Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Francesco Buzomi”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 1:
'''Francesco Buzomi''' (1576–1639) là một [[nhà truyền giáo]], [[linh mục]] [[người Ý]]. Ông là một trong những nhà truyền giáo chính thức đầu tiên tại [[Đàng Trong]] và thuộc thế hệ các thừa sai [[Dòng Tên]] tại [[Việt Nam]] nửa đầu [[thế kỷ 17]] có vai trò trong quá trình hình thành [[chữ Quốc ngữ]]<ref>{{chú thích hội nghị |url= http://svhttdl.binhdinh.gov.vn/files/HoithaoQuocngu119_219.doc |title= Chữ Quốc ngữ với môi trường Bình Định |author= Petrus Paulus Thống|date= 13 tháng 1, 2016 |publisher= |book-title= |pages= 211–218 |location= Quy Nhơn |conference= Hội thảo Khoa học "Bình Định với chữ Quốc ngữ" |id= }}</ref> như [[Francisco de Pina]], [[Gaspar do Amaral]], [[Antonio Barbosa]], và [[Alexandre de Rhodes]].
 
== Thân thế ==
Francesco Buzomi sinh năm 1576 tại [[Napoli]], Nammiền nam nước [[Ý]]. Ông được phái đến [[Macau]] (Áo Môn) năm 1608 và theo học [[thần học]] tại đây một năm. Thuyền trưởng Ferdinand de Costa sau khi đậu bến [[Hội An]] đã cho bề trên Dòng Tên tại Macau biết rằng tại đó đang thiếu linh mục coi sóc cộng đoàn Công giáo Nhật Bản và cũng chưa có giáo sĩ truyền đạo cho người Việt.<ref name=NDD>{{chú thích web|author1=Nguyễn Đình Đầu|authorlink1=Nguyễn Đình Đầu|title=Dinh trấn Quảng Nam với sự sáng tạo chữ quốc ngữ|url=http://dongten.net/noidung/3421|publisher=Dòng Tên Việt Nam|year=2011}}</ref> Buzomi liền xin phép được đi truyền giáo tại Đàng Trong và được chấp nhậnthuận.<ref name=TVC>{{chú thích web|author1=Trần Văn Cảnh|title=Vào Việt Nam (1533-1659), Công giáo đã tăng rất nhanh|url=http://www.vanchuongviet.org/index.php?comp=tacpham&action=detail&id=12857|website=Văn chương Việt|date=2010}}</ref>
 
== Tại Việt Nam ==
Ngày 6 tháng 1 năm [[1615]], Buzomi cùng với hai tu sĩ Dòng Tên khác là linh mục Diego Carvalho và tu huynh Antonio Dias (đềucả hai[[người Bồ Đào Nha]]) đáp tàu buôn từ Áo Môn đi [[Đàng Trong]]. Họ đến [[Cửa Hàn]] (Đà Nẵng) ngày 18 tháng 1 rồi sau đó chuyển đến ởxuống Hội An.<ref>{{chú thích sách|author=Đỗ Quang Chính|year=2007|title=Lịch sử chữ Quốc ngữ, 1620–1659|format=in lại từ Tủ sách Ra Khơi, Saigon, 1972|location=Frisco, Texas|publisher=Antôn và Đuốc Sáng|isbn=978-1-934484-04-3|pages=24}}</ref> Tại đây, hai linh mục chăm lo mục vụ cho các thương gia Nhật.
 
Việc truyền đạo cho [[người Việt]] ban đầu chưacòn tiếnthưa triển,thớt; dịp [[lễ Phục Sinh]] năm ấy linh mục Buzomi mới làm phép rửa cho mười người đầu tiên, trong đó có Augustinô, sau làm thầy giảng phụ tá ông.<ref name=VT>{{chú thích web|author=Giuse Vũ Thành|title=Dòng máu Anh hùng, Phần I, chương 1: Lệnh trục xuất Thừa sai của chúa Sãi Nguyễn Phúc Nguyên|url=http://www.nguoitinhuu.org/martyrs/tudao1.html}}</ref> Ông chuyển đến Thanh Chiêm (Dinh trấn Quảng Nam, còn gọi là Dinh Chiêm hoặc Kẻ Chàm), cách Hội An khoảng 10&nbsp;km, vừa học [[tiếng Việt]] vừa truyền đạo, số người được rửa tội trong năm đó lên tới 300 người. Năm 1616, Carvalho sang Nhật Bản truyền giáo nhưng có tu huynh [[người Nhật]] Paulus Saito (1577–1633) đến trợ giúp Buzomi. Năm 1617 có thêm linh mục [[Francisco de Pina]] và tu huynh người Nhật Joseph (1568–?) tới tăng cường.<ref>Đỗ Quang Chính, Sđd, tr. 27</ref>
 
Năm [[1639]], chúa Thượng [[Nguyễn Phúc Lan]] trục xuất hết các nhà thừa sai, Buzomi được yêu cầu quay về Áo Môn lo liệu một sứ mệnh gì đó cho chúa Thượng, tuy nhiên ông bị bệnh và qua đời tại Áo Môn cùng năm đó.