=Manga Tokyo|author=Karavasilis, Thanasis|accessdate=April 19, 2018}}</ref>
 
== Ghi chú ==