Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Án sát sứ”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Unicodifying
n clean up
Dòng 1:
'''Án sát sứ''' (chữ Hán: 按察使, tiếng Anh: Surveillance Commissioner), gọi tắt '''Án''' '''sát''', là vị trưởng quan ty Án sát, trật Chánh tứ phẩm văn giai.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.quangngai.gov.vn/userfiles/file/dudiachiquangngai/PHANII/CHUONG_VII/QUANGNGAINHUNGNAM1832-1884.htm|titletiêu đề=Tỉnh Quảng Ngãi vào những năm 1832-1884}}</ref> Là một ty thuộc [[bộ Hình]] và lãnh trọng trách tại cấp thừa xuyên và tỉnh, ty Án sát phụ trách các vấn đề an ninh, kiện tụng, tư pháp, kỷ cương, và trạm dịch.<sup>[[Bố chính sứ#cite note-2|[2]]]</sup>
 
Thời Nguyễn, sau [[Hành chính Việt Nam thời Nguyễn#C.E1.BA.A3i c.C3.A1ch h.C3.A0nh ch.C3.ADnh|cuộc cải cách hành chính]] năm [[Minh Mạng]] 12 Tân Mão 1831, Án sát sứ là một trong bốn quan cấp tỉnh ([[Bố chính sứ|Bố chính]], Án sát, [[Đốc học]], [[Lãnh binh]]) hợp thành một bộ tham mưu thân cận nhất của [[Tổng đốc]] để chỉ đạo hoạt động ở tỉnh và ở các cấp phủ, huyện, tổng, xã.<ref>{{Chú thích web|url=http://nghiencuuxuquang.com/co-trung-dai/to-chuc-hanh-chinh-cap-tinh-ngay-xua-262.html|titletiêu đề=Tổ chức hành chính cấp tỉnh ngày xưa}}</ref>
 
== Lịch sử ==
Dòng 16:
Triều [[Nhà Nguyễn|Nguyễn]] đã để lại trong lịch sử Việt Nam những vị quan Án sát nổi tiếng như [[Doãn Uẩn]] (Án sát Vĩnh Long), [[Vũ Phạm Hàm]] (Án sát Hải Dương), [[Ngụy Khắc Đản|Ngụy Khắn Đản]] (Án sứ Quảng Nam) và [[Hồ Bá Ôn]] (Án sát Nam Định).
 
Trong [[Trận thành Hà Nội (1882)|trận thất thủ thành Hà Nội năm 1882,]] Án sát Tôn Thất Bá được biết đến là một trong các vị quan ăn thề với quan [[Tổng đốc]] [[Hoàng Diệu]] giữ [[Hoàng thành Thăng Long|thành Hà Nội]], nhưng đã bỏ thành, trốn chạy về làng Nhân Mục tỉnh Hà Đông, và sau trận đánh này, được người Pháp mời ra để giao lại tỉnh thành.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.hoangtocbichkhe.com/nhan-vat-ho-hoang/66-hhx-va-thanh-hanoi.html|titletiêu đề=Hoàng Hữu Xứng và vụ thất thủ thành Hà Nội}}</ref>
 
Theo [[Việt Nam sử lược|Việt Nam Sử Lược]], trong [[Cuộc nổi dậy Lê Văn Khôi|cuộc binh biến thành Phiên An]] năm 1883, Án sát Nguyễn Chương Đạt đã bỏ thành trốn chạy sau khi loạn quân chiếm [[thành Bát Quái]] và tế sống [[Bố chính sứ|Bố chính]] [[Bạch Xuân Nguyên]] cùng [[Tổng đốc]] Nguyễn Văn Quế trước từ đường của Tả quân [[Lê Văn Duyệt]].