Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Trịnh Chi Long”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Dòng 21:
}}
[[Hình:Koxinga and Zheng Zhilong.jpg|nhỏ|Tranh minh họa Trịnh Chi Long và con trai là [[Trịnh Thành Công]]]]
'''Trịnh Chi Long''' ¬({{zh|t=[[wikt:鄭|鄭]][[wikt:芝|芝]][[wikt:龍|龍]]|p=Zhèng Zhīlóng|w=Cheng Chih-lung}}; [[16 tháng 4]] năm [[1604]] – [[24 tháng 11]] năm [[1661]]), hiệu '''Phi Hồng''', '''Phi Hoàng''', tiểu danh '''Iquan''', [[Tên thánh|tên Kitô giáo]] là '''Nicholas''' hoặc '''Nicholas Iquan Gaspard''', người làng [[Thạch Tĩnh]], [[Nam An]], phủ [[Tuyền Châu]], [[Phúc Kiến]], [[Trung Quốc]], ông là [[thương gia|thương nhân]], thủ lĩnh quân sự, quan lại triều đình kiêm [[cướp biển]] hoạt động mạnh ở vùng bờ biển [[Hoa Nam]], [[Đài Loan]] và [[Nhật Bản]] vào cuối đời [[
Chi Long đẹp trai tráng kiện<ref>[[Trương Lân Bạch]], ''Nan du lục'': ''Chi Long thiếu niên kiều hảo''</ref>, là người không câu nệ tiểu tiết, lúc nhỏ: tính tình hào phóng, không thích đọc sách, có thể lực tốt, giỏi quyền bổng, nổi tiếng là người dũng lực trong làng<ref>[[Giang Nhật Thăng]], ''[[Đài Loan Ngoại Kỷ]]''</ref>, ông từng rửa tội theo [[Giáo hội Công giáo Rôma|Công giáo La Mã]], đồng thời tín ngưỡng thần biển [[Mã Tổ]]<ref><!--yêu cầu liệt kê tên tác giả, nhà xuất bản, số trang và mã hiệu-->Theo sách ''[[Gia Nghĩa]] huyện [[Bố Đại]] trấn duyên cách'', Võng Cảng Thái Thánh cung: Năm [[1621]], Nhan Tư Tề, Trịnh Chi Long dẫn bộ chúng đến Đài Loan, đồn trú tại đây, đã lập một miếu nhỏ ở gò nhỏ phía đông nam, để tế tự hương hỏa Mã Tổ.</ref><ref>''Nhật báo Mi Châu bản nước ngoài'', số ra ngày 7 tháng 2 năm 2001: Chi Long cho dựng hai căn nhà chàng ở Hirado, một chàng trong đó dùng để thờ cúng Mã Tổ.</ref> và Bồ Tát [[Ma Lợi Chi Thiên]] của [[phật giáo|đạo Phật]]<ref>[[Lý Điệu Nguyên]] thời [[Nhà Thanh|Thanh]] trong cuốn ''Nam Việt bút ký'' có viết như sau: Bồ Tát Ma Lợi Chi Thiên, cũng có tên là Thiên Hậu. Chuỗi ngọc mũ hoa, chân đỏ, hai tay chắp lại, hai tay vác nhật nguyệt, hai tay nắm kiếm. Hai thiên nữ, bưng mâm ở hai bên trái phải. Trên mâm có một cái đầu dê, một cái đầu thỏ. Trước đây là nơi ở của Tổng chế Hùng Văn Xán, thời Văn Xán chiêu hàng, phủ dụ Trịnh Chi Long, sai Chi Long đại chiến với hải khấu Lưu Hương, trông thấy Hình dạng Bồ Tát trên không trung, nhân đó mà tiêu diệt Hương.</ref>, tại Nhật Bản, ông rất tôn sùng [[Hachiman|Bát Phiên thần]] của [[Thần đạo|Thần Đạo]]<ref>Vào thời Minh Thanh, dật danh ''Hải Tuyền truyền khảo'' viết: bằng chứng cho thấy Chi Long trôi dạt trên biển mà theo Nhật Bản, lúc đầu thường hay thờ cúng các vị thần Nhật Bản là '''''Vưu Sự Bát Phiên''''', Oa khấu đương thời thường dựng '''''Cờ Bát Phiên Đại Bồ Tát''''', nhằm cầu xin sự che chở và giúp đỡ từ thần Bát Phiên. Người thời đó thậm chí còn gọi thuyền của Oa khấu là '''''Thuyền Bát Phiên'''''.</ref>. Chi Long đa tài đa nghệ, thông thạo khá nhiều ngôn ngữ như [[Nam Kinh quan thoại|tiếng Hoa vùng Nam Kinh]], [[tiếng Nhật]], [[tiếng Hà Lan]], [[tiếng Tây Ban Nha]] và [[tiếng Bồ Đào Nha]], còn nhiệt tâm ngày đêm ráng sức học tập [[kiếm thuật]]<ref>*[http://qzhnet.dnscn.cn/ Website Lịch sử Tuyền Châu] ''Tuyền Châu nhân danh lục''. ''Trịnh Chi Long truyện'': một lòng quyết tâm học tập kiếm thuật.</ref>, ngoài ra ông còn có khả năng tấu diễn thứ nhạc khí của người [[Tây Ban Nha]] là [[Ghi-ta|Guitar]].
Cha ông là [[Trịnh Thiệu Tổ]] (có thuyết nói là [[Trịnh Sĩ Biểu]]) là [[quan coi kho]] của [[tri phủ]] Tuyều Châu [[Sái Thiện Kế]]. Trịnh Chi Long có ba người em trai là: [[Trịnh Chi Hổ]], [[Trịnh Chi Phụng]] (Trịnh Hồng Quỳ), [[Trịnh Chi Báo]]. Con là Trịnh Thành Công, được nhà [[Nam Minh]] phong làm [[Duyên Bình Quận Vương]], lấy [[Kim Môn]], [[Hạ Môn]] và [[Đài Loan]] làm căn cứ địa mưu phục hưng
==Tiểu sử==
Dòng 38:
Ở [[Nagasaki]] ([[Nhật Bản]]), ông nhận làm thuộc hạ cho một thương gia kiêm hải tặc lớn [[người Hoa]] là [[Lý Đán (hải tặc)|Lý Đán]], bắt đầu đảm nhiệm công việc [[phiên dịch]] với người Hà Lan sau khi lực lượng quân sự của [[Công ty Đông Ấn Hà Lan]] xâm chiếm quần đảo [[Bành Hồ]] tại [[eo biển Đài Loan]] vào năm [[1622]]. Kể từ đấy, ông trở thành trợ thủ đắc lực nhất của Lý Đán, mối quan hệ thân mật của họ phát triển thành [[đồng tính luyến ái]]<ref>Trương Lân Bạch, ''Nan du lục'': ''Chi Long thiếu niên kiều hảo'': lấy việc Long Dương mà làm.</ref>, năm 1623, Lý Đán mất vì bạo bệnh, Trịnh Chi Long chính thức tiếp quản hạm đội tàu thuyền của Lý Đán, tiến hành và phát triển việc [[buôn lậu]], vào thời gian này, vợ ông hạ sinh đứa con trai đầu lòng tại Hirado, Nagasaki, đặt tên là Trịnh Thành Công.
Năm [[1624]], sau [[Tết Trung thu|Trung Thu]], Trịnh Chi Long khởi hành từ đảo Kyushu, Nhật Bản đến Đài Loan<ref>Cứ điểm sở tại của Trịnh Chi Long có hai giả thiết, một là Bổn Cảng (nay là vùng phụ cận thị trấn [[Bắc Cảng]]); hai là Võng Cảng (nay là vùng phụ cận thị trấn [[Kim Bố]]), xem thêm Hoàng A Hữu, ''Nghiên cứu việc khai khẩn Đài Loan của Nhan Tư Tề, Trịnh Chi Long'' đăng trong tạp chí ''Đài Loan văn hiến'', số 4 quyển 54.</ref>, nương tựa vào thủ lĩnh [[Oa Khấu]] (cướp biển Nhật Bản, hoành hành và cướp bóc các vùng ven biển Trung Quốc vào thế kỷ
Năm [[1625]], thủ lĩnh Nhan Tư Tề chết, Chi Long cho tập hợp các thủ lĩnh hải tặc lại, thành lập tổ chức cướp biển vũ trang mang tên [[Thập Bát Chi]] (lực lượng bao gồm quân của 18 tên cướp biển khét tiếng người Hoa), phát triển trở thành một tập đoàn cướp biển hung bạo và lớn mạnh nhất ở tỉnh Phúc Kiến, chuyên buôn lậu và cướp phá, hoành hành dọc ven biển miền nam Trung Quốc và eo biển Đài Loan lúc bấy giờ. Một thành viên trong đó là [[Thi Đại Tuyên]], cha của danh tướng [[Thi Lang]] sau này, [[tri huyện]] [[Đồng An]] phủ Tuyền Châu đương thời đã viết một bức thư cho [[tuần phủ]] Phúc Kiến trong đó kể lại Trịnh Chi Long tuy chuyên việc cướp phá các nơi, nhưng đối với trăm họ ở Tuyền Châu thì ông không những không giết người, cướp bóc mà trái lại thường xuyên cứu giúp người nghèo khổ, bệnh tật ở đây, tặng gạo, tiền cho họ khiến cho danh tiếng của ông vang xa khắp nơi.
===Quy thuận
Năm [[1628]] (năm [[Minh Tư Tông|Sùng Trinh]] nguyên niên đời [[Minh Tư Tông]]), Trịnh Chi Long mang quân cướp bóc vùng [[Mân Quảng]], tập kích trấn [[Chương Phố]] cũ, đóng quân ở Kim Môn và Hạ Môn, dựng cờ mộ quân, người theo có tới vài ngàn, lại bắt các nhà giàu giúp lương, gọi là Báo đáp trà nước (Báo Thủy).
Năm [[1629]], Trịnh Chi Long lại đem quân tấn công các nơi [[Mân Sơn]], [[Đồng Sơn]], [[Trung Tá]], đánh tan quan quân triều đình ở [[Tống Thành]]. Cùng năm, đích thân ông chỉ huy quân Thập Bát Chi tiến công Tuyền Châu, đánh bại hạm đội Phúc Kiến
[[Cấp sự trung]] [[Nhan Kế Tổ]] dâng tấu triệp viết rằng: "''tên cướp biển Trịnh Chi Long, sinh trưởng tại Tuyền Châu, tụ tập bọn vong mạng có hàng vạn, cướp của nhà giàu chia cho nhà nghèo, dân không sợ quan mà sợ cướp biển''". Sau đó ông dẫn quân thảo phạt những lực lượng từng là anh em kết nghĩa xưa kia, bao gồm Lý Khôi Kỳ, Chung Bân, nhờ lập công lớn nên Trịnh Chi Long được triều đình thăng cấp lên chức quan quan tổng binh. Nhân tiện đó ông trở về thăm lại quê nhà ở Nam An, Tuyền Châu, xuất tiền bạc ra giúp tu sửa nhà cửa, đền miếu của gia tộc, lại còn thu nhận con em trong gia tộc vào lực lượng quân đội của mình, khiến cho Trịnh Chi Long nổi tiếng là người giàu có nhất nhì ở Phúc Kiến đương thời.
Dòng 51:
Ngày [[22 tháng 10]] năm [[1633]], Trịnh Chi Long xuất quân đánh bại hạm đội tàu chiến của [[Công ty Đông Ấn Hà Lan]] tại trận [[hải chiến Kim Môn]], từ đó mà khống chế đường biển, tiến hành thu nạp lộ phí các thương thuyền của các nước qua lại buôn bán. Cũng vì thế mà Trịnh Chi Long ngày càng giàu có gấp bội, nghiễm nhiên tự xưng là [[lãnh chúa]] [[Tiếng Mân Nam|Mân Nam]] và bá chủ trên biển, trước đây, mỗi khi một đoàn thương thuyền nào đi ngang qua lãnh hải của Trịnh Chi Long đều phải nộp phí bảo vệ rất tốn kém (một con tàu lớn phải nộp số tiền là ba ngàn hai trăm lượng bạc, tàu nhỏ thì tùy từng nơi sẽ có cách thu phí khác nhau), dẫn đến việc thương mại trên biển giảm sút, nhằm thay đổi tình hình ảm đạm đó, họ Trịnh cấp cho những tàu buôn này một lá cờ lệnh, khi đi qua vùng biển thuộc sự kiểm soát của họ Trịnh thì không cần phải nộp phí, đảm bảo cho họ không bị cướp bóc và cống nạp phiền phức, còn các tàu thuyền khác không có cờ lệnh thì theo lệ hàng năm đều phải nộp một số tiền lớn để được thông quan buôn bán, tuy vấp phải sự cạnh tranh dữ dội từ phía Công ty Đông Ấn Hà Lan, nhưng Trịnh Chi Long đã sớm bành trướng, phát triển thế lực của mình ngày một lớn mạnh, liên tiếp đánh bại nhiều đợt tấn công của người Hà Lan, khiến họ phải chấp nhận uy quyền và khu vực thống trị của ông.
Phạm vi [[thương mại]] của Trịnh Chi Long rất lớn bao gồm các khu vực ở vùng [[
Trong nhiên hiệu [[Thiên Khải]], [[Minh Tư Tông|Sùng Trinh]], tập đoàn [[Lưu Hương]] (là thủ lĩnh chỉ huy tập đoàn hải tặc vũ trang từng là anh em kết nghĩa khác của Trịnh Chi Long trước khi ông tuyên thệ nhậm chức) ở Hải Trừng cướp bóc thương thuyền, ngày càng rông càn, họp bọn vài ngàn người, thuyền bè lớn nhỏ có hơn trăm chiếc, giết hại quan quân, hoành hành ở một dải Việt Đông, Kiệt Thạch, Nam Úc, về sau họp bọn cả vạn người, dẫn hơn trăm chiến thuyền hoành hành trên biển.
Ngay sau đó, Trịnh Chi Long thỉnh cầu triều đình
[[Đài Loan]] có đất đai khá phì nhiêu cộng với tình hình chiến tranh, loạn lạc liên miên cuối thời Minh đã dẫn đến làn sóng di dân [[người Hán]] với số lượng lớn từ đại lục [[Trung Quốc]] vượt [[biển]] sang hòn đảo này, đây là lần đầu tiên trong lịch sử, người nhập cư được tổ chức với quy mô lớn di cư từ đại lục sang Đài Loan. Khi Công ty Đông Ấn Hà Lan cai trị ở miền nam Đài Loan, các quan chức cấp cao định cư ở vị trí nay là Đài Nam đã cho xây dựng hai thành trì khá kiên cố là [[Zeelandia]] và [[Provintia]], chỉ có gần hai ngàn quân đồn trú, nhưng đã có đến hàng chục ngàn người Hoa nhập cư từ đại lục sang<ref>[http://www.cna.com.tw/ShowNews/Detail.aspx?pSearchDate=&pNewsID=200902150055&pType0=EDU&pType1=DD&pTypeSel=0 Phong Lực, Thuyền Đài Loan - vũ khí sắc bén duyên hải tung hoàng Trung Quốc thế kỷ 17]</ref>. Thêm vào đó công việc thương mại ở [[Nhật Bản]] bị hạn chế do chính sách [[bế quan tỏa cảng]] do chính quyền [[Mạc phủ|Mạc Phủ]] ban hành, chỉ cho phép buôn bán với thương thuyền của Trung Quốc và [[Hà Lan]], Trịnh Chi Long nhờ được quyền buôn bán với Nhật Bản, mà giàu lại càng giàu hơn nữa, gây dựng được cơ nghiệp lớn.
Dòng 63:
Năm [[1645]], em trai Trịnh Chi Long là [[Trịnh Hồng Quỳ]] ủng hộ lập Đường vương [[Long Vũ Đế|Chu Duật Kiện]] làm vua, đặt niên hiệu là [[Long Vũ]], Trịnh Chi Long được sách phong là [[Nam An Hầu]], phụ trách công việc quân sự của nhà [[Nam Minh]], tuy chỉ cầm quyền trong một thời gian ngắn, nhưng trong thời điểm đó mới chính là đỉnh cao sự nghiệp chính trị của ông.
===Đầu hàng
Năm [[1646]] (Thuận Trị thứ 3), Trịnh Chi Long cảm thấy tình hình bất lợi, quyết định không tiếp tục hỗ trợ cho chính quyền vua Long Vũ nhà Nam Minh, phái người sang đàm phán với [[
Tuy Trịnh Chi Long đã đầu hàng
Tháng 5 năm [[1653]] (năm Thuận Trị thứ 10), ông được tấn phong [[Đồng An Hầu]], ra sức phủ dụ lực lượng của [[Trịnh Thành Công]]. Nhà Thanh đối với việc đầu hàng của Trịnh Chi Long có phần ưu đãi. Trịnh Chi Long phụng lệnh triều đình khuyên bảo Trịnh Thành Công quy thuận theo mình, nhưng Trịnh Thành Công nhất quyết từ chối.
|