|
|unemployment_rate=}}
[[File:BR 2000.png|thumb|Location of Bihar in India before the creation of Jharkhand]]
'''Bihar''' ({{IPA-hns|bɪˈɦaːr|lang=hi|Bihar.ogg}}) là một bang ở miền đông [[Ấn Độ]].<ref name=GovBiharProfile/><ref>{{cite news | title = Food riots, anger as floods swamp South Asia| publisher=Reuters India| url=http://in.reuters.com/article/topNews/idINIndia-35134220080822| date=22 August 2008}}</ref> Đây là bang rộng lớn thứ mười ba Ấn Độ (diện tích {{convert|94163|km2|sqmi|abbr=on}}) và dân số đông thứ ba. Nó tiếp giáp với [[Uttar Pradesh]] về phía tây, [[Nepal]] về phía bắc, [[Tây Bengal]] về phía đông, và [[Jharkhand]] về phía nam. Đồng bằng Bihar tạo nên bởi [[sông Hằng]] chạy từ tây sang đông Bihar.<ref name=GovBiharProfile>{{citeChú thích web |titletiêu đề=State Profile |url=http://gov.bih.nic.in/Profile/default.htm |website=Government of Bihar |accessdatengày truy cập=17 April 2015}}</ref>
Ngày 15 tháng 11 năm 2000, nam Bihar cũ được tách ra để tạo nên bang [[Jharkhand]].<ref>{{citeChú thích web |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/736533/Jharkhand |titletiêu đề=Jharkhand |last=Dutt |first=Ashok K. |website=Encyclopædia Britannica}}</ref> Chỉ 11,3% dân số Bihar sống tại vùng đô thị, tỉ lệ thấp thứ nhì tại Ấn Độ, sau Himachal Pradesh.<ref>{{citeChú thích web|url=http://timesofindia.indiatimes.com/elections/bihar-elections-2015/news/Bihar-election-BJPs-campaign-found-no-resonance-in-villages/articleshow/49742959.cms|titletiêu đề=At 11.3%, it has the lowest urban population among big states and the second lowest if one counts the small mountainous state of Himachal Pradesh (10%). 2011 census}}</ref> Thêm vào đó, gần 58% [[người Bihar]] dưới 25 tuổi,<ref name="economic_strangulation">{{citeChú thích web |last=Guruswamy |first=Mohan |last2=Kaul |first2=Abhishek |titletiêu đề=The Economic Strangulation of Bihar |url=http://cpasindia.org/reports/02-Economic-Strangulation-Bihar.pdf |datengày=15 December 2003 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090530142819/http://www.cpasindia.org/reports/02-Economic-Strangulation-Bihar.pdf |archive-date=30 May 2009 |location=New Delhi, India |publishernhà xuất bản=Centre for Policy Alternatives |format=PDF |accessdatengày truy cập=17 August 2015}}</ref> khiến Bihar trở thành bang có tỉ lệ người trẻ tuổi cao nhất. Các ngôn ngữ chính thức là [[tiếng Hindi]] và [[tiếng Urdu]].<ref name=CSDOffLang1950/><ref name=Benedikter2009/> Những [[nhóm ngôn ngữ Bihar|ngôn ngữ khác phổ biến trong bang]] là [[tiếng Bhojpur]], [[tiếng Maithil]], [[tiếng Magahi]], [[tiếng Bajjika]], và [[tiếng Angika]].<ref name=Chitransh2012>{{cite news |last=Chitransh |first=Anugya |title=Bhojpuri is not the only language in Bihar |url=http://hillpost.in/2012/09/bhojpuri-is-not-the-only-language-in-bihar/50489/ |date=1 September 2012 |newspaper=Hill Post |accessdate=10 April 2015}}</ref>
Ở Ấn Độ thời cổ đại và cổ điển, Bihar là một trung tâm chính trị, nghiên cứu, và văn hóa.<ref>''Bihar, Past & Present: souvenir, 13th Annual Congress of Epigraphica'' by P. N. Ojha, Kashi Prasad Jayaswal Research Institute</ref> Từ Magadha, đế quốc đầu tiên của Ấn Độ ([[đế quốc Maurya]]), cũng như một trong những tôn giáo lớn trên thế giới, [[Phật giáo]], xuất hiện.<ref>Mishra Pankaj, ''The Problem'', Seminar 450 – February 1997</ref> Những đế quốc Magadha, đáng chú ý là [[Maurya]] và [[Gupta]], đã thống nhất một phần lớn Nam Á dưới sự thống lĩnh của họ.<ref>{{citeChú thích web | titletiêu đề = The History of Bihar| publishernhà xuất bản=Bihar Government| url=http://gov.bih.nic.in/Profile/history.htm}}</ref>
Từ cuối thế kỷ 1970, Bihar tụt sau những bang khác về sự phát triển kinh tế và xã hội.<ref>{{cite news | title = Bihar's 'first' Economic Survey Report tabled| url = http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2007-03-07/patna/27879796_1_bihar-capita-income-revenue-account| work=The Times of India| date=7 March 2007| accessdate = 22 August 2008}}</ref><ref>{{cite news | title = Biharis an unwanted lot|author= Bal Thackeray| url = http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/msid-2840902,prtpage-1.cms| work=The Times of India| date=5 March 2008| accessdate = 5 March 2008}}</ref><ref>{{cite news| last1=Wajihuddin| first1=Mohammed| date=10 August 2008| title = 'Bihari' has become an abuse | url = http://timesofindia.indiatimes.com/Review/Bihari_has_become_an_abuse/articleshow/3347091.cms| work=The Times of India| accessdate = 10 August 2008}}</ref> Nhiều nhà kinh tế và khoa học xã hội cho rằng điều này là kết quả trực tiếp từ các chính sách của chính phủ trung ương, như [[chính sách cân bằng vận chuyển hàng hóa]],<ref>{{cite book | first = Arvind N.| last = Das| title = The Republic of Bihar| place = New Delhi| publisher=Penguin Books| year = 1992| isbn = 0-14-012351-2}}</ref><ref name="saibal">{{cite news | last = Goswami| first = Urmi A| date = 16 February 2005| title = 'Bihar Needs an Icon, a person who stands above his caste' (Dr Shaibal Gupta – Rediff Interview) | url = http://www.rediff.com/election/2005/feb/16inter2.htm| publisher=Rediff| accessdate = 16 February 2005| archiveurl= https://web.archive.org/web/20050220065240/http://www.rediff.com/election/2005/feb/16inter2.htm| archivedate= 20 February 2005 <!--DASHBot-->| deadurl= no}}</ref> sự thiếu quan tâm của chính phủ,<ref name="economic_strangulation"/><ref name="CPASGuruswamy20040615">{{citeChú thích web |last=Guruswamy |first=Mohan |last2=Baitha |first2=Ramnis Attar |last3=Mohanty |first3=Jeevan Prakash |titletiêu đề=Centrally Planned Inequality: The Tale of Two States – Punjab and Bihar |url=http://cpasindia.org/reports/07-Centrally-Planned-Inequality-Punjab-Bihar.pdf |datengày=15 June 2004 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090326210152/http://cpasindia.org/reports/07-Centrally-Planned-Inequality-Punjab-Bihar.pdf |archive-date=26 March 2009 |location=New Delhi, India |publishernhà xuất bản=Centre for Policy Alternatives |format=PDF |accessdatengày truy cập=17 August 2015}}</ref><ref name="CPASGuruswamy20040215">{{citeChú thích web |last=Guruswamy |first=Mohan |last2=Mohanty |first2=Jeevan Prakash |titletiêu đề=The De-urbanisation of Bihar |url=http://cpasindia.org/reports/03-De-urbanisation-Bihar.pdf |datengày=15 February 2004 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090326210154/http://cpasindia.org/reports/03-De-urbanisation-Bihar.pdf |archive-date=26 March 2009 |location=New Delhi, India |publishernhà xuất bản=Centre for Policy Alternatives |format=PDF |accessdatengày truy cập=17 August 2015}}</ref> và sự thiếu vắng "tinh thần Bihar".<ref name="saibal"/><ref>Ahmed Farzand and Mishra Subhash, [http://indiatoday.digitaltoday.in/index.php?option=com_content&issueid=78&task=view&id=19042§ionid=4&Itemid=1 Leaders of Bihar unite to counter Raj Thackeray] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20090107160643/http://indiatoday.digitaltoday.in/index.php?option=com_content&issueid=78&task=view&id=19042§ionid=4&Itemid=1 |date=7 January 2009 }}, India Today, 31 October 2008 {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20090107160643/http://indiatoday.digitaltoday.in/index.php?option=com_content&issueid=78&task=view&id=19042§ionid=4&Itemid=1 |date=7 January 2009 }}{{dead link|date=October 2015}}</ref><ref>{{citeChú thích web| last = Gupta| first = Shaibal| titletiêu đề = Bihar: Identity and Development| publishernhà xuất bản = Asian Development Research Institute, Patna| url = http://www.bihartimes.com/articles/shaibal/biharidentity.html| accessdatengày truy cập = 30 April 2006| archiveurl = https://web.archive.org/web/20050330161928/http://bihartimes.com/articles/shaibal/biharidentity.html| archivedate = 30 March 2005}}</ref> Tuy nhiên, chính phủ bang đã có nhiều cố gắng để đưa bang phát triển.<ref>{{cite news |last=Phadnis |first=Aditi |authorlink=Aditi Phadnis |date=26 July 2008 | title=Lalu in the red |url=http://www.business-standard.com/india/storypage.php?autono=329655 |newspaper=[[Business Standard]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20110607173041/http://www.business-standard.com/india/storypage.php?autono=329655 |archive-date=7 June 2011 |accessdate=22 August 2015}}</ref> Những cố gắn này gồm cải thiện cơ sở hạ tầng,<ref name="bihar_basher">{{cite news | last = Goswami| first = Urmi A| date = 17 June 2008| title = Biharis get work at home, bashers realise their worth| work = The Economic Times |location=India| url = http://economictimes.indiatimes.com/News/PoliticsNation/Biharis_get_work_at_home_bashers_realise_their_worth/articleshow/3135697.cms| accessdate = 17 June 2008}}</ref> tạo điều kiện chăm sóc sức khỏe tốt hơn, đặt nặng hơn về giáo dục, cũng như giảm thiểu tham nhũng và ổn định an ninh.<ref>{{cite news |last=Dharma |first=Supriya| last2=Jha |first2=Abhay Mohan |date=15 July 2008 |title=Bihar witnesses a quiet transformation |url=http://www.ndtv.com/convergence/ndtv/story.aspx?id=NEWEN20080057141 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080718045447/http://www.ndtv.com/convergence/ndtv/story.aspx?id=NEWEN20080057141 |archive-date=18 July 2008 |publisher=[[NDTV]] |accessdate=22 August 2015}}</ref><ref>{{cite news|last=Jha |first=Abhay Mohan |title=English makes inroads in Bihar villages |publisher=NDTV |date=8 March 2008 |url=http://www.ndtv.com/convergence/ndtv/story.aspx?id=NEWEN20080043399&ch=3/8/2008%2011:32:00%20AM |accessdate=8 March 2008 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080309185254/http://www.ndtv.com/convergence/ndtv/story.aspx?id=NEWEN20080043399 |archivedate=9 March 2008 }}</ref>
==Chú thích==
{{tham khảo}}
|
