Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “William James Sidis”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
n chính tả, replaced: khuyếch → khuếch using AWB
n clean up using AWB
Dòng 19:
==Tiểu sử==
===Những năm đầu đời (1898–1909)===
William James Sidis được sinh tại thành phố [[New York]], là con của những [[người Do Thái]] di cư từ [[Ukraine]].<ref>{{Cite news|url=http://www.todayifoundout.com/index.php/2013/12/genius-among-us-sad-story-william-j-sidis/|title=A Genius Among Us: The Sad Story of William J. Sidis|date=2013-12-06|newspaper=Today I Found Out|language=Tiếng Anh|access-date=2016-12-09}}</ref> Cha là ông Boris Sidis sinh năm 1867, có học vị [[tiến sĩ]], bác sĩ y khoa, di cư sang Hoa Kỳ từ năm 1887 khi mới 20 tuổi để thoát khỏi đàn áp chính trị. Mẹ là [[bác sĩ]] Sarah Mandelbaum Sidis (sinh năm 1874) tốt nghiệp trường Y khoa thuộc Đại học [[Boston]] năm 1897. Sarah đã theo gia đình sang Mỹ để tránh khỏi các cuộc tàn sát vào năm 1889 khi 15 tuổi.<ref>{{citeChú thích web|url=http://www.homeoint.org/history/king/3-05.htm |titletiêu đề=History of Homeopathy and Its Institutions in America By William Harvey King, M.D., LL.D. Presented by Sylvain Cazalet |publishernhà xuất bản=Homeoint.org |datengày= |accessdatengày truy cập=2011-05-25}}</ref>
 
William được đặt theo tên của người cha đỡ đầu, người bạn kiêm đồng nghiệp của ông Boris, triết gia người Mỹ William James. Ông Boris là một nhà [[tâm thần học]] đã xuất bản nhiều cuốn sách và bài viết, đi tiên phong trong nghiên cứu về tâm lý học dị thường thuộc [[tâm bệnh học]]. Ông cũng là người sử dụng [[đa ngôn ngữ]] và cậu bé William cũng bộc lộ khả năng này từ rất sớm.
Dòng 26:
 
===Quãng thời gian học Đại học Harvard (1909–1915)===
Dù ngôi trường này đã nhiều lần từ chối nguyện vọng nhận con trai 9 tuổi của ông Boris vào học vì lý do cậu bé còn quá nhỏ. Năm 1909, cậu bé đã lập kỷ lục trở thành người trẻ nhất theo học tại [[Đại học Harvard]]. Đầu năm 1910, Sidis nắm vững toán học bậc cao đến mức đã diễn thuyết trong Câu lạc bộ Toán học Harvard về các vật thể bốn chiều.<ref>{{Cite news|title=Wonderful Boys of History Compared With Sidis. All Except Macaulay Showed Special Ability in Mathematics. Instances of Boys Having 'Universal Genius' |url=https://query.nytimes.com/gst/abstract.html?res=9E0CE2DC1139E333A25755C1A9679C946196D6CF |date=16 January 1910|page=SM11|work=[[The New York Times]]|accessdate=26 November 2014}}</ref> William bắt đầu chương trình đào tạo chính quy năm 1910 và nhận bằng [[cử nhân]] loại khá (''cum laude'') vào ngày 18 tháng 6 năm 1914, khi 16 tuổi.<ref>{{citeChú thích web|url=http://www.sidis.net/transcript1.jpg|titletiêu đề=Harvard College, 1952|publishernhà xuất bản=Sidis.net|accessdatengày truy cập=26 November 2014}}</ref> Một thần đồng khác, nhà tiên phong về điều khiển học là [[Norbert Wiener]] cũng theo học Harvard cùng thời điểm với William Sidis.
 
Ngay sau khi tốt nghiệp, William nói với phóng viên rằng mình muốn sống cuộc đời trọn vẹn, nghĩa là được sống ẩn dật tránh xa những kỳ vọng về thần đồng. Ông đã nhận lời phỏng vấn của một phóng viên tờ ''Boston Herald''. Bài báo ghi lại lời thề một đời độc thân không đổi của William Sidis nói rằng sẽ không bao giờ kết hôn, vì theo ông, phụ nữ không có sức hấp dẫn mình. Về sau, ông nảy sinh tình cảm mãnh liệt với nhà hoạt động xã hội [[Martha Foley]]. Sau khi nhận bằng cử nhân, William tiếp tục học lên Cao học Nghệ thuật và Khoa học của Harvard.
Dòng 37:
Sidis dạy 3 lớp: [[hình học Euclid]], [[hình học phi Euclid]] và [[lượng giác]]. Sau không hơn 1 năm, thất vọng về khoa chuyên ngành, yêu cầu giảng dạy của bản thân và những hành xử của các sinh viên lớn tuổi hơn, Sidis đã rời khỏi vị trí và trở lại [[New England]]. Khi một người bạn hỏi lý do rời bỏ ngôi trường, ông đáp lại: "Tôi không biết vì sao họ đem đến cho tôi công việc đó ngay từ đầu— tôi không phải là một giáo viên. Tôi không bỏ đi - tôi đã được yêu cầu rời đi."
 
William Sidis đã từ bỏ việc theo đuổi tấm bằng thạc sĩ toán học và ghi danh vào trường Luật Harvard vào tháng 9 năm 1916, nhưng đã từ bỏ vị trí tốt vào năm cuối, tháng 3 năm 1919.<ref>{{citeChú thích web|url=http://www.sidis.net/transcripts.htm |titletiêu đề=Harvard Transcripts |publishernhà xuất bản=Sidis.net |datengày= |accessdatengày truy cập=2011-05-25}}</ref>
 
===Cuối đời (1921–1944)===
Sau khi trở về Bờ Đông Hoa Kỳ vào năm 1921, Sidis đã quyết tâm sống ẩn dật. William chỉ làm các công việc chạy máy cộng tiền hoặc những việc khá nghèo nàn khác. Ông làm việc tại thành phố New York và xa lánh cha mẹ mình. Phải mất nhiều năm trước khi ông được giải phóng hợp pháp để được quay về Massachusetts và ông lo ngại về nguy cơ bị bắt trong nhiều năm. Ông bị ám ảnh bởi sở thích sưu tầm vé xe điện, tự viết và xuất bản các tạp chí định kỳ và giảng dạy theo nhóm nhỏ là những bạn bè yêu thích các bài giảng về lịch sử Hoa Kỳ của ông. Năm 1933, Sidis vượt qua kỳ thi Công chức Dân chính ở New York, nhưng chỉ đạt thứ hạng thấp 254.<ref name=ioipj /> Trong một lá thư riêng, Sidis viết rằng việc đó "không đáng khích lệ".<ref name=ioipj />
 
Năm 1944, Sidis đã thắng một vụ giàn xếp với tờ ''[[The New Yorker]]'' vì một bài viết xuất bản năm 1937.<ref>{{Cite journal |last=Bates |first=Stephen |year=2011 |title=The Prodigy and the Press: William James Sidis, Anti-Intellectualism, and Standards of Success |journal=[[Journalism & Mass Communication Quarterly|J&MC Quarterly]] |issn=1077-6990 |volume=88 |issue=2 |pages=374–397 |url=http://jmq.sagepub.com/content/88/2/374.full.pdf+html |accessdate=6 September 2013 |doi=10.1177/107769901108800209 |ref=harv }}</ref> William đã cáo buộc nó chứa nhiều tuyên bố sai sự thật.<ref>{{citeChú thích web|url=http://www.sidis.net/newyorker.htm |titletiêu đề=Sidis vs New Yorker |publishernhà xuất bản=Sidis.net |datengày=2008-02-29 |accessdatengày truy cập=2011-05-25}}</ref> Dưới tiêu đề "Bây giờ họ ở đâu?", bài viết mạo danh mô tả cuộc sống của Sidis là cô đơn, tại một "''phòng ngủ rộng lớn tại South End tồi tàn của Boston''".<ref name=autogenerated2>LaMay, p. 63.</ref> Tòa án cấp thấp đã bác bỏ tư cách nhân vật quần chúng của Sidis vì thế ông không có quyền khước từ việc công khai bản nhân. Ông đã mất quyền kháng cáo về vụ xâm phạm quyền riêng tư tại Tòa phúc thẩm khu vực địa hạt thứ hai (United States Court of Appeals for the Second Circuit) năm 1940 với cùng một bài viết. Thẩm phán Charles Edward Clark bày tỏ sự cảm thông với Sidis - người tuyên bố rằng ấn bản này đã đem William ra "khi dễ, khinh miệt và nhạo báng công khai" và làm cho ông "tổn thương tinh thần trầm trọng và bẽ mặt"—nhưng nhận thấy rằng tòa án không có khả năng "đem đến cách thức miễn nhiễm tuyệt đối khỏi sự tò mò của báo giới đối với những điều vụn vặt liên quan đến đời tư".<ref name=autogenerated2 />
 
William Sidis qua đời năm 1944 vì [[xuất huyết]] não tại Boston ở tuổi 46.<ref>{{citeChú thích web|url=http://www.sidis.net/smithletter.htm |titletiêu đề=Shirley Smith's Letter to the Editor |publishernhà xuất bản=Sidis.net |datengày=1944-07-19 |accessdatengày truy cập=2011-05-25}}</ref> Cha ông cũng qua đời trước đó vì cùng chứng bệnh năm 1923 khi 56 tuổi.
 
==Di sản==
Sau khi William qua đời, cô em gái của ông tuyên bố về chỉ số thông minh của anh trai, nó được ghi trong cuốn sách ''Psychology for the Millions'' của Abraham Sperling năm 1946 là "mức cao nhất từng ghi nhận",<ref name="sperling" /> nhưng sau đó các tác giả nhận thấy rằng một số người viết tiểu sử về William, như Amy Wallace đã phóng đại mức độ IQ và những gì Sperling thực sự đã tuyên bố.<ref name=ioipj>{{citeChú thích web|url=http://www.thelogics.org/thelogicswilliamsidissmartestmanonearth.html|titletiêu đề=The Logics - Was William James Sidis the Smartest Man on Earth|publishernhà xuất bản=Thelogics.org|accessdatengày truy cập=26 November 2014}}</ref> Sperling thực ra đã viết:<ref name="sperling">{{cite book|last=Sperling |first=Abraham Paul |title=Psychology for the Millions |url=https://archive.org/stream/psychologyforthe032777mbp/psychologyforthe032777mbp_djvu.txt |year=1947 |publisher=Frederick Fell |location=New York |pages=332–339 |ref=harv |accessdate=26 November 2014}}</ref>
{{quote| Helena Sidis nói với tôi rằng một vài năm trước khi qua đời, anh trai cô, Bill, đã kiểm tra trí thông minh với một nhà tâm lý học. IQ của ông là số điểm cao nhất từng ghi nhận. Về mặt chỉ số IQ, nhà tâm lý học kể lại rằng con số ước chừng sẽ là giữa khoảng 250 và 300. Cuối đời William Sidis đã làm bài kiểm tra trí thông minh tổng quát ứng tuyển vào vị trí công chức dân chính ở New York và Boston. Những điểm số phi thường của ông là chứng nhận kỷ lục.}}
 
Người ta nhận thấy rằng Helena và mẹ cô, bà Sarah thường khuếch trương danh tiếng bằng các tuyên bố phóng đại về gia đình nhà Sidis.<ref name=ioipj /> Helena cũng tuyên bố sai rằng kỳ thi công chức dân chính mà William tham dự năm 1933 là một bài kiểm tra IQ và xếp hạng điểm số IQ là 254.<ref name=ioipj /> Theo suy đoán về con số "254" thực chất là thứ tự tên William trên danh sách sau khi ông vượt qua kỳ thi, như ông đã nêu trong lá thư gửi cho gia đình.<ref>{{citeChú thích web|last1họ 1=Gowdy|first1tên 1=Larry Neal|titletiêu đề=Myths, Facts, Lies, and Humor About William James Sidis - Part One|url=http://www.thelogics.org/thelogicswilliamsidismyths1.html|website=thelogics.org|accessdatengày truy cập=4 March 2016|datengày=20 October 2013|quotetrích dẫn=Một lá thư được William Sidis viết đã nói rõ rằng ông đã tham gia kỳ thi công vụ và vượt qua bài kiểm tra cho vị trí nhân viên văn phòng của bang và số của ông là 254 trên danh sách; "không đáng mừng lắm". Có lẽ sẽ không bao giờ có biết được liệu Sidis có thực sự làm bài kiểm tra IQ hay không và có thể không bao giờ biết liệu có phải con số 250-300 đến từ thứ hạng của Sidis ở lĩnh vực nghề nghiệp.}}</ref> Cô em gái Helena cũng tuyên bố rằng "anh trai Billy biết tất cả các ngôn ngữ trên thế giới, trong khi cha tôi chỉ biết 27. Tôi luôn tự hỏi liệu có thứ gì mà anh Billy không biết không."<ref name=ioipj /> Tuyên bố này không được chứng thực từ bất kỳ nguồn nào ngoại trừ gia đình nhà Sidis, thêm vào đó bà Sarah Sidis cũng đưa ra một tuyên bố không tưởng trong cuốn sách ''The Sidis Story'' (1950) của bà rằng con trai William có thể học 1 ngôn ngữ chỉ trong một ngày.<ref name=ioipj /> Ông Boris Sidis từng một lần bác bỏ các bài kiểm tra IQ là "ngu ngốc, giả tạo, vô lý và lừa dối trắng trợn".<ref>{{citeChú thích web|url=http://www.sidis.net/fnappref.htm |titletiêu đề=Foundations of Normal and Abnormal psychology |publishernhà xuất bản=Sidis.net |datengày= |accessdatengày truy cập=2011-05-25}}</ref>
 
Cuộc đời và sự nghiệp của William Sidis, đặc biệt là những ý tưởng về [[thổ dân châu Mỹ]], được thảo luận rộng rãi trong cuốn sách ''Lila: An Inquiry into Morals'' của [[Robert M. Pirsig]] (1991). Sidis cũng được nhắc đến trong cuốn tự truyện có tên Ex-Prodig của nhà toán học Norbert Wiener (1894-1964), cũng là một thần đồng và một người đồng niên của Sidis tại Harvard.
Dòng 69:
* {{chú thích sách|title=Journalism and the Debate Over Privacy|last=LaMay|first=Craig L.|series=LEA's Communication Series|publisher=Lawrence Erlbaum Associates, Inc.|location=Mahwah, NJ|year=2003|isbn=978-0-8058-4626-3}}
* {{chú thích sách|last=Wallace|first=Amy|title=The Prodigy: a Biography of William James Sidis, America's Greatest Child Prodigy|location=New York|publisher=E.P. Dutton & Co.|year=1986|isbn=0-525-24404-2}}
* {{chúChú thích web|url=http://hiqnews.megafoundation.org/William_Sidis.htm |titletiêu đề=Review of Amy Wallace, ''The Prodigy'' (1986) |firsttên 1=Robert N. |lasthọ 1=Seitz |work=High IQ News |yearnăm=2002 |accessdatengày truy cập = ngày 21 tháng 9 năm 2010}}
 
==Liên kết ngoài==
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/William_James_Sidis”