Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Biligtü Khan”

| tên = Nguyên Chiêu Tông <br/>元昭宗 <br/>TấtBiligtü Lý Khắc Đồ HãnKhan <br/>必里克图汗 (Tất Lý Khắc Đồ Hãn)

| tiền nhiệm = <font color="grey">[[Nguyên Huệ Tông|ÔUkhaghatu Cáp Cát ĐồKhan]]</font>

| kế nhiệm = <font color="blue">[[Nguyên Ích Tông|ÔUskhal Tư Cáp LặcKhan]] hãn</font>

| hoàng tộc = Dòng họ [[Bột Nhi Chỉ CânBorjigin]] (Боржигин, 孛兒只斤)

| tên đầy đủ = Ái Du Thức Lý Đạt LạpAyusiridara (愛猷識理達臘, AyusiridaraÁi-du-thức-lý-đạt-lạp, {{mongolUnicode|ᠠᠶᠣᠰᠢᠷᠢᠳᠠᠷ}})

'''Tất Lý Khắc Đồ hãn''' hay '''Nguyên Chiêu Tông''' (元昭宗), trước khi lên ngôi được gọitên là '''Ái Du Thức Lý Đạt LạpAyusiridara''' (愛猷識理答臘/ AyushiridaraÁi Du Thức Lý Đạt Lạp), là vị hoàng đế thứ hai của triều đại [[Bắc Nguyên]] [[Mông Cổ]], sau khi [[nhà Nguyên]] đã bị đẩy lùi bởi [[Chu Nguyên Chương]], khôi phục địa vị thống trị [[Trung Hoa]] của [[người Hán]]. Kế vị ngai vàng của vua cha Nguyên Huệ Tông, ông đã đẩy lui cuộc xâm lăng của quân đội nhà Minh năm 1372 và tái thiết lập sự thống trị của mình lên một số vùng đất đã từng mất vào tay nhà Minh.

Ái Du Thức Lý Đạt LạpAyusiridara là con trai của hoàng đế [[Nguyên Huệ Tông]] và Kỳ Hoàng hậu. Thời niên thiếu, từ năm 10 tuổi, ông được vua cha cho đến học tại nhà của thừa tướng [[Thoát Thoát|Toktog]] (Thoát Thoát), được giáo dục nền văn hóa Trung Hoa từ nhỏ. Hoàng hậu đầu tiên của [[Nguyên Huệ Tông|Huệ Tông]], Bá Nhạc Ngô Đáp Nạp ThấtBaya'ud LýDanashri chỉ hạ sinh được duy nhất một người con trai, nhưng vị hoàng tử này đã không thể sống đến tuổi trưởng thành. Tuy nhiên, ông lại không hề nhận được sự quan tâm từ hội đồng Na Nhan Mông Cổ, bởi gốc gác thấp kém và nguồn gốc của mẹ ông (Kỳ Hoàng hậu từng làm cung nữ phục vụ trà được tiến cống tới nước Nguyên từ Cao Ly). Điều này chỉ thay đổi, sau khi gia tộc của hoàng hậu Bá Nhạc Ngô Đáp Nạp ThấtBaya'ud LýDanashri bị thanh trừng và cái chết của Bá Nhan. Sau đó, ông và mẹ của ông mới được chính thức thừa nhận trong triều đình Mông Cổ. Được sự thuyết phục của Kỳ Hoàng hậu, Nguyên Huệ Tông từng dự định sắc phong ông làm người kế vị vào năm 1353. Tuy nhiên, phe đối lập với ông, thừa tướng Thoát Thoát đã ngăn chặn và làm trì hoãn việc này rất lâu sau đó. Kỳ Hoàng hậu, vì muốn đưa con trai lên ngôi hoàng thái tử, đã lập ra một âm mưu, với sự giúp sức của một người học trò cũ của ThoátTogtok Thoát -là Hama, cáo buộc Thoát ThoátTogtok tội tham nhũng và những chính lệnh hà khắc mà ông này đã áp dụng trong thời gian trấn áp quân Khăn đỏ năm 1354. Âm mưu này đã khiến cho Thoát Thoát,Togtok dù từng có công trạng trấn áp quân khởi nghĩa, cũng bị phế và bị đưa đi lưu đày tại Hoài Nam.

Sau khi Thoát ThoátTogtok bị phế truất khỏi chức thừa tướng, Hama đã được cất nhắc lên giữ chức này và quyền lực dần tập trung vào tay ông ta. Ở đỉnh cao quyền lực, Hama dự định dùng ảnh hưởng của mình để đưa Ái Du Thức Lý Đạt LạpAyusiridara lên làm hoàng thái tử. Ngày tháng vinh quang của Hama không kéo dài được lâu khi âm mưu năm xưa của ông ta với Thoát ThoátTogtok bị phát giác vào năm 1356. Hama bị bãi chức và bị đưa đi lưu đày, trước khi bị những kẻ thù của ông ta thắt cổ chết. [[Nguyên Chiêu Tông|Ái Du Thức Lý Đạt Lạp]]''','''Ayusiridara lại may mắn không bị truy tội trong vụ việc lần này. Trong khi ông được tấn phong hoàng thái tử vào năm 1353, biến loạn đã diễn ra trong cung đình nhà Nguyên giữa phe ủng hộ và phe chống đối Thái tử. Năm 1360, Thái tử và Hoàng hậu đã cố thuyết phục thừa tướng đương chức lúc bấy giờ, Tai-ping, để ông này dâng tấu lên hoàng đế xin nhường ngôi cho Thái tử. Tai-ping đã không đồng ý với đề nghị của Thái tử và Hoàng hậu, kết cục của ông là bị ép từ chức, trong khi phe đảng của ông ta bị đầu độc.

Năm 1364, một tướng quân của phe đối lập là Bolad-Temür đã đem quân chiếm lấy kinh thành. Trước tình hình nguy cấp, hoàng đế cho gọi Ái Du Thức Lý Đạt LạpAyusiridara từ đất phong về kinh đô. Trước mệnh lệnh của vua cha, ông lại không thực hiện vì cảm thấy lực lượng của mình chưa đủ mạnh để khống chế được quân đội của Bolad-Temür. Do đó, thay vì trở về kinh đô, ông đã chạy tới chỗ của đại tướng quân Vương Bảo Bảo (Köketemür). Khi biết tin Thái tử đang gây dựng lực lượng của mình, Bolad-Temür đã bắt Kỳ Hoàng hậu phải ra lệnh triệu hồi con trai về kinh thành. Âm mưu của Bolad-Temür còn chưa được thực hiện thì ông ta bị ám sát bởi một thành viên hoàng tộc được bí mật ra lệnh bởi Nguyên Huệ Tông. Tướng [[Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi|Vương Bảo Bảo]] sau đó đánh bại quân đội của Bolad-Temür năm 1365. Nhân chiến thắng này, Ái Du Thức Lý Đạt LạpAyusiridara lại ép Vương Bảo Bảo phải yêu cầu hoàng đế thoái vị. Huệ Tông không thuận theo yêu cầu này, bù lại, bổ nhiệm Thái tử một chức vụ trong quân đội. Vương Bảo Bảo không đồng tình với hành động của Hoàng đế, sau đó thì bị bãi chức.

Năm 1368, nhà Nguyên đã hoàn toàn bị đánh bại bởi đội quân khởi nghĩa của Chu Nguyên Chương, Nguyên Huệ Tông đã phải từ bỏ Đại Đô để tháo chạy đến Thượng Đô và tiếp tục trị vì đất đai còn lại ở phía Bắc của triều Nguyên, tức là triều Bắc Nguyên. Hai năm sau, Huệ Tông băng hà trong lúc quân Minh thực hiện cuộc tiến công lên phía bắc và con trai của ông là Maidarbal bị bắt làm tù binh. Sau đó, Maidarbal đã trốn thoát an toàn về [[Karakoram|Karakorum]] và Ái Du Thức Lý Đạt LạpAyusiridara đã chính thức đăng cơ làm Khả hãn của Mông Cổ với tước vị là Biligtü Khan (Tất Lý Khắc Đồ hãn).