Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Cố Luân Hòa Hiếu Công chúa”

'''Cố Luân Hoà Hiếu Công chúa''' ([[chữ Hán]]: 固倫和孝公主; [[2 tháng 2]], [[1775]] - [[13 tháng 10]], [[1823]]), [[côngCông chúa]] [[nhà Thanh]], là [[Hoàng nữ]] thứ 10 và nhỏ nhất của [[Thanh Cao Tông]] Càn Long ĐếHoàng đế trong [[lịch sử Trung Quốc]].

Cố Luân Hoà Hiếu côngCông chúa không rõ tên thật, sinh ngày 3 [[chính nguyệt]] năm Càn Long thứ 40 (1775), vào khi Càn Long Đế đã được 63 tuổi, mẹ bà là sủng phi [[Đôn Phi|Đôn phi]] Uông thị, một phi tần người [[Mãn Châu]], xuất thân [[Bát kỳ|Mãn châu Chính Bạch Kỳkỳ]].

Lúc này, gần như hầu hết các con gái của Càn Long Đế, bao gồm cả [[Cố Luân Hòa Tĩnh Công chúa]] và [[Hòa Thạc Hòa Khác Công chúa]], hai con gái của Càn Long Đế với [[Lệnh Ý Hoàng quý phi]] Ngụy thị hoặc là đã qua đời, hoặc đã đi lấy chồng và rời khỏi [[Tử Cấm Thành]]. Càn Long Đế vì vậy rất vui mừng khi có thêm một tiểu công chúa. Kể từ khi sinh ra, Hoà Hiếu côngCông chúa đã được phụPhụ hoàng hết mực cưng chiều, cùng với các hoàngHoàng thất tông nữ, hoặc các anh em trong hoàngHoàng tộc vui chơi. Do sự cưng chiều của mình, Hòa Hiếu thường quấn quýt bên Càn Long Đế, do vậy thường có mặt trong các cuộc họp công khanh đại thần. Hòa Hiếu thường được nhận xét là có vẻ ngoài rất giống cha mình, bà được nhận xét là tính cách quyết đoán, và thường giả nam trang tháp tùng Càn Long Đế trong những chuyến đi săn. Càn Long Đế từng than thở đối với công chúa nói:''"Nếu con mà là hoàngHoàng tử, ắt ta sẽ lập làm [[Trữ quân]] rồi"''.

Trái với điển lệ, Càn Long Đế nâng địa vị của Hoà Hiếu từ ''"Hoà Thạc Công chúa"'' (和硕公主; dành cho công chúa do các phi tần sinh ra, phẩm vị ngang với Quận vương) lên ''Cố Luân Công chúa'' (固倫公主; dành cho công chúa do [[Hoàng hậu]] sinh ra, phẩm vị ngang với Thân vương). Vì thế, Hoà Hiếu có tên hiệu là '''Cố Luân Hoà Hiếu côngCông chúa''' (固倫和孝公主), hoặc đơn giản gọi là '''Thập côngCông chúa''' (十公主).

Năm Càn Long thứ 54 ([[1789]]), [[tháng 11]], Hòa Hiếu côngCông chúa khi đó đã 15 tuổi, kết hôn với [[Phong Thân Ân Đức]] (豐紳殷德), cũng 15 tuổi. Chồng bà là con trai cả của [[Hòa Thân]], một viên quan xuất thân từ tộc [[Nữu Hỗ Lộc]] rất được Càn Long Đế sủng ái. Khi côngCông chúa xuất giá, đính hôn tại [[Vĩnh Thọ cung]], [[Chính Đại Quang Minh điện]], theo lễ dành cho Cố Luân côngCông chúa, dùng rượu 40 bình, khi thành hôn dùng rượu 30 bình. Cả thảy 70 bình. Theo quy chế thì đáng lẽ phải thêm 20 bình từ Hoàng thái hậu, nhưng lúc này [[Sùng Khánh hoàng thái hậu|Sùng Khánh Hoàng thái hậu]] đã tạ thế<ref>光禄寺则例: 和孝固伦 公主 初定礼在正大光明殿永寿宫筵宴用玉泉酒四十觔, 和孝固伦 公主 下嫁成婚礼筵宴用玉泉酒三十觔</ref>. Sau 3 ngày đại hôn, Càn Long Đế triệu vợ chồng công chúa vào, và ban cho Hoà Hiếu côngCông chúa là 300.000 [[lạng]] [[bạc]]; lớn hơn rất nhiều hồi môn của bất cứ côngCông chúa nào khác của Càn Long Đế, có thể nói là vinh sủng ngập trời.

Theo [[Khiếu đình tạp lục]] (嘯亭續錄), đối với việc Hòa Thân lộng hành, công chúa cũng có biết và thường đối với trượng phu nói rằng:''"Cha của người chịu Hoàng phụ ân trọng, nhưng không biết nghĩ đền đáp, mà chỉ ngày ngày nhận hối lộ, ta thật ưu lo thay cho chàng. Ngày nào đó thân không giữ được, ta ắt cũng bị chàng liên lụy"''<ref>「汝翁受皇父厚恩，毫無報效，惟賄日彰，吾代汝憂。他日恐身家不保，吾必遭汝累。」</ref>. Có thể thấy được côngCông chúa nhìn xa trông rộng. Còn có một năm nào đó vào [[mùa đông]] buổi sáng, Phong Thân Ân Đức ham vui, cùng gia nhân ra ngoài nghịch tuyết, côngCông chúa thấy rất tức giận, bèn nói:''"Chàng đã qua tuổi đội mũ, há còn làm những trò con nít?"''<ref>「汝年已愈冠，尚作癡童戲耶？」</ref>, Phong Thân Ân Đức sợ hãi quỳ xuống xin chịu tội, cũng là côngCông chúa ôn tồn dìu dậy mà nói:''"Chàng thay vì làm những trò này, hãy cùng ta đọc thi thư"''<ref>「汝勿作童戲，與吾共讀詩書。」</ref>. Như vậy có thể thấy, tuy Hòa Hiếu côngCông chúa thâm chịu sự sủng ái của Càn Long Đế, nhưng vẫn rất hiểu lý lẽ lễ nghĩa, đối với chuyện trong ngoài đều có nhận thức rất rõ. Anh trai của Hòa Hiếu là Gia thânThân vương [[Vĩnh Diễm]] rất yêu quý đứa em gái này, khi nghe côngCông chúa trở thành con dâu của Hòa Thân thì rất lo lắng.

Hoà Hiếu và Phong Thân Ân Đức có một con trai, sinh vào khoảng từ năm Càn Long thứ 58 ([[1794]]) đến năm thứ 60 ([[1796]]), nhưng hai năm sau, vào năm Gia Khánh thứ 2 ([[1798]]) thì qua đời. Từ đó côngCông chúa không thể sinh dục được nữa. Do lo sợ nhà chồng tuyệt tự, công chúa khuyên Ân Đức nạp thiếp, nhưng rồi cũng chỉ có thêm 2 đứa con gái.

Năm Gia Khánh thứ 4 ([[1799]]), Hòa Thân bị bắt vì tội tham ô và lũng đoạn quan trường. Sau khi bị kết tội, Hòa Thân bị xử [[tùng xẻo|lăng trì]], nhưng Gia Khánh Đế sau đó cho phép Hòa Thân được tự vận tại nhà để giữ thể diện cho em gái là Hoà Hiếu côngCông chúa. Gia Khánh Đế cũng vì thế tha tội cho Phong Thân Ân Đức, chỉ bị tước hết danh hiệu.

Vào năm Gia Khánh thứ 11 ([[1806]]), Gia Khánh Đế cử Phong Thân Ân Đức đến phục vụ trong quân đội tại [[Uliastai]], [[Mông Cổ]]. Chẳng được bao lâu thì Phong Thân Ân Đức ngã bệnh. Hoà Hiếu côngCông chúa thỉnh cầu Gia Khánh hoàng đế cho họ được trở về [[Bắc Kinh]], và hoàngHoàng đế đã chấp thuận. [[Tháng 2]] năm Gia Khánh thứ 15 ([[1810]]), Phong Thân Ân Đức trở về Bắc Kinh và nhận tước ''Tấn công'' (晋公). Ba tháng sau, vào [[tháng 5]], ông qua đời, để lại Hoà Hiếu côngCông chúa chịu cảnh goá phu, Gia Khánh Đế ban 5000 lạng bạc để cho Hòa Hiếu lo chi phí an táng.

Sau cái chết của Phong Thân Ân Đức, Hoà Hiếu côngCông chúa nuôi dạy hai con gái 11 tuổi và 5 tuổi của ông. Cuộc sống của côngCông chúa ổn định về tài chính, do Gia Khánh Đế ra lệnh cho [[Phủ Nội vụ]] phải chu cấp chu đáo cho bà, tầm 6000 lạng bạc.

Năm Đạo Quang thứ 3 ([[1823]]), ngày [[10 tháng 9]] (âm lịch), Hòa Hiếu côngCông chúa qua đời, Đạo Quang Đế đích thân đến viếng tang. Tại khu [[Hải Điến]], [[Bắc Kinh]], có một tòa nhà thôn trang tầm 300 người ở, theo truyền thuyết là nơi chôn cất của Hòa Hiếu côngCông chúa.