Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Cộng hòa Nam Phi”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Dòng 136:
== Chính phủ và chính trị ==
{{chính|Chính trị Nam Phi}}
[[Tập tin:CentralPretoria.jpg|nhỏ|250px|phải200x200px|Vùng trung tâm [[Pretoria]], thủ đô hành chính Nam Phi|thế=]]
<!-- Please, the city's name is Pretoria, not Tshwane. Tshwane refers to the municipality which Pretoria finds itself in. The administrative devisions however is situated in Pretoria. Do not change this.-->
Nam Phi có một hệ thống [[lưỡng viện]] gồm: chín mươi thành viên của [[Hội đồng Tỉnh Quốc gia]] ([[Thượng viện]]); và bốn trăm thành viên của [[Quốc hội Nam Phi|Quốc hội]] ([[Hạ viện]]). Các thành viên hạ viện do dân bầu theo [[đại diện tỷ lệ]]: một nửa số thành viên được bầu từ các danh sách quốc gia và một nửa được bầu từ các danh sách tỉnh. Mười thành viên được bầu để đại diện mỗi tỉnh trong Hội đồng Tỉnh Quốc gia, không cần biết số dân trong tỉnh. Các cuộc bầu cử cho cả hai viện được tổ chức mỗi năm năm. Chính phủ được hạ viện thành lập và lãnh đạo đảng đa số trong Quốc hội là [[Tổng thống Nam Phi|Tổng thống]].
 
Chính trị Nam Phi hiện tại do đảng [[Đại hội Dân tộc Phi]] (ANC) chi phối, đảng này đã nhận được 69.7% phiếu bầu trong cuộc [[Tổng tuyển cử Nam Phi, 2004|tổng tuyển cử năm 2004]] vừa qua và 66.3% số phiếu trong cuộc [[Bầu cử Thành phố Nam Phi, 2006|bầu cử thành phố năm 2006]]. Đối thủ chính đe dọa sự cầm quyền của ANC là đảng [[Liên minh Dân chủ (Nam Phi)|Liên minh Dân chủ]], nhận được 12.4% số phiếu trong cuộc tuyển cử 2004 và 14.8% số phiếu trong cuộc bầu cử năm 2006. Lãnh đạo đảng này là Helen Zille (được bầu ngày 6 tháng 5 năm 2007). Lãnh đạo trước đó của đảng là Tony Leon. [[Đảng Quốc gia Mới (Nam Phi)|Đảng Quốc gia Mới]], vốn nắm ưu thế chính trị trước kia, và là đảng đưa ra chính sách apartheid qua tiền thân của nó là [[Đảng Quốc gia (Nam Phi)|Đảng Quốc gia]], đã ngày càng mất tín nhiệm của nhân dân qua các cuộc bầu cử từ năm 1994, và cuối cùng đã giải tán. Đảng này đã lựa chọn hợp nhất với ANC ngày [[9 tháng 4]] năm [[2005]]. Các đảng chính trị lớn khác có mặt trong Nghị viện gồm [[Đảng Tự do Inkatha]], chủ yếu đại diện cho các cử tri người [[Zulu]], và đảng [[Những người Dân chủ Độc lập (Nam Phi)|Những người Dân chủ Độc lập]], chiếm 6.97% và 1.7% số phiếu bầu trong cuộc bầu cử năm 2004 và 2006.
 
=== Luật pháp ===
 
Cơ sở chủ yếu của luật pháp Nam Phi là luật thương mại và cá nhân Rôma-Hà Lan cùng Thông luật Anh, ảnh hưởng từ những người định cư Hà Lan và những kẻ thực dân Anh. Luật đầu tiên dựa trên cơ sở châu Âu tại Nam Phi do [[Công ty Đông Ấn Hà Lan]] đưa ra và được gọi là [[Luật Rôma-Hà Lan]]. Nó được đưa ra trước khi luật châu Âu được đưa vào trong [[Luật Napoleonic]] và giống với [[Luật Scotland]] ở nhiều khía cạnh. Sau bộ luật này là cả [[Thông luật]] và [[Statutory law]] của Anh Quốc ở thế kỷ XIX. Bắt đầu với sự thống nhất từ năm 1910, Nam Phi có [[nghị viện]] riêng của mình và đưa ra những bộ luật riêng biệt cho Nam Phi, được xây dựng trên cơ sở luật pháp trước đó của từng thuộc địa.
 
=== Quan hệ ngoại giao ===
[[Tập tin:BRICS leaders meet on the sidelines of 2016 G20 Summit in China.jpg|nhỏ|200x200px|Nguyên thủ các quốc gia [[BRICS]] tại [[Hàng Châu]], năm 2016.]]
Khi mộtcòn thành viên của [[Liên minh Nam Phi]], quốc gia này là một thành viên sáng lập của [[Liên Hiệp Quốc|Liên Hợp quốc ]]. Sau đó, Thủ tướng [[Jan Smuts]] đã viết lời mở đầu cho Hiến chương Liên hợp quốc<ref name="gildersleeve">{{cite journal |url=http://www.columbia.edu/cu/alumni/Magazine/Summer2001/Gildersleeve.html |title=Virginia Gildersleeve: Opening the Gates (Living Legacies) |author=Rosalind Rosenberg | date=Summer 2001 |journal=Columbia Magazine }}</ref><ref name="Schlesinger">{{cite book |author=Schlesinger, Stephen E. |title=Act of Creation: The Founding of the United Nations: A Story of Superpowers, Secret Agents, Wartime Allies and Enemies, and Their Quest for a Peaceful World |publisher=Westview, Perseus Books Group |location=Cambridge, Massachusetts |year=2004 |pages=236–7 |isbn=978-0-8133-3275-8 |oclc= }}</ref> . Nam Phi là một trong những thành viên sáng lập của [[Liên minh châu Phi]] (AU), và có nền kinh tế lớn thứ hai của tất cả các thành viên. Đây cũng là một thành viên sáng lập [[Đối tác mới của Liên minh châu Phi vì sự phát triển châu Phi]] (NEPAD).
 
Nam Phi đã đóng vai trò trung gian trong các cuộc xung đột ở châu Phi trong thập kỷ qua, như [[Burundi]], [[Cộng hòa Dân chủ Congo]], [[Comoros]] và [[Zimbabwe]]. Sau khi phân biệt chủng tộc kết thúc, Nam Phi đã được gia nhập vào [[Khối Thịnh vượng chung]] quốc gia. Nước này là thành viên của Nhóm 77 (G77) và chủ trì tổ chức vào năm 2006. Nam Phi cũng là thành viên của [[Cộng đồng Phát triển Nam Phi]], [[Khu vực Hợp tác và Hòa bình Nam Đại Tây Dương]], [[Liên minh Hải quan Nam Phi]], Hệ thống [[Hiệp ước Nam Cực]], [[Tổ chức Thương mại Thế giới]], [[Quỹ Tiền tệ Quốc tế]], [[G20]], [[G8 + 5]] và [[Hiệp hội quản lý cảng của Đông và Nam Phi]].
 
Tổng thống Nam Phi [[Jacob Zuma]] và Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào đã nâng cấp quan hệ song phương giữa hai nước vào ngày 24/8/2010, khi họ ký Hiệp định Bắc Kinh, nâng cao mối quan hệ đối tác chiến lược của Nam Phi với Trung Quốc. trong cả hai vấn đề kinh tế và chính trị, bao gồm tăng cường trao đổi giữa các đảng cầm quyền và cơ quan lập pháp tương ứng<ref>{{cite web|url=http://capetown.china-consulate.org/eng/gdxw/t726883.htm |title=China, South Africa upgrade relations to "comprehensive strategic partnership" |publisher=Capetown.china-consulate.org |date=25 August 2010 |accessdate=26 June 2013}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.southafrica.info/global/brics/brics-080411.htm |title=New era as South Africa joins BRICS |publisher=Southafrica.info |date=11 April 2011 |accessdate=26 June 2013 |deadurl=bot: unknown |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110418004139/http://www.southafrica.info/global/brics/brics-080411.htm |archivedate=18 April 2011 |df=dmy-all }}</ref> . Vào tháng 4 năm 2011, Nam Phi chính thức gia nhập [[BRICS]], được xác định bởi Tổng thống Zuma là đối tác thương mại lớn nhất của đất nước, và cũng là đối tác thương mại lớn nhất với toàn bộ châu Phi. Zuma khẳng định rằng các nước thành viên BRICS cũng sẽ làm việc với nhau thông qua Liên Hiệp Quốc, G20 và Diễn đàn Ấn Độ, Brazil và Nam Phi ([[IBSA]])<ref>{{cite web |url=http://www.southafrica.info/global/brics/brics-140411.htm |title=SA brings 'unique attributes' to BRICS |publisher=Southafrica.info |date=14 April 2011 |accessdate=26 June 2013 |deadurl=bot: unknown |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110709031314/http://www.southafrica.info/global/brics/brics-140411.htm |archivedate=9 July 2011 |df=dmy-all }}</ref>.
Hàng 188 ⟶ 187:
== Địa lý ==
{{chính|Địa lý Nam Phi}}
 
[[Tập tin:Sf-map.png|framed|nhỏ|Bản đồ Nam Phi]]
[[Tập tin:South Africa sat.jpg|nhỏ|250px|phải200x200px|Địa hình Nam Phi|thế=]]
Nam Phi là đất nước nằm ở phần mũi phía nam của lục địa châu Phi, với một [[đường bờ biển]] dài hơn 2500 [[kilometre]]s (1.550 [[dặm Anh|dặm]]) chạy qua hai [[đại dương]] ([[Đại Tây Dương]] và [[Ấn Độ Dương]]). Với tổng diện tích là 1.219.912&nbsp;km² (470 979 [[dặm vuông Anh|mi²]])<ref>{{Chú thích web|url=https://www.cia.gov/cia/publications/factbook/rankorder/2147rank.html|tiêu đề=World Fact Book|nhà xuất bản=CIA}}</ref> Nam Phi là nước lớn thứ 25 trên thế giới (sau [[Mali]]). Nước này có kích thước tương đương [[Colombia]]. [[Njesuthi]] tại [[Drakensberg]] với độ cao 3 408&nbsp;m (11.424&nbsp;ft) là đỉnh cao nhất Nam Phi.
Nam Phi giáp biên giới với [[Botswana]] - 1.840&nbsp;km, [[Lesotho]] - 909&nbsp;km, [[Mozambique]] - 491&nbsp;km, [[Namibia]] - 967&nbsp;km, [[Swaziland]] - 430&nbsp;km, và [[Zimbabwe]] - 225&nbsp;km. Nó có bờ biển dài 2.798&nbsp;km.
Hàng 212 ⟶ 211:
 
== Hệ động thực vật ==
[[Tập tin:Fynbos.jpg|nhỏ|phải|250px200x200px|[[Fynbos]], một vương quốc thực vật độc nhất tại Nam Phi, gần [[Cape Town]]|thế=]]
 
Nam Phi là một trong 17 quốc gia trên thế giới được coi là [[Quốc gia rất đa dạng sinh thái|rất đa dạng sinh thái]]. Nước này có hơn 20.000 loài [[cây cỏ]] khác nhau, hay khoảng 10% tất cả các [[giống loài]] thực vật được biết trên [[thế giới]]. Nam Phi là nước đa dạng sinh thái thứ ba trên thế giới, sau [[Brasil]] và [[Indonesia]] và có mức đa dạng sinh thái cao hơn bất kỳ một quốc gia nào có diện tích tương đương hoặc nhỏ hơn (Brazil lớn gần gấp bảy lần Nam Phi, và Indonesia lớn hơn 50%).
Hàng 281 ⟶ 280:
Đa phần dân cư người [[Người châu Á Nam Phi|Châu Á]] tại nước này có nguồn gốc Ấn Độ (xem [[người Ấn Độ Nam Phi]]), nhiều người trong số họ là con cháu của những lao động giao kèo được đưa tới đây từ thế kỷ mười chín để làm việc trên những cánh đồng [[mía]] vùng bờ biển phía đông khi ấy còn được gọi là [[Tỉnh KwaZulu-Natal|Natal]]. Cũng có một nhóm khá đông [[Người Hoa ở nước ngoài|người Trung Quốc]] Nam Phi (xấp xỉ 100.000 người) và [[Người Việt Nam ở nước ngoài|người Việt Nam]] Nam Phi (xấp xỉ 50.000 người).
 
== HIV/AIDS và sốt rét ==
{{chính|HIV/AIDS tại Nam Phi}}
Như nhiều quốc gia châu Phi khác, sự lan tràn của [[HIV/AIDS|AIDS]] (hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải) là một vấn đề đáng báo động tại Nam Phi với 31% số phụ nữ có thai bị phát hiện nhiễm HIV năm 2005 và tỷ lệ nhiễm trong người trưởng thành ước tính 20%.<ref>{{Chú thích web |url=http://www.avert.org/aidssouthafrica.htm |tiêu đề=HIV & Aids in South Africa |nhà xuất bản=Avert |ngày truy cập = ngày 8 tháng 10 năm 2006}}</ref> Sự liên quan giữa HIV, một loại virus truyền chủ yếu qua con đường quan hệ tình dục, và AIDS từ lâu đã bị tổng thống và bộ trưởng y tế bác bỏ, họ nhấn mạnh rằng nhiều trường hợp tử vong trong nước do nguyên nhân thiếu dinh dưỡng, và vì thế do tình trạng nghèo khổ, chứ không phải do HIV.<ref>{{Chú thích web |url=http://www.afrol.com/articles/21094 |tiêu đề="Sack SA Health Minister" – world's AIDS experts |nhà xuất bản=afrol News |ngày truy cập = ngày 8 tháng 10 năm 2006}}</ref> Gần đây, sau nhiều lần trì hoãn, chính phủ đã cung cấp những nguồn tài nguyên cần thiết để chiến đấu với dịch bệnh này.
Hàng 287 ⟶ 286:
AIDS ảnh hưởng chủ yếu tới những người thường xuyên có quan hệ tình dục, có nghĩa là nhân khẩu học quốc gia này đang thay đổi chậm. Đa số trường hợp tử vong là những người đang ở độ tuổi lao động, dẫn tới tình trạng nhiều gia đình mất đi nguồn thu nhập chính. Điều này đưa đến tình trạng các 'trẻ mồ côi AIDS' trong nhiều trường hợp phải sống dựa vào sự chăm sóc và tài chính từ chính phủ.<ref name="avertaids">{{Chú thích web |url=http://www.avert.org/aidsorphans.htm |tiêu đề=AIDS orphans |nhà xuất bản=Avert |ngày truy cập = ngày 8 tháng 10 năm 2006}}</ref> Ước tính có 1.100.000 trẻ mồ côi tại Nam Phi.<ref name="avertaids"/> Nhiều người già cũng mất sự hỗ trợ từ các thành viên trẻ trong gia đình.
 
== Bệnh sốt rét ==
[[Sở Y tế]] tuyên bố ngày [[25 tháng 4]] năm [[2007]] rằng đã có sự sụt giảm đáng kể tới 65% số ca mắc bệnh [[sốt rét]] trong nước. Số lượng tử vong vì căn bệnh này giảm 73%.<ref name="SArecords65percentdropinmalariacases">{{Chú thích web |url=http://www.upi.com/AfricaMonitoring/view.php?StoryID=20070425-115948-7523-r |tiêu đề=SA records 65 percent drop in malaria cases | nhà xuất bản=United Press International |ngày truy cập = ngày 25 tháng 4 năm 2007}}</ref>