Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Công ty Đông Ấn Hà Lan”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
→‎top: clean up
Dòng 33:
[[Tập tin:Voc.jpg|right|thumb|300px|Xưởng đóng tàu của công ty Đông Ấn tại [[Amsterdam]], [[Hà Lan]].]]
[[Tập tin:Vocaandeela.jpg|nhỏ|280px|Cổ phiếu ngày 26/9/1606 của công ty Đông Ấn Hà Lan]]
'''Công ty Đông Ấn Hà Lan''' (''Vereenigde Oost-Indische Compagnie'' hay '''VOC''' trong [[tiếng Hà Lan]], có nghĩa: ''Công ty liên hiệp Đông Ấn Hà Lan'') là một công ty thương mại, thành lập năm 1602 khi [[quốc hội Hà Lan]] trao 21 năm nắm độc quyền thực thi những hoạt động thực dân tại châu Á. Đây là [[công ty đa quốc gia]] đầu tiên trên thế giới<ref>http://www.kb.nl/themas/geschiedenis-en-cultuur/koloniaal-verleden/voc-1602-1799 VOC at the [[National Library of the Netherlands]] (in Dutch)</ref> và là công ty đầu tiên sử dụng [[cổ phiếu]]<ref>Mondo Visione web site: [http://www.mondovisione.com/exchanges/handbook-articles/who-needs-stock-exchanges/ Chambers, Clem. "Who needs stock exchanges?"] ''Exchanges Handbook''. &ndash; retrieved ngày 21 tháng 8 năm 2011.</ref>. Đây là 1 công ty đầy quyền lực, sở hữu gần như toàn bộ quyền lực của chính phủ, bao gồm có khả năng phát động chiến tranh, bỏ tù và hành hình các tù nhân<ref>{{chúChú thích web |url=http://www.pbs.org/wnet/secrets/transcripts/slave-ship-mutiny-program-transcript/755/ |titletiêu đề=Slave Ship Mutiny: Program Transcript |accessdatengày truy cập=ngày 12 tháng 11 năm 2010 |datengày tháng=ngày 11 tháng 11 năm 2010 |work=Secrets of the Dead |publishernhà xuất bản=PBS}}</ref>, thay mặt trong các đàm phán hiệp ước, đúc tiền và thành lập thuộc địa<ref>{{chú thích sách|title=The Globe Encompassed: The Age of European Discovery, 1500–1700|author=Ames, Glenn J.|year=2008|pages=102–103}}</ref>.
 
Theo thống kê, VOC là lu mờ tất cả các đối thủ thương mại khác tại châu Á. Từ 1602 đến 1796, VOC đã gửi gần 1 triệu người châu Âu làm việc cho các giao dịch thương mại với 4.785 tàu và mạng lưới vận tải đã vận chuyển hơn 2,5 triệu tấn hàng hóa với châu Á. Phần còn lại của cả châu Âu chỉ gửi đi 882.412 người từ năm 1500 đến năm 1795. Hạm đội [[vương quốc Anh]] (sau là [[Đế quốc Anh]]) với [[công ty Đông Ấn Anh]], đối thủ cạnh tranh chính của VOC, ở vị trí thứ 2 với 2.690 tàu và vận chuyển chỉ bằng 1/5 trọng tải hàng hóa so với VOC. VOC hưởng lợi nhuận khổng lồ từ thế độc quyền về gia vị trong thế kỷ 17<ref>{{chúChú thích web |lasthọ 1=Van Boven |firsttên 1=M. W. |titletiêu đề=Towards A New Age of Partnership (TANAP): An Ambitious World Heritage Project (UNESCO Memory of the World – reg.form, 2002) |work=VOC Archives Appendix 2, p.14 |url=http://portal.unesco.org/ci/en/files/22635/11546101681netherlands_voc_archives.doc/netherlands%2Bvoc%2Barchives.doc }}</ref>.
 
Thành lập năm 1602, lợi nhuận có được từ việc thu mua gia vị ở [[quần đảo Maluku]]. Năm 1619, VOC thiết lập thủ phủ tại thành phố cảng với tên gọi là [[Jakarta]], đổi tên từ tên gọi cũ [[Batavia]]. Trong 2 thế kỷ tiếp theo VOC đã thiết lập các cảng giao dịch mới và bảo vệ lợi ích của họ bằng việc xâm chiếm thêm lãnh thổ<ref>Vickers (2005), p. 10</ref>.