Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Bhumibol Adulyadej”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n →‎top: clean up using AWB
clean up
Dòng 28:
{{Audio|Bhumibol Adulyadej.ogg|nghe}}) ([[5 tháng 12]] năm [[1927]] - [[13 tháng 10]] năm [[2016]])<ref>{{Chú thích web|tiêu đề=Thailand's King Bhumibol Adulyadej dies, aged 88|url=http://www.straitstimes.com/asia/se-asia/thailands-king-bhumibol-adulyadej-dies-aged-88|work=[[The Straits Times]]|ngày truy cập=13 October 2016}}</ref>, còn được gọi là Vua '''Rama IX''', là quốc vương [[Thái Lan]] trị vì từ ngày [[9 tháng 6]] năm [[1946]] cho đến khi mất ngày [[13 tháng 10]], năm [[2016]]. Ông lên ngôi sau khi anh trai mình (vua [[Rama VIII]]) chết do bị ám sát.
 
Bhumibol Aduladej được xem là một trong số [[những vị quân vương trị vì lâu nhất thế giới]]<ref name=autogenerated1>{{Chú thích web|url=http://www.thehindu.com/news/thailands-king-bhumibol-adulyadej-dies/article9215490.ece?homepage=true|tiêu đề=Thailand’s King Bhumibol Adulyadej, world's longest-reigning monarch, dies|firsttên 1=|lasthọ 1=Reuters|ngày=13 October 2016|nhà xuất bản=|ngày truy cập=14 October 2016|via=The Hindu}}</ref> và là vị vua trị vì lâu nhất trong [[lịch sử Thái Lan]].<ref name=longestthai>{{Chú thích web |yearnăm=1996 |url=http://www.worldhop.com/Journals/J5/ROYAL.HTM |tiêu đề=A Royal Occasion speeches |nhà xuất bản=Worldhop | work = Journal |ngày truy cập=5 July 2006|archiveurlurl lưu trữ = https://web.archive.org/web/20060512194220/http://www.worldhop.com/Journals/J5/ROYAL.HTM |archivedatengày lưu trữ=12 May 2006}}</ref> Trong suốt triều đại của ông, Thái Lan đã trải qua 30 đời [[Thủ tướng Vương quốc Thái Lan|thủ tướng]] bắt đầu với [[Pridi Banomyong]] và kết thúc với [[Prayuth Chan-ocha]].<ref>{{Chú thích web|url=http://www.thedailybeast.com/articles/2016/10/13/thailand-s-king-bhumibol-dies-triggering-anguish-and-fears-of-unrest.html|tiêu đề=Thailand’s King Bhumibol Dies, Triggering Anguish and Fears of Unrest|firsttên 1=Brien|lasthọ 1=Redmond|ngày=13 October 2016|work=thedailybeast.com|ngày truy cập=14 October 2016}}</ref>
 
Mặc dù [[Thái Lan]] theo thể chế quân chủ đại nghị, vị quốc vương này đã vài lần can thiệp vào chính trường, gần đây nhất là trong cuộc khủng hoảng chính trị năm [[2005]] – [[2006]]. Bhumibol Adulyadej được coi là có công lớn trong nỗ lực kiến tạo tiến trình chuyển đổi [[dân chủ]] ở Thái Lan trong [[thập niên 1990]], mặc dù trong giai đoạn đầu của vương triều, ông đã ủng hộ các chính phủ quân sự.
 
[[Forbes]] ước tính tài sản và các khoản đầu tư tài sản của Bhumibol, được quản lý bởi [[Crown Property Bureau]] (CPB), một cơ quan độc đáo mà không phải là công ty tư nhân và cũng không phải là công ty nhà nước, trị giá 30 tỷ USD trong năm [[2010]], và ông là người đứng đầu danh sách của "hoàng gia giàu nhất thế giới" của tạp chí này từ năm [[2008]] tới năm [[2013]].<ref name=Serafin-20100707>{{cite news|last1=Serafin|first1=Tatiana|title=The World's Richest Royals|url=http://www.forbes.com/2010/07/07/richest-royals-wealth-monarch-wedding-divorce-billionaire.html|accessdate=17 October 2015|work=Forbes|date=2010-07-07}}</ref><ref>{{Chú thích web|tiêu đề=The World's Richest Royals|url=http://www.forbes.com/sites/investopedia/2011/04/29/the-worlds-richest-royals/|work=Forbes|ngày truy cập=26 January 2014|ngày=29 April 2011}}</ref><ref>{{Chú thích web|tiêu đề=Forbes Looks into the King of Thailand's Wealth|url=http://blogs.cfr.org/asia/2012/01/24/forbes-looks-into-the-king-of-thailand%E2%80%99s-wealth/|work=Council on Foreign Relations|ngày truy cập=26 January 2014|authortác giả 1=Joshua Kurlantzick|ngày=24 January 2012}}</ref> Trong [[tháng 5]] năm [[2014]], tài sản của Bhumibol lại một lần nữa được liệt kê trên tạp chí này với 30 tỷ USD.<ref name="Chris" /> Chính thức thì các tài sản của CPB quản lý thuộc sở hữu của [[vua Thái Lan]] đương nhiệm với tư cách như một tổ chức, không phải với tư cách một cá nhân Bhumibol Adulyadej.<ref>{{Chú thích web|tiêu đề=In Thailand, A Rare Peek at His Majesty's Balance Sheet|url=http://www.forbes.com/sites/simonmontlake/2012/01/20/in-thailand-a-rare-peek-at-his-majestys-balance-sheet/|work=Forbes|ngày truy cập=26 January 2014|authortác giả 1=Simon Mortland|ngày=20 January 2012}}</ref> Ông sử dụng tài sản to lớn của mình để cung cấp tài chính cho nhiều đề án phát triển, đặc biệt là ở nông thôn.
 
Sau năm [[2006]], sức khỏe của Bhumibol bị suy giảm và ông đã trải qua thời gian dài tại [[Bệnh viện Siriraj]]. Ông được người dân Thái Lan hết sức tôn kính.<ref>{{Chú thích web|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/7128935.stm|tiêu đề=BBC NEWS - Asia-Pacific - Why Thailand's king is so revered|work=bbc.co.uk|ngày truy cập=14 October 2016}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=http://www.cnn.com/2015/05/10/asia/thailand-king-leaves-hospital/index.html|tiêu đề=Thailand's King Bhumibol leaves hospital for seaside|firsttên 1=Jethro Mullen|lasthọ 1=CNN|work=cnn.com|ngày truy cập=14 October 2016}}</ref> Đối với nhiều người dân Thái, nhà vua được sùng bái gần như một thần linh.<ref>{{cite news|title=Thai king Bhumibol Adulyadej dies after 70-year reign|url=https://www.theguardian.com/world/2016/oct/13/thai-king-bhumibol-adulyadej-dies-after-70-year-reign}}</ref><ref>{{cite news|title=Thailand's King Bhumibol, world's longest reigning monarch, dies at 88|url=http://www.reuters.com/article/us-thailand-king-obituary-idUSKCN12D1M7}}</ref> Người thừa kế của ông, [[Vajiralongkorn]], không được lòng dân như cha mình, dẫn đến lo ngại rằng chế độ quân chủ Thái Lan sẽ bị mất uy tín và ảnh hưởng sau cái chết của Bhumibol.<ref>{{Chú thích web|tiêu đề=Thailand's Royal Conundrum|url=http://www.theatlantic.com/international/archive/2015/05/thailands-royal-conundrum/394529/|work=The Atlantic|ngày truy cập=29 March 2016|authortác giả 1=Matt Schiavenza|ngày=31 May 2015}}</ref><ref>{{Chú thích web|tiêu đề=Twilight of the King|url=http://www.economist.com/news/asia/21702497-after-ailing-monarch-goes-what-next-twilight-king|work=The Economist|ngày truy cập=29 July 2016|ngày=23 July 2016}}</ref>
 
== Thiếu thời ==
Dòng 114:
Bhumibol là một nhạc công và sáng tác [[jazz|nhạc jazz]] tài năng. Nhà vua được trao tặng danh hiệu thành viên danh dự Viện Âm nhạc và Nghệ thuật Vienna vào lúc 32 tuổi. Ông thường trình diễn nhạc jazz trên sóng phát thanh của đài Or Sor, cũng đã công diễn với những huyền thoại nhạc jazz như [[Benny Goodman]], [[Jack Teagarden]], [[Lionel Hampton]] và [[Maynard Ferguson]]. Các ca khúc được nhà vua sáng tác được yêu thích tại các cuộc tụ họp công cộng và được trình diễn trong các buổi hoà nhạc. Bạn có thể thưởng thức chúng tại đây [http://kanchanapisek.or.th/royal-music/index.en.html].
 
Ngoài ra, nhà vua còn là hoạhọa sĩ, nhiếp ảnh gia, tác giả và dịch giả. Tác phẩm ''Phra Mahachanok'' của ông dựa trên câu truyện cổ Jakata về kinh Phật. ''Chuyện kể về Thong Daeng'' là câu chuyện về con chó Khun Thong Daeng. Ông là vị vua duy nhất có bằng sáng chế năm [[1993]] cho một công trình xử lý nước thải tên "Chai Pattana", và một vài bằng sáng chế khác cho quy trình tạo mưa từ năm 1955: bằng sáng chế tạo mưa "sandwich" năm [[1999]] và sau này là bằng sáng chế "supersandwich" năm 2004.
 
== Tài sản hoàng gia ==