Thời kì [[Tiên Tần]], vào thời [[nhà Chu]], lập [[Trữ quân]] làm '''Vương thái tử''', nguyên phối sẽ là '''Vương thái tử phi''' (王太子妃). Sau khi [[nhà Hán]] thành lập, để phân định ngôi thứ, đã lập '''[[Hoàng thái tử''']] là [[Trữ quân]] của [[Hoàng đế]], do đó nguyên phối của [[Thái tử]] sẽ là '''Hoàng thái tử phi''' (皇太子妃). [[Bạc hoàng hậu (Hán Cảnh Đế)|Hiếu Cảnh Bạc Hoàng hậu]] của [[Hán Cảnh Đế]] Lưu Khải là vị '''Hoàng thái tử phi''' đầu tiên được ghi nhận trong lịch sử. Thời đại về sau, ở [[Trung Quốc]] lẫn các quốc gia [[Đông Á]] đều xưng [[Hoàng đế]], do vậy cụm từ '''"Thái tử phi'"'' chỉ còn ám chỉ đến '''Hoàng thái tử phi''' mà thôi.
Tại [[Hàn Quốc]], từ thời [[Tam Quốc (Triều Tiên)|Tam Quốc Triều Tiên]] đến [[nhà Cao Ly]], quốc chủ xưng [[Vương]], lập [[Trữ quân]] là '''"Vương thái tử'"'' nên nguyên phối là '''"Vương thái tử phi'"'', thời kì giữa thì đổi thành '''[[Thế tử|Vương thế tử''']], do vậy có '''Vương thế tử phi''' (王世子妃). Sang thời kỳ [[nhà Triều Tiên]], vua xưng [[Vương]], nên [[Trữ quân]] là '''ThếVương thế tử''' và nguyên phối là '''Thế tử tần'''. Vào thời [[Triều Tiên Cao Tông]], do sự bảo hộ của [[Nhật Bản]] mà thành lập [[Đế quốc Đại Hàn]], nên danh vị mới đổi cho phù hợp. [[Thuần Trinh Hiếu hoàng hậu|Thuần Trinh Hiếu Hoàng hậu]] là vị '''Hoàng thái tử phi''' đầu tiên, còn [[Lý Phương Tử|Thái tử phi Ý Mẫn]] là '''Hoàng thái tử phi''' cuối cùng trong lịch sử [[Hàn Quốc]].
Tại [[Nhật Bản]], vào [[thời Edo]], Thái tử phi thường được gọi là '''Đông Cung Ngự tức sở''' (東宮御息所), phải từ thời [[Minh Trị]] vì sau mới trở lại thành '''Hoàng thái tử phi''' (こうたいしひ). Do [[Nhật Bản]] là đế quốc duy nhất còn tồn tại ngày nay, nên vị Thái tử phi đương nhiệm của [[Nhật Bản]], [[Hoàng Thái tử phi Masako]] là vị '''Hoàng thái tử phi''' duy nhất còn tồn tại trên thế giới.
