Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Trường đại học”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
|||
Dòng 4:
'''Trường đại học''' ([[tiếng Anh]]: ''college''; [[La-tinh]]: ''collegium'')<ref>Về cách dịch các từ ''college'' và ''university'', xem, chẳng hạn: Frank H. T. Rhodes, ''Tạo dựng tương lai: Vai trò của các viện đại học Hoa Kỳ'', Hoàng Kháng, Tô Diệu Lan, và Lê Lưu Diệu Đức dịch, Nhà xuất bản. Văn hóa Sài Gòn, TP. Hồ Chí Minh, 2009, tr. 15; hoặc, Donald Kennedy, ''Nghĩa vụ học thuật'', Hoàng Kháng, Tô Diệu Lan, và Cao Lê Thanh Hải dịch, Nhà xuất bản. Tri Thức, Hà Nội, 2012, tr. 9.</ref> là một cơ sở [[giáo dục đại học]] hay một phần của một [[viện đại học]] hay [[viện đại học|đại học]]. ''College'' có nguồn gốc từ chữ [[La-tinh]] ''collegium''. Ở [[La Mã]] thời xa xưa, ''collegium'' là một câu lạc bộ hay một hội, một nhóm người sống với nhau, tuân theo một tập hợp những quy tắc chung. Trong [[tiếng Việt]], ''trường'' có nghĩa [[từ nguyên học|từ nguyên]] là "đám đất rộng, dùng làm nơi tụ tập đông người," ví dụ: ''trường học'', ''trường thi''.<ref name="VNTD">Hội Khai Trí Tiến Đức, [http://www.vietnamtudien.org/vntd-kttd/index.html ''Việt-Nam Tự-Điển''], Trung-Bắc Tân-Văn, 1931.</ref>
Trong [[tiếng Anh]], từ ''college'' còn có thể được dùng để chỉ một trường trung học, một trường giảng dạy chương trình sau trung học nhưng không thuộc [[giáo dục đại học]], hay một trường huấn nghệ cấp các chứng chỉ nghề.<ref name="EB">{{chú thích web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/125627/college |title=College |publisher=Encyclopedia Britannica |date= |accessdate=ngày 19 tháng 11 năm 2013}}</ref> Ở [[Việt Nam]], từ ''college'' có khi được dịch sang [[tiếng Việt]] là "trường cao đẳng" (xem thêm bài ''[[Trường cao đẳng]]''), còn "trường đại học" có khi được dịch sang tiếng Anh là ''university'' (xem thêm ''[[Viện đại học]]'').<ref>{{chú thích web|url=http://www.informatik.uni-leipzig.de/~duc/Dict/|title=The Free Vietnamese Dictionary Project}}</ref>
Bài này nói về cơ sở giáo dục đại học theo mô hình trường đại học ở [[châu Âu]] thời [[trung cổ]] và được các vùng khác trên thế giới đem áp dụng trong thời [[thời kỳ cận đại|cận đại]]. Về các trung tâm học tập bậc cao thời [[cổ đại]], chẳng hạn [[Học viện Platon]] do triết gia [[Platon]] thành lập khoảng năm 387 trước [[Lịch Gregorius|Tây lịch]] ở Athens, [[Hy Lạp]], hay các viện đại học [[Puspagiri]], [[Nalanda]], [[Vikramshila]], và [[Taxila]] ở [[Ấn Độ]] cổ đại, xem bài ''[[Các cơ sở học tập bậc cao thời cổ đại]]''.
==Lịch sử==
Dòng 12:
[[Hình:Trinity College.jpg|thumb|right|250px|Trường Đại học Trinity ở Dublin, [[Ireland]].]]
Ở [[Đại học Bologna|Viện Đại học Bologna]] thời [[Trung cổ]], tập thể giảng viên được gọi là ''collegium'', còn tập thể sinh viên được gọi là ''universitas''. Tuy vậy một số sinh viên sống trong các ''collegium''. Ở hầu hết các viện đại học cuối thời Trung cổ, ''collegium'' có nghĩa là một cư xá dành cho sinh viên, thường là những sinh viên sắp tốt nghiệp với bằng cử nhân hay các bằng cấp cao hơn. Các trường đại học (''college'') phát triển mạnh nhất ở các viện đại học [[Viện Đại học Paris|Paris]], [[Viện Đại học Oxford|Oxford]], và [[Viện Đại học Cambridge|Cambridge]]. Vào [[thế kỷ 13]], những [[viện đại học]] (''university'') này đều có các trường đại học; đáng chú ý có Sorbonne của Viện Đại học Paris, Merton của Viện Đại học Oxford, và Peterhouse của Viện Đại học Cambridge. Đến năm 1500, có ít sinh viên sống bên ngoài các trường đại học. Các trường đại học có thư viện và dụng cụ nghiên cứu khoa học, và cấp lương bổng định kỳ cho các tiến sĩ và gia sư giúp các sinh viên chuẩn bị thi lấy bằng. Hoạt động giảng dạy của các trường đại học làm lu mờ hoạt động giảng dạy của viện đại học. Thực vậy, những người làm việc cho viện đại học không phải làm gì nhiều ngoài việc tổ chức các kỳ thi cho các sinh viên đã được đào tạo ở nhiều trường đại học khác nhau.<ref name="EB"/>
Các trường đại học biến mất khỏi Paris và phần còn lại của châu Âu lục địa trong suốt thời kỳ [[Cách mạng Pháp]] và thời kỳ Napoleon. Còn ở [[Anh Quốc|Anh]], các trường đại học vẫn còn giữ chức năng của mình ở Oxford và Cambridge, mặc dù với xu hướng các trường đại học chia sẻ giảng viên và tài nguyên với nhau và với viện đại học.<ref name="EB"/>
| |||