Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Vũ trụ”

}}

 

 

Xuyên suốt các thư tịch lịch sử, các thuyết [[vũ trụ học]] và [[tinh nguyên học]], bao gồm các [[mô hình khoa học]], đã từng được đề xuất để giải thích những hiện tượng quan sát của Vũ trụ. Các [[thuyết địa tâm]] định lượng đầu tiên đã được phát triển bởi các [[triết học Hy Lạp cổ đại|nhà triết học Hy Lạp cổ đại]] và [[triết học Ấn Độ]].<ref>{{chú thích sách |title=From China to Paris: 2000 Years Transmission of Mathematical Ideas |first=Yvonne |last=Dold-Samplonius |date=2002 |publisher=Franz Steiner Verlag}}</ref><ref name="Routledge">{{chú thích sách |title=Medieval Science Technology and Medicine: An Encyclopedia |author1=Thomas F. Glick |author2=Steven Livesey |author3=Faith Wallis |publisher=Routledge}}</ref> Trải qua nhiều thế kỷ, các quan sát thiên văn ngày càng chính xác hơn đã đưa tới [[thuyết nhật tâm]] của [[Nicolaus Copernicus]] và, dựa trên kết quả thu được từ [[Tycho Brahe]], [[những định luật của Kepler về chuyển động thiên thể|cải tiến cho thuyết đó về quỹ đạo elip của hành tinh]] bởi [[Johannes Kepler]], mà cuối cùng được [[Isaac Newton]] giải thích bằng [[định luật vạn vật hấp dẫn của Newton|lý thuyết hấp dẫn]] của ông. Những cải tiến quan sát được xa hơn trong Vũ trụ dẫn tới con người nhận ra rằng [[Hệ Mặt Trời]] nằm trong một [[thiên hà]] chứa hàng tỷ ngôi sao, gọi là [[Ngân Hà]]. Sau đó các nhà thiên văn phát hiện ra rằng thiên hà của chúng ta chỉ là một trong số hàng trăm tỷ thiên hà khác. Ở trên những quy mô lớn nhất, sự phân bố các thiên hà [[nguyên lý vũ trụ|được giả định]] là [[đồng nhất (vật lý học)|đồng nhất]] và [[đẳng hướng|như nhau trong mọi hướng]], có nghĩa là Vũ trụ không có biên hay một tâm đặc biệt nào đó. Quan sát về sự phân bố và [[vạch phổ]] của các thiên hà đưa đến nhiều lý thuyết [[vật lý vũ trụ học]] hiện đại. Khám phá trong đầu thế kỷ XX về sự [[dịch chuyển đỏ]] trong [[quang phổ]] của các thiên hà gợi ý rằng [[giãn nở metric của không gian|Vũ trụ đang giãn nở]], và khám phá ra [[bức xạ nền vi sóng vũ trụ]] cho thấy Vũ trụ phải có thời điểm khởi đầu.<ref name="Hawking">{{chú thích sách |author=Hawking, Stephen |date=1988 |title=A Brief History of Time |publisher=Bantam Books |isbn=0-553-05340-X |page=125 |authorlink=Stephen Hawking}}</ref> Gần đây, các quan sát vào cuối thập niên 1990 chỉ ra sự giãn nở của Vũ trụ [[Vũ trụ giãn nở gia tốc|đang gia tốc]]<ref name="nobel_2011">{{Chú thích web |url=http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/2011/ |tiêu đề=The Nobel Prize in Physics 2011 |ngày truy cập=ngày 16 tháng 4 năm 2015}}</ref> cho thấy thành phần năng lượng chủ yếu trong Vũ trụ thuộc về một dạng chưa biết tới gọi là [[năng lượng tối]]. Đa phần khối lượng trong Vũ trụ cũng tồn tại dưới một dạng chưa từng biết đến hay là [[vật chất tối]].