Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Ngữ tộc Ấn-Iran”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
n Đã lùi lại sửa đổi của 14.232.91.10 (Thảo luận) quay về phiên bản cuối của Hugopako
Thẻ: Lùi tất cả
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 1:
{{Infobox language family
|name = IndoNgữ tộc Ấn-Iran
|altname = AryanNgữ tộc Arya
|region = [[ĐôngNam ÂuÁ|Nam]], [[TâyTrung Á|Trung]], [[TrungTây Á]], [[Đông Nam ÁÂu]] và [[Kavkaz]] / Tổng số người nói = xấp xỉ 1,5 tỷ sống ở 15 nước
|familycolor = Indo-European
|protoname = [[Ngôn ngữ Ấn-Iran nguyên thủy|Ấn-Iran nguyên thủy]]
|child1 = [[Ngữ chi Ấn-Arya|Ấn-Arya]]
|child2 = [[Ngữ chi Iran|Iran]]
|child3 = [[TiếngNgữ Nuristanichi Nuristan|NuristaniNuristan]]
|iso5 = iir
|glotto=indo1320
|glottorefname= Indo-Iranian
|map=Indo-European branches map.pngsvg
|mapcaption=Phân bố hiệnxấp nayxỉ của các nhánh [[Ngữngữ hệ Ấn-Âu]] tại lục địa Á-Âu:
{{legend|#0000ff000080|IndoẤn-Iran}}
|mapsize=300px
}}
'''CácNgữ ngôn ngữtộc Ấn-Iran''',<ref>Pre-Pāṇinian Linguistic Studies By D. D. Mahulkar</ref><ref>Linguistic Analysis: From Data to Theory By Annarita Puglielli, Mara Frascarelli</ref> còn được gọi làhay ''ngôn 'ngữ Aryantộc Arya''',<ref>{{chú thíchcite sáchbook|url=httphttps://books.google.com/books?vid=ISBN3110161133&id=KFBDGWjCP7gC&pg=PA221&lpg=PA221&vq=aryan+languages&dq=aryan+languages+iranian&sig=11bYU5iUtJpZx-Ct7VdMBvOjG_c |title=Numeral Types and Changes Worldwide, by Jadranka (EDT) Gvozdanovic, Language Arts & Disciplines,1999, Page 221 |publisher=Books.google.com |date= |accessdate =2013-01-02}}: ngày"The 2usage thángof 1'Aryan nămlanguages' 2013}}is not to be equated with Indo-Aryan languages, rather Indo-Iranic languages of which Indo-Aryan is a subgrouping."</ref> tạolà thànhnhánh cáclớn chinhất nhánhvề cònsố tồnngười tạibản xangữ nhấtvà vềsố phíangôn đôngngữ của [[Ngữngữ hệ Ấn-Âu]]., Đâyđồng cũngthời là chi nhánh lớncực nhất,đông. Các ngôn ngữ trong hệ vớicó hơn 1 tỷtỉ người nói, kéo dài từ châu Âu ([[tiếng JaszDigan]]), qua [[Thổ Nhĩ Kỳ]] ([[tiếng Kurd]] và vùng[[nhóm Caucasusngôn ngữ Zaza–Gorani|Zaza–Gorani]]) đến [[Kavkaz]] ([[tiếng Ossetia]]), rồi về phía đông đếntới [[Tân Cương]] ([[tiếng SarikoliSarikol]]) và [[Assam]] ([[tiếng Assam]]), và về phía nam đếntới [[Sri Lanka]] ([[tiếng Sinhala]]) và [[Maldives]] ([[tiếng Dhivehi]]).▼
 
Ngôn ngữ tổ tiên của tất cả ngôn ngữ Ấn-Iran—tức ngôn ngữ [[Ngôn ngữ Ấn-Iran nguyên thủy|Ấn-Iran nguyên thủy]]—có lẽ từng được nói vào thiên niên kỷ 3 TCN. Ba nhánh con trong ngữ tộc là [[Ngữ chi Ấn-Arya|Ấn-Arya]], [[Ngữ chi Iran|Iran]], và [[Ngữ chi Nuristan|Nuristan]]. Đôi khi [[Nhóm ngôn ngữ Dard|nhóm Dard]] cũng được thêm vào như nhánh thứ tư, nhưng nay các nhà nghiên cứu thường coi nhóm Dard là một nhánh cổ trong ngữ chi Ấn-Arya.<ref name="jain-cardona-2007">{{Cite encyclopaedia| year = 2007 | title = The Indo-Aryan languages | editor1-first = Danesh | editor1-last = Jain | editor2-first = George | editor2-last = Cardona | page = 905 | quote ='Dardic' is a geographic cover term for those Northwest Indo-Aryan languages which ''[..]'' developed new characteristics different from the IA languages of the Indo-Gangetic plain. Although the Dardic and Nuristani (previously 'Kafiri') languages were formerly grouped together, Morgenstierne (1965) has established that the Dardic languages are Indo-Aryan, and that the Nuristani languages constitute a separate subgroup of Indo-Iranian. | isbn = 978-0415772945 | author-first = Elena | author-last = Bashir }}</ref>
▲'''Các ngôn ngữ Ấn-Iran''',<ref>Pre-Pāṇinian Linguistic Studies By D. D. Mahulkar</ref><ref>Linguistic Analysis: From Data to Theory By Annarita Puglielli, Mara Frascarelli</ref> còn được gọi là ''ngôn ngữ Aryan'',<ref>{{chú thích sách|url=http://books.google.com/books?vid=ISBN3110161133&id=KFBDGWjCP7gC&pg=PA221&lpg=PA221&vq=aryan+languages&dq=aryan+languages+iranian&sig=11bYU5iUtJpZx-Ct7VdMBvOjG_c |title=Numeral Types and Changes Worldwide, by Jadranka (EDT) Gvozdanovic, Language Arts & Disciplines,1999, Page 221 |publisher=Books.google.com |date= |accessdate = ngày 2 tháng 1 năm 2013}}</ref> tạo thành các chi nhánh còn tồn tại xa nhất về phía đông của [[Ngữ hệ Ấn-Âu]]. Đây cũng là chi nhánh lớn nhất, với hơn 1 tỷ người nói kéo dài từ châu Âu ([[tiếng Jasz]]) và vùng Caucasus ([[tiếng Ossetia]]) về phía đông đến [[Tân Cương]] ([[tiếng Sarikoli]]) và [[Assam]] ([[tiếng Assam]]) và phía nam đến [[Maldives]] ([[tiếng Dhivehi]]).
 
==Ngôn Chỉ dẫn ngữ==
[[File:Lenguas indoiranias.PNG|thumb|Ngữ tộc Ấn-Iran]]
{{Notelist|colwidth=30em}}
Ngữ tộc Ấn-Iran gồm ba phân nhóm:
* [[Ngữ chi Ấn-Arya|Ấn-Arya]]
* [[Ngữ chi Iran|Iran]]
* [[Ngữ chi Nuristan|Nuristan]]
 
{{Indo-European topics}}
== Tham khảo ==
{{tham khảo|colwidth=30em}}
 
Phần đông ngôn ngữ lớn (về số người nói) thuộc nhánh Ấn-Arya: [[Tiếng Hindustan|Hindustan]] (Hindi–Urdu), [[Tiếng Bengal|Bengal]], [[Tiếng Punjab|Punjab]], [[Tiếng Marathi|Marathi]], [[Tiếng Gujarat|Gujarat]], [[Tiếng Bhojpur|Bhojpur]], [[Tiếng Awadh|Awadh]], [[Tiếng Maithil|Maithil]], [[Tiếng Odia|Odia]], [[Tiếng Sindh|Sindh]], [[Tiếng Assam|Assam]], [[Tiếng Rajasthan|Rajasthan]], [[Tiếng Chhattisgarh|Chhattisgarh]], [[Tiếng Sinhala|Sinhala]], [[Tiếng Nepal|Nepal]], và [[Tiếng Rangpur|Rangpur]]. Trong nhánh Iran, ngữ ngôn ngữ lớn là tiếng [[Tiếng Ba Tư|Ba Tư]], [[Tiếng Pashtun|Pashtun]], [[Tiếng Kurd|Kurd]], và [[Tiếng Baloch|Baloch]]. Ngoài ra, ngữ tộc Ấn-Iran còn có rất nhiều ngôn ngữ nhỏ.
==Sách tham khảo==
*[[Byomkes Chakrabarti|Chakrabarti, Byomkes]] (1994). ''A comparative study of Santali and Bengali''. Calcutta: K.P. Bagchi & Co. ISBN 81-7074-128-9▼
*[http://www.premiumorange.com/crete-minos-linear.a/ Premiumorange.com], abstract of the study of Minoan language and its link with Indo-Iranian (Hubert La Marle)
*Indo-Iranian Languages and Peoples, edited by Nicholas Sims-Williams. Published 2002 for the British Academy by [[Oxford University Press]]▼
 
==Chú thích==
== Liên kết ngoài ==▼
{{notelist}}
{{wiktionary|Indo-Iranian Swadesh lists}}▼
{{thể loại Commons}}
 
{{Reflist}}
{{sơ khai ngôn ngữ}}
 
==Tài liệu==
▲* [[Byomkes Chakrabarti|Chakrabarti, Byomkes]] (1994). ''A comparative study of Santali and Bengali''. Calcutta: K.P. Bagchi & Co. {{ISBN |81-7074-128-9}}
▲* {{cite book|title=Indo-Iranian Languages and Peoples, edited by|editor= Nicholas Sims-Williams. Published |year=2002 for the British Academy by|publisher= [[Oxford University Press]]}}
 
▲== Liên kết ngoài ==
▲{{wiktionary|Indo-Iranian Swadesh lists}}
{{Commons category}}
* [http://en.wiktionary.org/wiki/Appendix:Indo-Iranian_Swadesh_lists_%28extended%29 Swadesh lists of Indo-Iranian basic vocabulary words] (from Wiktionary's [http://en.wiktionary.org/wiki/Appendix:Swadesh_lists Swadesh-list appendix])
<br>
 
{{DEFAULTSORT:Ấn-Iran}}
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Ngữ_tộc_Ấn-Iran”