Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Cá sấu nước mặn”

'''Cá sấu nước mặn''' ([[danh pháp hai phần]]: ''Crocodylus porosus''), còn gọi là '''cá sấu cửa sông''', '''cá sấu hoa cà''' , là loài [[bò sát]] lớn nhất, cũng như là [[Săn mồi|loài săn mồi]] ven bờ lớn nhất còn sống trên thế giới. Con đực trưởng thành có thể đạt tới chiều dài 6,3m và có khả năng lên tới 7m.<ref name="Britton et al. 2012">{{cite journal|last1=Britton|first1=Adam R. C.|last2=Whitaker|first2=Romulus|last3=Whitaker|first3=Nikhil|title=Here be a Dragon: Exceptional Size in Saltwater Crocodile (''Crocodylus porosus'') from the Philippines|journal=Herpetological Review |date=2012 |volume=43 |issue=4 |pages=541–546}}</ref> Tuy nhiên, một con đực trưởng thành hiếm khi đạt tới hoặc vượt quá kích thước 6m nặng 1.000 tới 1.200 &nbsp;kg.<ref name=ADW>{{cite web |url=http://animaldiversity.org/accounts/Crocodylus_porosus/#physical_description |title=Crocodylus porosus |publisher=Animal Diversity Web |accessdate=3 June 2015}}</ref> Con cái nhỏ hơn nhiều so với con đực, nhìn chung thì không dài quá 3 m.<ref name=ADW/>

Chúng có một cái đầu khá lớn đặc trưng bởi hai gờ nổi xuất phát từ mắt và kéo dài đến giữa mũi. Vảy loài này hình trái xoan. Cá sấu con có màu vàng nhạt, chúng mang những sọc, chấm trên thân và đuôi. Cá sấu trưởng thành có màu sẫm hơn, màu nâu vàng đến màu xám. Mặt bụng màu trắng hoặc vàng, các sọc xuất hiện ở phần dưới của thân nhưng không kéo dài hết mặt bụng. Đuôi có màu xám với những vạch đen. Chúng sở hữu một bộ hàm khỏe với 64-68 răng và sở hữu lực [[cắn]] lên đến 5000 pounds/1 inch vuông hoặc hơn. Thông thường, chỉ một cú táp của cá sấu cũng có khả năng nghiền nát xương, hạn chế đáng kể chuyển động của mục tiêu. Hàm răng sắc nhọn của chúng với lực cắn mạnh hơn hầu hết các loài [[động vật ăn thịt]] khác. Một thông số khác cho thấy, cá sấu này có lực cắn tối đa là 16,460 N (3,700 &nbsp;lbf), đó là lực cắn lớn nhất trong số các động vật hiện nay. Cá sấu nước mặn có tuổi thọ khá cao, chúng có thể sống hơn 100 tuổi.

'''Kích thước con đực''': Một con cá sấu nước mặn đực trưởng thành, từ những cá thể còn trẻ đến những con đã già, có chiều dài từ 3,5 đến 6 m (11 &nbsp;ft 6 in đến 19 &nbsp;ft 8 in), nặng từ 200 đến 1.000 &nbsp;kg (440-22 &nbsp;lb). Trung bình, con đực trưởng thành có chiều dài từ 4,3 đến 4,9 m (14 &nbsp;ft 1 in đến 16 &nbsp;ft 1 in) và nặng từ 408 đến 522 &nbsp;kg (899–1,151 &nbsp;lb). Tuy nhiên kích thước trung bình phần lớn phụ thuộc vào vị trí, môi trường sống và tương tác của con người, do đó thay đổi từ nghiên cứu này sang nghiên cứu khác, khi các số liệu của mỗi nghiên cứu được xem riêng biệt. Trong một trường hợp, Webb và Manolis (1989) cho rằng trọng lượng trung bình của con đực trưởng thành trong các sông thủy triều của Úc chỉ là 240 đến 350 &nbsp;kg (530 đến 770 &nbsp;lb) với độ dài 4 đến 4,5 m (13 &nbsp;ft 1 in to 14 &nbsp;ft 9 in ) trong những năm 1980, có thể đại diện cho một khối lượng cơ thể đã bị giảm do các loài đang hồi phục sau nhiều thập kỷ bị quá tải ở giai đoạn đó, vì con đực kích thước này thường nặng hơn 100 &nbsp;kg (220 &nbsp;lb). Rất hiếm khi những con đực cao tuổi dài hơn 6 m (19 &nbsp;ft 8 in) và nặng hơn 1.000 &nbsp;kg (2.200 &nbsp;lb).

Cá sấu nước mặn được xác nhận lớn nhất đã bị chết đuối trong lưới đánh cá ở [[Papua New Guinea]] năm 1979, da khô của nó cộng với đầu dài 6,2 m (20 &nbsp;ft 4 in) và được ước tính là 6,3 m (20 &nbsp;ft 8 in) khi kế toán cho co rút và một đầu đuôi còn thiếu. Tuy nhiên, theo bằng chứng, trong hình thức sọ đến từ một số cá sấu lớn nhất từng bắn, kích thước tối đa có thể đạt được bởi các thành viên lớn nhất của loài này được coi là 7 m (23 &nbsp;ft 0 in). Một nghiên cứu của chính phủ từ Úc chấp nhận rằng các thành viên lớn nhất của loài này có khả năng đo chiều dài từ 6 đến 7 m (19 &nbsp;ft 8 in đến 23 &nbsp;ft 0 in) và cân nặng từ 900 đến 1.500 &nbsp;kg (2.000 đến 3.300 &nbsp;lb). Hơn nữa, một nghiên cứu về hình thái và sinh lý của cá sấu của cùng một tổ chức ước tính rằng cá sấu nước mặn đạt kích thước 7 m (23 &nbsp;ft 0 in) sẽ nặng khoảng 2.000 &nbsp;kg (4.400 &nbsp;lb). Do có sự săn bắt rộng rãi trong thế kỷ 20, những cá thể này cực kỳ hiếm gặp ở hầu hết các khu vực, vì phải mất một thời gian dài để cá sấu đạt được những kích cỡ đó. Ngoài ra, sự hiện diện trước đó của các gen đặc biệt có thể dẫn đến những con cá sấu nước mặn cỡ lớn như vậy, những gen cuối cùng đã bị mất khỏi nhóm gen tổng thể do các cuộc săn bắt rộng rãi trong quá khứ. Tuy nhiên, với sự phục hồi gần đây của môi trường của sống cá sấu nước mặn và giảm nạn săn trộm, số lượng cá sấu lớn đang gia tăng, đặc biệt là ở [[vườn quốc gia Bhitarkanika|Odisha]]. Loài này là loài cá sấu sống sót duy nhất thường xuyên đạt tới hoặc vượt quá 5,2 m (17 &nbsp;ft 1 in). Một con đực lớn từ [[Philippines]], tên là Lolong, là con cá sấu nước mặn lớn nhất từng bị bắt và bị nhốt. Nó dài 20 &nbsp;ft 3 (6,17 m) và nặng 2,370 &nbsp;lbs (1.075 &nbsp;kg). Được cho là đã ăn thịt hai dân làng, Lolong đã bị bắt vào ngày 3 tháng 9 năm 2011, và đã chết khi đang bị giam giữ vào ngày 10 tháng 2 năm 2013.

'''Kích thước con cái''': Con cái trưởng thành thường dài từ 2,7 đến 3,1 m (8 &nbsp;ft 10 in đến 10 &nbsp;ft 2 in) trong tổng chiều dài và cân nặng từ 76 đến 103 &nbsp;kg (168 đến 227 &nbsp;lb). Con cái lớn nhất trong kỷ lục đo được khoảng 4,3 m (14 &nbsp;ft 1 in) trong tổng chiều dài. Do sự lưỡng cực tình dục cực đoan của các loài tương phản với sự thay đổi kích thước khiêm tốn hơn của các loài khác, chiều dài trung bình của loài chỉ hơi nhiều hơn một số cá sấu còn tồn tại khác ở 3,8-48–4 m (12 &nbsp;ft 6 in-13 &nbsp;ft 1 in).

Loài cá sấu này săn mồi rất đa dạng, cá sấu con ăn những loài [[côn trùng]] nhỏ, động vật [[lưỡng cư]], [[bò sát]], [[giáp xác]] và những loài [[cá]] nhỏ. Tuy nhiên những con trưởng thành cũng sẽ nhắm đến những con mồi nhỏ này nếu không có nhiều sự lựa chọn khác. Trong số các loài giáp xác, [[Scylla serrata|cua biển]] của chi [[Scylla (chi cua)|Scylla]] được xem là con mồi ưa thích nhất của cá sấu, đặc biệt là trong môi trường sống ngập mặn. Các loài chim như [[đà điểu châu Úc]] và các loại chim nước khác nhau, đặc biệt là [[ngỗng bồ các]], là loài thường bị cá sấu săn nhất, do cơ hội bắt gặp nhiều hơn. Ngay cả những con chim và dơi bay nhanh có thể bị cá sấu phóng lên đớp sống một cách chớp nhoáng nếu bay gần mặt nước, cũng như những con [[chim lội]] khi chúng đang bay quanh bờ để tìm kiếm thức ăn, thậm chí cả những loài [[choắt nhỏ]].

Trong số tất cả các loài cá sấu, cá sấu nước mặn có khuynh hướng mạnh nhất về khả năng đối xử với con người như 1một con mồi, và có một lịch sử lâu dài tấn công con người khi con người vô tình mạo hiểm vào lãnh thổ của nó. Do sức mạnh của nó, tính tình hung dữ máu lạnh, kích thước và tốc độ đáng sợ, cá sấu nước mặn được xem là một trong những loài cá sấu nguy hiểm nhất thế giới. Trái ngược với chính sách của Mỹ khuyến khích một mức sống cùng tồn tại với cá sấu, chính sách khuyến cáo duy nhất để đối phó với cá sấu nước mặn là hoàn toàn tránh xa môi trường sống của chúng bất cứ khi nào có thể, vì chúng cực kỳ hung hăng nếu cảm thấy bị xâm phạm.

Ở [[Úc]], đặc biệt là ở [[lãnh thổ Bắc Úc|phía Bắc nước này]], dân số cá sấu được cho là còn đông hơn người. Nhờ được bảo tồn nghiêm ngặt nên số lượng cá sấu tăng lên đáng kể, hễ nơi nào có nước như ao hồ, sông suối, nơi đấy có cá sấu. Thậm chí ngoài biển khơi cách bờ đến 300km300&nbsp;km, vẫn có nhiều tàu bè nhìn thấy cá sấu nước mặn ở Úc lượn lờ ngoài biển. Những dữ liệu chính xác về các cuộc tấn công bị giới hạn ở những nơi bên ngoài nước Úc, nơi một hoặc hai vụ tấn công gây tử vong được báo cáo mỗi năm. Từ năm 1971 đến năm 2013, tổng số ca tử vong được báo cáo tại Úc do cá sấu nước mặn là 106. Mức độ tấn công thấp có thể là do những nỗ lực rộng rãi của các quan chức động vật hoang dã ở Úc để đặt các dấu hiệu cảnh báo cá sấu tại nhiều kênh, sông, hồ và bãi biển được cho là có mối nguy hiểm từ cá sấu. Ngoài ra, các cuộc tấn công gần đây và ít được công bố đã được báo cáo ở [[Borneo]], [[Sumatra]], Đông Ấn Độ (quần đảo Andaman), và Miến Điện. Tại Sarawak, Borneo, số vụ tấn công gây tử vong trung bình được báo cáo là 2,8 mỗi năm trong những năm từ 2000 đến 2003. Tại Bắc Úc, những nỗ lực đã được thực hiện để di dời những con cá sấu nước mặn đã thể hiện hành vi hung hăng đối với con người nhưng điều này đã chứng minh là không có hiệu quả vì vấn đề cá sấu dường như có thể tìm đường về lãnh thổ ban đầu của chúng. Trong khu vực Darwin từ 2007-2009, 67-78% những con cá sấu trở về chỗ ở cũ được xác định là giống đực.

Nhiều cuộc tấn công ở các khu vực bên ngoài nước Úc được cho là không được báo cáo, với một nghiên cứu đặt ra tới 20 đến 30 vụ tấn công xảy ra hàng năm. Con số này có thể được bảo thủ trong ánh sáng của một số khu vực nơi con người và cá sấu nước mặn cùng tồn tại ở các vùng nông thôn kém phát triển, kinh tế thấp, nơi các cuộc tấn công có khả năng không được báo cáo. Tuy nhiên, những tuyên bố trong quá khứ rằng cá sấu nước mặn chịu trách nhiệm cho hàng ngàn người tử vong hàng năm có khả năng là cường điệu và có thể làm sai lệch lợi ích cho các công ty da, các tổ chức săn bắn và các nguồn khác có thể hưởng lợi từ việc tối đa hóa nhận thức tiêu cực về cá sấu cho nguồn tài chính đạt được. Mặc dù nó không trả giá thấp như một kẻ săn mồi ghê gớm, một loài không có lý do để không xem con người như con mồi, nhiều con cá sấu nước mặn hoang dã thường rất cảnh giác với con người và sẽ chủ động rút lui để chìm xuống nước và bơi xa ra, thậm chí ngay cả những con đực trưởng thành vốn rất hiếu chiến, nếu trước đây từng bị con người quấy rầy hoặc bị truy sát. Một số cuộc tấn công vào con người dường như là do con người đi vào lãnh thổ cá sấu hơn là do tập tính ăn thịt trong tự nhiên, với cá sấu trên hai tuổi thường tấn công bất cứ điều gì mà đi vào khu vực của chúng (bao gồm cả tàu thuyền). Con người thường có thể thoát khỏi những cuộc chạm trán như vậy, trong đó bao gồm khoảng một nửa của tất cả các cuộc tấn công. Các cuộc tấn công không gây tử vong thường liên quan đến cá sấu dài 3 m (9 &nbsp;ft 10 in) hoặc ít hơn. Các cuộc tấn công gây tử vong, nhiều khả năng là có động cơ ăn thịt, thường liên quan đến cá sấu lớn hơn với kích thước ước tính trung bình là 4,3 m (14 &nbsp;ft 1 in). Trong hoàn cảnh bình thường, [[cá sấu sông Nile]] được cho là chịu trách nhiệm về số lượng lớn các cuộc tấn công gây tử vong trên người hơn là cá sấu nước mặn, nhưng điều này có thể liên quan đến thực tế là nhiều người ở Châu Phi có xu hướng dựa vào các khu vực ven sông để kiếm sống, ít phổ biến ở hầu hết châu Á và chắc chắn ít hơn ở Úc. Ở quần đảo Andaman, số lượng các cuộc tấn công gây tử vong cho con người đã được báo cáo tăng lên, lý do suy ra do sự phá hủy môi trường sống và giảm con mồi tự nhiên của cá sấu.

Cá sấu nước mặn thường bị săn bắt vì thịt và trứng của nó, và da của nó là giá trị thương mại nhất của bất kỳ loài cá sấu nào. Săn bắn không được kiểm soát trong thế kỷ 20 gây ra sự suy giảm đáng kể trong các loài trong phạm vi của nó, với số lượng ở miền bắc Australia giảm 95% vào năm 1971. Những năm 1940-1970 là đỉnh của săn bắn không được kiểm soát và có thể gây thiệt hại không thể khắc phục quần thể cá sấu nước mặn. Loài này hiện đang có sự bảo vệ pháp lý đầy đủ ở tất cả các bang và vùng lãnh thổ của Úc nơi nó được tìm thấy - [[Tây Úc]] (từ năm 1970), [[Lãnh thổ Bắc Úc]] (từ năm 1971) và [[Queensland]] (từ năm 1974). Săn bắn bất hợp pháp vẫn còn tồn tại ở một số khu vực, với việc bảo vệ ở một số quốc gia không hiệu quả một cách đáng kể, và việc buôn bán thường khó theo dõi và kiểm soát trên phạm vi rộng lớn như vậy. Tuy nhiên, nhiều khu vực chưa hồi phục; một số khảo sát cho thấy mặc dù những con cá sấu trẻ còn tồn tại, ít hơn 10% mẫu vật được phát hiện ở phạm vi kích thước trưởng thành và không bao gồm những con đực đặc biệt lớn ở [[Sri Lanka]] hay Cộng hòa [[Palau]]. Đây là dấu hiệu của cả sự khủng bố và khai thác tiếp tục tiềm tàng và quần thể sinh sản không hồi phục. Trong một quần thể cân bằng hơn, chẳng hạn như những cá thể từ [[vườn quốc gia Bhitarkanika]] hoặc [[Sabah]], [[Malaysia]], 28% và 24,2% mẫu vật quan sát thấy trong phạm vi kích thước lớn hơn 3 m (9 &nbsp;ft 10 in).