'''Yahweh'''<ref [Ghigroup="Notes" chúname="name">{{IPAc-en|ˈ|j|ɑː|hw|eɪ}}, 1or often {{IPAc-en|ˈ|j|ɑː|w|eɪ}} in English; {{lang-he-n|יַהְוֶה}} {{IPA-he|jahˈwe|}}, 𐤉𐤄𐤅𐤄 in [[Paleo-Hebrew alphabet|Paleo-Hebrew]]</ref> là vị thần quốc gia của vương quốc thời kỳ đồ sắt Israel (Samaria) và Giu-đaJudah. [3]{{sfn|Miller|1986|p=110}} Nguồn gốc chính xác của ông còn đang được tranh cãi, mặc dù họ quay trở lại thời kỳ đồ sắt sớm và thậm chí là thời kỳ cuối của thời kỳ đồ đồng: [4] [5]{{sfn|Smith|2010|p=96-98}}{{sfn|Miller|2000|p=1}} tên của ông có thể đã bắt đầu như một biểu tượng của El, người đứng đầu thời đại đồ đồng Ca-na-an, [6]{{sfn|Dijkstra|2001|p=92}} nhưng những đề cập đáng tin cậy sớm nhất của Yahweh là trong các bản văn Ai Cập, ám chỉ đến một tên gọi tương tự có liên quan đến những người du mục Shasu ở miền nam Transjordan. [7]{{sfn|Dever|2003b|p=128}}
