Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Trận đồn Kiên Giang”

|date=[[16 tháng 6]], [[1868]]- [[21 tháng 6]], cùng năm.[[1868]]

'''Trận đồn Kiên Giang'''<ref>Đồn (hay thành) Rạch Giá, còn gọi là đồn Kiên Giang hay đồn Săn Đá (có người gọi trại ra là Sơn Đá). Chữ “săn đá” âm từ chữ soldat (lính) mà ra. Đồn này có từ thời "cựu trào" (chữ dùng của [[Sơn Nam]]). Khi Pháp đến chiếm Rạch Giá liền cho xây lại bằng đá tảng. Về sau, Pháp dùng tòa thành này làm cơ quan hành chính (tức Tòa Bố) của tỉnh. Năm [[1945]], dân chúng tràn vào thành, đem hết giấy tờ ra bùng binh chợ Rạch Giá đốt cháy, khiến mất mát rất nhiều tài liệu quý (Sách ''Hỏi đáp cuộc khởi nghĩa Nguyễn Trung Trực'' (tr. 142). Vị trí đồn khi xưa, nay nằm trong khuôn viên UBND tỉnh Kiên Giang, bên bờ Sông Kiên, gần đình thờ Nguyễn Trung Trực và cửa biển Rạch Giá.</ref> hay '''trận đồn Rạch Giá''' xảy ra vào ngày [[16 tháng 6]] năm [[1868]] và kết thúc khoảng năm5 ngày sau đó. Cuộc đánh chiếm này do [[Nguyễn Trung Trực]] khởi xướng, và đã gây cho [[Pháp]] nhiều thiệt hại. Tuy quân Việt làm chủ tòa thành có năm5 ngày, nhưng sự kiện này đã được tác giả George Diirrwell đánh giá là ''một sự kiện bi thảm'' (un événement tragique)<ref name="a">Theo George Diirrwell, ''Bulletin de la Société des Etudes Indochine de Saigon'', [[Sài Gòn]], tr.40.</ref> của [[thực dân Pháp]] ở [[Việt Nam]].

Đến khi hòa[[Hòa ước [[Nhâm Tuất]] (1862)]], ba tỉnh miền Đông lọt vào tay Pháp, Nguyễn Trung Trực nhận chức Lãnh binh, rút quân về hoạt động ở ba tỉnh miền Tây. Đầu năm 1867, ông được triều đình phong chức ''Hà Tiên thành thủ úy''<ref> Theo biên bản hỏi cung tại [[Khám Lớn Sài Gòn]]. Có tài liệu nói Nguyễn Trung Trực nhận chức khi ở Tân An, có tài liệu nói ông ra [[Bình Định]] nhận chức.</ref> để trấn giữ đất [[Hà Tiên]], nhưng chưa kịp đến nơi thì tòa thành này đã bị quân Pháp chiếm lấyvào ngày ([[24 tháng 6]] năm [[1867]]). Không theo lệnh triều đình rút quân ra [[Bình Thuận]], Nguyễn Trung Trực đem quân về lập chiến khu ở Sân chim (tả ngạn sông Cái Lớn, huyện [[An Biên]], tỉnh Kiên Giang). Từ nơi này, ông lại dẫn quân đến Hòn Chông (nay thuộc xã Bình An, huyện [[Kiên Lương]], tỉnh Kiên Giang, lập thêm căn cứ kháng Pháp.

Sau khi nắm được tình hình<ref>Sách ''Hỏi đáp cuộc khởi nghĩa Nguyễn Trung Trực'' (tr. 56) và ''Việt sử tân biên'' (quyển 5, tập thương, tr. 197) đều nói rằng người đi dò xét đồn là chị em bà Điều (Bà Điều, còn gọi là bà Đỏ, vợ Nguyễn Trung Trực).</ref> của đối phương và tập trung xong lực lượng; vào khoảng nửa đêm ngày [[16 tháng 6]] năm [[1868]], Nguyễn Trung Trực cùng đoàn nghĩa quân bất ngờ dùng ghe chèo di chuyển theo bờ biển, đổ bộ lên bờ rạch Lăng Ông (Rạch Giá)<ref>Rạch Lăng Ông xưa nằm cạnh đền thờ Cá Ông (nay là đền thờ Nguyễn Trung Trực), bên bờ Sông Kiên, và gần cửa biển Rạch Giá. Hiện rạch đã bị lấp để làm con lộ nhựa.</ref>.